Rada Programowa dyskutowała o projekcie zmian w indeksach selekcyjnych dla rasy PHF

17 maja br. w Parzniewie odbyło się posiedzenie Rady Programowej Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Oprócz członków Rady, reprezentujących hodowców, spółki inseminacyjne oraz naukę, w posiedzeniu wziął udział przedstawiciel MRiRW.

tekst: dr Agnieszka Nowosielska

Omawiane były następujące zagadnienia:

• Analiza buhajów rasy PHF pochodzących z polskich hodowli.
• Realizacja porozumienia zawartego pomiędzy PFHBiPM i IZ PIB w sprawie oceny wartości hodowlanej – metoda jednego kroku.
• Program zmian w indeksach selekcyjnych dla rasy PHF.

Zaprezentowana analiza buhajów pochodzących z polskich hodowli miała na celu przedstawienie polskich buhajów na tle pochodzących z innych krajów, ocenę zmian na przestrzeni ostatnich kilku lat w subpopulacji wycenionych polskich buhajów, a także zaprezentowanie najlepszych rodzimych hodowli (analiza opublikowana jest w bieżącym wydaniu HiChB). Wyniki analizy pokazały, że wykorzystanie selekcji genomowej w Polsce znacznie przyspieszyło postęp genetyczny. Poprawa wartości hodowlanej jest dużo szybsza w subpopulacji polskich buhajów w porównaniu z wszystkimi buhajami znajdującymi się w ocenie GMACE. Buhaje urodzone w Polsce coraz liczniej zajmują czołowe miejsca list rankingowych. W Polsce mamy 44 czołowe hodowle, które mogą poszczycić się sukcesem hodowlanym w postaci buhajów inseminacyjnych. Analiza ta pozwala patrzeć optymistycznie na przyszłe wyniki polskiego programu selekcyjnego dla rasy PHF, tak ważnego dla polskiej hodowli bydła mlecznego.

Przedstawiono również postępy prac związanych z wdrożeniem metody jednostopniowej w ocenie wartości genetycznej bydła w Polsce. Dużą zaletą nowej metody jest wzrost dokładności ocen, co jest szczególnie ważne dla tzw. nowych cech i małych populacji. Należy oczekiwać również większej stabilności ocen, co jest związane z brakiem wyraźnego podziału na ocenę genomową i konwencjonalną. Ocena jednostopniowa to kierunek zmian w metodyce wielu krajów. Została wdrożona we Francji w kwietniu 2022 roku, Holandia planuje wdrożenie w grudniu br., a Niemcy, kraje nordyckie i USA mają już wysoki stopień zaawansowania prac. W Polsce wdrożenie metody jednostopniowej planowane jest w 2024 roku. Członkowie Rady Programowej poprosili, aby przed publikacją wyników obliczonych nową metodą przedstawić na Radzie Programowej analizę zmian rankingów samic i buhajów.

Najważniejszym zagadnieniem Rady Programowej było przedstawienie programu zmian w indeksach selekcyjnych dla rasy PHF. Konieczność prac nad zmianą indeksów selekcyjnych wypłynęła od polskich hodowców. Ostatnie zmiany w indeksie PF (Produkcja i Funkcjonalność) były w 2014 roku i polegały na dodaniu do jego formuły długowieczności. Obecnie planowane prace mają polegać na modyfikacji wag i utworzeniu nowych podindeksów poprzez funkcjonalne grupowanie cech, a także dodanie nowych cech. Pierwszym zadaniem specjalistów z Centrum Genetycznego i Instytutu Zootechniki, pracujących nad przygotowaniem propozycji zmian, będzie wypracowanie optymalnej koncepcji działań oraz analiza potrzeb i możliwości. Następnie opracowany zostanie scenariusz modyfikacji na podstawie określenia preferencji hodowców i spółek inseminacyjnych. Potem zostaną oszacowane parametry genetyczne z uwzględnieniem korelacji pomiędzy cechami w indeksie oraz WH i dokładności cech w indeksie. Ważnym etapem będzie analiza potencjalnych scenariuszy:

• Symulacje weryfikujące rozważane scenariusze modyfikacji PF.
• Analiza wyników:
  – reakcja na selekcję,
  – korelacje pomiędzy cechami a indeksem,
  – analizy top buhajów i rankingów.

Dopiero po przejściu wszystkich etapów możliwe będzie zatwierdzenie zmian w indeksie przez Radę Programową. Oficjalna publikacja nowego indeksu PF planowana jest na grudzień 2024 roku. Wraz z modyfikacją indeksu Produkcja i Funkcjonalność będą trwały prace nad aktualizacją Indeksu Ekonomicznego.  