Korekcja racic powinna być raczej formą profilaktyki niż leczenia
Jakiś czas temu doszedłem do wniosku, że w większości stad należy zmienić podejście do terminów wykonywania korekcji racic w trakcie laktacji oraz przed jej rozpoczęciem. Wniosek ten zrodził się w wyniku zaobserwowania dużego udziału sztuk kulawych w grupie krów zasuszonych oraz faktu, że pierwsza korekcja w czasie laktacji odbywała się dopiero po okresie wysokiego ryzyka wystąpienia głównych nieinfekcyjnych zmian w obrębie racic. Kolejna ważna obserwacja, która skłoniła mnie do myślenia o konieczności zrewidowania protokołów prowadzenia korekcji racic, dotyczyła utrzymania skutecznego modelowania na palcu zewnętrznym w trakcie całego okresu ryzyka. Ponownie stwierdziłem, że w większości stad modelowanie mające na celu zmniejszenie nacisku na obszar występowania wrzodów podeszwy (SU) nie istniało do czasu, gdy krowy przechodziły przez wczesną laktację. To zwiększało ryzyko rozwoju wrzodów podeszwy.
Na podstawie zaleceń SaveCows (rys. 1) udało mi się opracować protokół zdrowotny racic, który można zastosować w większości gospodarstw. Dla mnie najważniejszą częścią tego schematu była możliwość kontroli racic w okresie bardzo wczesnej laktacji. Ważne jest jednak, aby wizyty korektora były częste lub by gospodarstwo miało możliwość wdrożenia takiego programu.
Proponowany protokół ma na celu zapobieganie kulawiznom i promowanie dobrego zdrowia racic (rys. 2). Pierwsza część protokołu koncentruje się na wprowadzaniu do grupy zasuszonych krów ze zdrowymi racicami. Pojedyncza korekcja w momencie zasuszenia nie pozwoli na osiągnięcie tego celu. Dzieje się tak dlatego, że większość krów, które trafiają do grupy zasuszonych, nigdy nie jest kontrolowana ponownie przed wycieleniem. Poprawa stanu racic przed wejściem krowy w okres okołowycieleniowy jest bardzo ważna, ponieważ – jak wiadomo – w okresie przejściowym stan zdrowia racic znajduje się pod znaczną presją.
Intensywna terapia na miesiąc przed zasuszeniem
Rozwiązanie jest proste: przeprowadzenie interwencyjnej korekcji u wszystkich krów, które na miesiąc przed zasuszeniem uzyskały ocenę lokomocji równą 3 lub większą. Następnie objęcie tych sztuk programem intensywnej terapii, co zwiększy szansę na wzrost liczby krów wchodzących w zasuszenie ze zdrowymi racicami. Początkowo w stadach o wysokim stopniu występowania kulawizn wiele krów musi zostać włączonych w ten pierwszy etap intensywnej terapii. Jednak z czasem liczba ta znacznie się zmniejszy i doprowadzi do zredukowania ogólnej liczby leczonych krów. Pamiętajmy, że czas rekonwalescencji oraz chroniczność choroby mogą być zmniejszone w przypadku zapewnienia tym krowom wygodnego kojca i umieszczenia ich w jak najmniejszej odległości od hali udojowej, stołu paszowego oraz poidła.
Zapewnienie wyokrągleń na czas wczesnej laktacji
Druga część protokołu polega na wykonaniu funkcjonalnej korekcji racic w momencie zasuszenia, a następnie przeprowadzeniu kontroli pomiędzy 30. a 45. dniem laktacji. W większości przypadków kontrola ta może się ograniczyć do tylnych kończyn i skupić się jedynie na odtworzeniu modelowania na zewnętrznych palcach.
Takie podejście zapewnia obecność funkcjonalnego modelowania w całym okresie wysokiego ryzyka wystąpienia owrzodzeń podeszwy (rys. 3). Ważne jest, aby nie przesadzać z przycinaniem racic w okresie wczesnej laktacji. W tym czasie wzrost rogu jest powolny, zwłaszcza w okresie ujemnego bilansu energetycznego. W agresywnym środowisku ścieranie rogu może następować w tempie szybszym niż jego wzrost. Może to prowadzić do cienkich podeszew lub owrzodzeń palców.
Ostatnia część protokołu jest bardziej elastyczna. Obejmuje kontrolę pomiędzy 120. a 140. dniem laktacji. Może to być powiązane z terminem przeniesienia krowy do nowej grupy (ze względu na potwierdzenie cielności lub obniżającą się wydajność). W późniejszym okresie należy skupić się na monitorowaniu mobilności, by identyfikować krowy z oceną równą lub większą niż 3. Hodowca powinien się upewnić, że osoby obsługujące stado są w stanie rozpoznać sztuki, które zaczynają kuleć. Ma to znaczenie przede wszystkim dlatego, że wczesna interwencja jest kluczowa dla zapobiegania rozwojowi przypadków przewlekłych.
Po wdrożeniu opisanego protokołu ważny jest monitoring. Zalecam rejestrowanie i zgłaszanie występowania kulawizn w taki sam sposób, w jaki rejestruje się i zgłasza przypadki mastitis.
– Nowe przypadki – czy stosowanie protokołu zapobiega kulawiznom?
– Przewlekłe przypadki – czy te krowy kiedykolwiek wyzdrowieją?
– Wyleczenia – jak skuteczna jest stosowana interwencyjnie terapia?
Ponadto należy odnotować rodzaj schorzenia oraz datę wystąpienia kulawizny.
Na koniec należy pamiętać, że jakość przeprowadzanej korekcji racic ma znaczący wpływ na sukces stosowania protokołu. Nadmierne przycinanie rogu racicowego może przynieść odwrotny skutek i doprowadzić do rozwoju kulawizny u większej liczby krów.
