Wspomagana produkcja kiszonki z kukurydzy

Głównym celem zakiszania jest zapewnienie szybkiego oraz prawidłowego procesu fermentacji w celu zabezpieczenia zebranej masy roślinnej. Proces możemy wesprzeć dodając zakiszacz, mający za zadanie nie tylko polepszyć jakość kiszonki pod względem składu chemicznego i higienicznego (mniej grzybów i pleśni), ale dający nam większą kontrolę nad procesem, a co za tym idzie zabezpieczający przed psuciem się podczas skarmiania.

tekst: Jakub Sierszulski

Wyróżniamy 4 rodzaje dodatków kiszonkarskich:

• chemiczne (kwasy i ich sole),
• mikrobiologiczne (inokulanty),
• enzymatyczne,
• wzbogacające i absorbenty soków.

Dodatki chemiczne

Preparaty te mają działanie zakwaszające dzięki udziałowi w składzie kwasów nieorganicznych lub ich soli. Głównym ich zadaniem jest zahamowanie rozwoju bakterii gnilnych.

Kwasy nieorganiczne w procesie zakiszania:

• kwas fosforowy (E338, H3PO4) – zakwaszacz o umiarkowanej sile, hamuje rozwój pierwotniaków i bakterii w paszy i w przewodzie pokarmowym. Wpływa pobudzająco na apetyt;
• kwas solny (E507, HCl) – silny zakwaszacz, konserwuje paszę, stanowi naturalny składnik soku żołądkowego oraz hamuje rozwój mikroorganizmów chorobotwórczych.

Kwasy organiczne w procesie zakiszania

• kwas mrówkowy (E236) – wykazuje działanie przeciwgrzybicze i przeciw pierwotniakom, jako konserwant działa w stężeniu 0,15–0,2%, większe stężenie powoduje duszność i kaszel u zwierząt – największą wadą tego kwasu jest powodowanie korozji oraz odporność pleśni na jego działanie;
• kwas propionowy (E280) – silny zakwaszacz, konserwant przeciwgrzybiczy, zmniejsza ryzyko fermentacji wtórnej i jest nieszkodliwy fizjologicznie;
• kwas benzoesowy (E210) – umiarkowany zakwaszacz o silnym działaniu konserwującym przez zahamowanie rozwoju bakterii, grzybów i pierwotniaków;
• kwas octowy (E260) – silny zakwaszacz, poprawia walory smakowe oraz ma działanie prebiotyczne; w stężeniu 2–3% ma działanie konserwujące, ale najlepsze efekty wykazuje w połączeniu z kwasem propionowym.

Mrówczany i dwumrówczany to najpopularniejsze w Polsce sole kwasów organicznych dobrze rozpuszczające się w wodzie o silnym działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym w przewodzie pokarmowym krów.

Dodatki mikrobiologiczne

Mogą to być inokulanty bakteryjne lub bakteryjno-enzymatyczne. Najczęściej są to żywe kultury bakterii mlekowych i propionowych. Ich skład sprzyja wytworzeniu stabilnej tlenowo kiszonki o lepszej wartości pokarmowej. Zapewniają szybkie obniżenie pH, hamują rozwój drożdży oraz pleśni w kiszonce. W przypadku wyboru tych preparatów ważne, by wybrać środek najlepiej o jak największym stężeniu bakterii, przynajmniej 1010 cfu/g (jednostek tworzących kolonię/g).

Wybór dodatku kiszonkarskiego

Przy wyborze ważny jest czynnik suchej masy zakiszanego materiału:

• w przypadku niskiej suchej masy wybieramy produkt, którego głównym działaniem jest ograniczenie rozwoju Clostridium, głównie są to kwasy;
• w przypadku wysokiej suchej masy stosujemy dodatki w formie inokulantów.

Niezależnie od wyboru musimy pamiętać o podstawowych zasadach:

• odpowiednie wymieszanie – substancje preparatu muszą być równomiernie rozprowadzone po całej masie kiszonego materiału;
• odpowiedni dobór sprzętu do aplikacji zakiszaczy (najczęstsza przyczyna błędów podczas stosowania zakiszaczy);
• stosowanie się do rad producenta.

Czy dodatek zakiszaczy się opłaca?

Wiele doświadczeń wykazuje, że poprzez odpowiedni dobór preparatu kiszonkarskiego możemy uzyskać ponad 3,5% odzysku suchej masy, która zostanie wykorzystana przez nasze zwierzęta.

Pamiętaj, że nawet najlepszy i najdroższy preparat nie wyeliminuje błędów, jakie zostały popełnione w czasie całej uprawy oraz zbioru materiału do zakiszania. 