Zalety żywienia grupowego

Grupowe żywienie krów to system stosowany w wielu gospodarstwach mlecznych na całym świecie. Ma niewątpliwie wiele zalet, istotnych ze względu na wydajności utrzymywanych zwierząt oraz oszczędności finansowe. Istnieje jednak kilka czynników, o których powinniśmy pamiętać, gdy korzystamy z takiego rozwiązania. Należy zwrócić uwagę na zarządzanie stadem, w tym strategię grupowania, a także wielkość wydzielonej grupy, gęstość obsady i dysponowanie paszą.

tekst: Mateusz Uciński, na podstawie Dairy Global

Kiedy mówimy o karmieniu grupowym, należy pamiętać, że łatwo je dostosować w przypadku podawania zwierzętom pasz pełnoporcjowych, w których koncentraty, pasze objętościowe i dodatki są zmieszane, a nie podawane oddzielnie. Zalety stosowania takiej kompletnej paszy to:
• możliwość stosowania specjalnych receptur, które są szczególnie ważne dla niektórych zwierząt;
• brak konieczności dostarczania minerałów ad libitum (według upodobania);
• precyzyjne określenie spożywanej diety;
• eliminacja problemów związanych z niekontrolowanym preferencyjnym spożyciem określonej paszy;
• ograniczenie zaburzeń trawienia, takich jak przemieszczenie trawieńca;
• maskowanie niektórych niesmacznych pasz, takich jak mocznik;
• możliwość ustalenia proporcji błonnika do koncentratu;
• zmniejszenie ryzyka niedoborów mikroelementów;
• zwiększenie efektywności wykorzystania azotu, a tym samym zmniejszenie emisji do środowiska substancji biogennych.

W systemie żywienia grupowego krowy mogą generować wystarczającą ilość ciepła, aby utrzymać właściwą temperaturę w każdej oborze, nawet w mroźnych warunkach. Do tego brak przepływu powietrza z powodu przebywania zwierząt blisko siebie często ogranicza liczbę nękających je owadów.

Z ekonomicznego punktu widzenia żywienie grupowe pozwala na maksymalne wykorzystanie najmniej kosztownych preparatów, a także ułatwia żywienie zmechanizowane, zmniejszając w ten sposób wymagany nakład pracy. W jednym z badań grupowanie krów uwzględniające ich specyficzne potrzeby żywieniowe przyniosło oszczędności od 39,0 do 47,0 USD na krowę rocznie.

Grupowanie krów według produkcji

• Grupa krów świeżo wycielonych – jest utrzymywana przez wielu producentów mleka w celu dokładniejszej obserwacji krów po wycieleniu. Sztuki są tu utrzymywane zwykle tylko przez 3–5 dni, a następnie przenoszone do grupy wysokoprodukcyjnej.
• Grupa wysokoprodukcyjna – znajduje się w niej najwięcej krów świeżo wycielonych przez 2–3 miesiące po odstawieniu oraz krowy dające więcej mleka niż przeciętny poziom produkcji w gospodarstwie. System pozwala na podawanie większej ilości wysokoenergetycznej paszy przeznaczonej dla tej grupy.
• Grupa średnioprodukcyjna – w tej kategorii zwykle utrzymują się jedna lub dwie grupy, karmione mniejszą ilością niż grupa wysokoprodukcyjna.
• Grupa niskoprodukcyjna – należą do niej krowy niskoprodukcyjne oraz krowy zbliżające się do końca laktacji. Grupa stanowi wyraźną przewagę, polegającą na zmniejszeniu ilości paszy oferowanej krowom i karmieniu paszami bardziej włóknistymi. Ponieważ maksymalne spożycie nie jest pożądane, krowom można podawać mniej smaczną mieszankę paszową. Przykładem może być ograniczenie w diecie naturalnego białka i zwiększenie ilości mocznika.

Grupowanie według etapu laktacji

Mniej kontrowersyjnym systemem grupowania krów jest etap laktacji. Wadą tego systemu jest jednak założenie, że wszystkie krowy mają podobną wytrwałość i podobny poziom produkcji mleka. Zwierzęta są żywione analogicznie jak sztuki karmione zgodnie z grupami produkcji mleka, co pozwala na większą kontrolę nad reprodukcją i innymi potrzebami w zakresie zarządzania.

Przykładem może być grupa krów zasuszonych – wiele badań wykazało znaczną korzyść z usuwania krów zasuszonych ze stada mlecznego i karmienia ich oddzielnie. Pobór energii przez zasuszone sztuki, żywione wysokoenergetyczną paszą pełnoporcjową, nie spada do poziomu utrzymania, co skutkuje nieefektywnym żywieniem. Ponadto krowy karmione w ten sposób w okresie zasuszenia często wykazują problemy zdrowotne, takie jak przemieszczenie trawieńca podczas wycielenia lub po nim. Obserwowano również częstsze występowanie ketozy u zwierząt z nadmierną kondycją w tym okresie.

Grupowanie według wielkości krów

Krowy pierwiastki są zwykle mniejsze, lżejsze i bardziej płochliwe niż krowy starsze. W rezultacie powszechną praktyką w wielu stadach jest traktowanie pierwiastek jako oddzielnej grupy, aby pełniej wykorzystać ich potencjał produkcyjny. Na ogół po 3–4 miesiącach zwierzęta te mogą przechodzić do regularnych grup.

Wielkość grupy

Powszechnie uważa się, że krowy preferują przebywanie w stosunkowo małych grupach. Teoria głosi, że w grupach powyżej 90 sztuk nie potrafią zidentyfikować swoich sąsiadów z legowisk, a tym samym nie są pewne miejsca w stadnym porządku społecznym lub mają problemy z kolejnością pobierania paszy. Jak nietrudno się domyślić, wpływa to na nie bardzo stresogennie.

Gęstość obsady

Zazwyczaj gęstość obsady każdej grupy waha się 7–9 m2 na krowę. Przy wyższej gęstości obsady (np. +30%) wskaźnik komfortu krów zmniejsza się, co wskazuje na skrócenie czasu odpoczynku i pobierania paszy, a to skutkuje spadkiem wydajności mleka (tabela 1).

Zarządzanie paszami

Wszystkie pasze różnią się zawartością składników odżywczych podczas ładowania i przechowywania. Karmienie zwierząt daną partią paszy, przy założeniu, że ma ona skład taki sam jak inne partie, spowoduje wstrzymanie produkcji mleka. Ryzyko zróżnicowania składników odżywczych można łatwo kontrolować poprzez przekarmianie, ale to przekreśla cel grupowania w celu uzyskania większej wydajności i skutkuje wydalaniem większej ilości składników odżywczych. Alternatywnie zmienność składników odżywczych można zminimalizować poprzez:

• stosowanie pasz najbardziej podatnych na duże zróżnicowanie;
• formułowanie racji z wieloma źródłami składników odżywczych, ponieważ jest mało prawdopodobne, aby wszystkie źródła były różne w tym samym czasie;
• mieszanie wielu ładunków paszy, ponieważ różnią się one mniej niż jeden ładunek.

Testowanie wszystkich pasz jest niezwykle ważne w zarządzaniu zmiennością składników pokarmowych, przy czym należy zauważyć, że pasze są najbardziej zróżnicowane i muszą być ściśle monitorowane. 