Co zrobić w stadzie, by ulepszyć dobrostan?

Poprawa dobrostanu bydła, utrzymywanego w gospodarstwach mlecznych stanowi jeden z nadrzędnych tematów, nad którym głowią się zarówno sami hodowcy krów, jak i naukowcy związani z branżą. Przyjrzyjmy się zatem, jak wygląda ta kwestia obecnie i co może wspomóc właścicieli krów w zapewnieniu ich zwierzętom jak najlepszych warunków.

Autor: Mateusz Uciński na podstawie Dairy Global

Dobrostan jest powiązany ze stanem zdrowia krów i ich zdolnością do radzenia sobie z zewnętrznymi i wewnętrznymi warunkami środowiskowymi i hodowlanymi, a zatem jest reakcją behawioralną tych zwierząt na kilka okoliczności, w tym choroby i poziom odżywienia. Dobrostan pozostaje złożoną kwestią, skutkującą tym, że utrzymywane w gospodarstwie krowy cechuje dobra kondycja, są one zdrowe, dobrze odżywione, bezpieczne i zdolne do wyrażania swojego wrodzonego zachowania, nie cierpiąc jednocześnie na negatywne stany, w tym ból, strach i stres. Długoterminowa selekcja genetyczna krów wysokowydajnych wpłynęła na dobrostan, ponieważ krowy o zwiększonej produktywności i odstępach między wycieleniami są bardziej podatne na choroby metaboliczne, zapalenie gruczołu mlekowego, kulawiznę i ujemną podaż składników odżywczych pochodzących ze zwiększonej energii, białka i dynamicznych składników odżywczych (witaminy i żywienie pierwiastkami śladowymi). Status dobrostanu zwierzęcia może być powiązany z jego zachowaniem, zaś jego poziom można podzielić na 5 podstawowych wolności:

• od bólu i urazów,
• od chorób,
• od dyskomfortu fizycznego i termicznego,
• od strachu i cierpienia
• od głodu, pragnienia i niedożywienia.

Nie ma wątpliwości, że złożoność hodowli, zarządzania gospodarstwem, stan odżywienia i zdrowia zwierząt ma fundamentalne znaczenie dla promowania dobrostanu zwierząt w stadzie. Zwłaszcza w przypadku krów zasuszonych dobry poziom zarządzania może zminimalizować choroby metaboliczne, a w większości przypadków ich uniknąć, jednocześnie sprzyjając poprawie samopoczucia zwierząt w kolejnej fazie laktacji. W dzisiejszych czasach, choroby metaboliczne stanowią z wielu względów największe ryzyko finansowe dla przedsiębiorstwa mleczarskiego.

Można mówić o dwóch głównych punktach do rozważenia jeśli myślimy o ulepszaniu dobrostanu w utrzymywanych stadach mlecznych:

1. Projektowanie gospodarstw i praktyki zarządzania

Hodowla powinna mieć odpowiednią przestrzeń dla wszystkich zwierząt zgodnie z ich potrzebami i wielkością fizyczną, zachowując bezpieczne środowisko, w tym antypoślizgowe powierzchnie do chodzenia i brak ostrych krawędzi. Przestrzenie bytowania krów powinny być również dobrze wentylowane z wystarczającą ilością światła słonecznego, a obszary do leżenia powinny mieć suchą i wygodną wyściółkę. Dodatkowe materiały do niej użyte, muszą być wolne od toksycznych związków i dobrze absorbować wilgoć. W przypadku systemów utrzymania w boksach przynajmniej jeden boks na krowę musi być zaprojektowany odpowiednio do rasy i wielkości zwierząt. Separacja lub izolacja musi nastąpić krótkoterminowo z powodu choroby lub urazu krów. Cielęta do 8 tygodnia życia należy trzymać indywidualnie w pojedynczych kojcach w zależności od wzrostu z nieograniczonym dostępem do paszy i czystym źródłem wody.

Praktyki zarządzania, w tym leczenie chorych sztuk, mogą powodować poważne problemy z dobrostanem, gdyż są związane z wysokim poziomem stresu i nienormalnym zachowaniem u krów. Operacje takie jak przywiązywanie, kaganiec i obcinanie ogonów nie powinny mieć miejsca w żadnym momencie. Kastracja jest również uważana za bolesną operację i powinna być wykonywana tylko przez lekarzy weterynarii i pod znieczuleniem. Inną praktyką zarządzania, która może potencjalnie poprawić dobrostan zwierząt, jest odpowiednie grupowanie w oparciu o produktywność zwierząt. Pomoże to nie tylko kierującemu gospodarstwem w podejmowaniu właściwych decyzji dotyczących inwentarza żywego, ale również krowy będą w stanie wyrażać swoje pozytywne zachowania, minimalizować stres i unikać chronicznego strachu, wynikającego głównie z powodu zjawisk antagonistycznych występujących z powodu hierarchii w stadzie.

2. Odżywianie w gospodarstwie i stan zdrowia zwierząt

Wszystkie zwierzęta powinny mieć swobodny dostęp do stałego zaopatrzenia w wodę i smacznej dawki pokarmowej opartej na ich potrzebach żywieniowych, wolnej od czynników przeciwodżywczych. Często lekceważone, zbilansowane żywienie krów w okresie zasuszania, kładące nacisk na kluczowe indywidualne aspekty gospodarstwa (rodzaj żywienia – TMR / PMR, grupowanie, wykorzystanie składników itp.), może zapewnić krowie stabilną i dochodową laktację. Z tego powodu wizyty doradcy żywieniowego w gospodarstwie powinny odbywać się co miesiąc.

Ewidencja gospodarstwa powinna być traktowana jako najwyższy priorytet dla kierującego hodowlą, umożliwiając mu podejmowanie właściwych decyzji we właściwym czasie, tak, aby skutkowały one prawidłowym i dodatnim wynikiem finansowym dla gospodarstwa. Takie zapisy mogą obejmować kulawiznę kliniczną, kliniczne zapalenie gruczołu mlekowego (leczone antybiotykami), śmiertelność (w tym martwe urodzenia), zachorowalność i ubój. Zwierzęta z poważnymi problemami zdrowotnymi należy odizolować i niezwłocznie poddać leczeniu. Status dobrostanu zwierząt może dodatkowo pomóc zminimalizować stosowanie antybiotyków w stadzie.

Podsumowując, nowe systemy hodowli powinny w dużym stopniu uwzględniać podstawy dobrostanu zwierząt poprzez ograniczanie źródeł stresu i bólu u krów, zapewnienie pięciu swobód, ale co najważniejsze, sprzyjać pozytywnym doświadczeniom behawioralnym zwierząt poprzez poprawę ich życia w stadzie. Niezwykle ważne jest również dla wszystkich, którzy działają w branży rolniczej, aby w jak największym stopniu szkolić osoby zarządzające hodowlami i gospodarstwami, a także promować i stosować takie zasady na każdym poziomie funkcjonowania mlecznych farm oraz w codziennych praktykach.