Czarno-biała rekordzistka rasy hf

Produkcja 20 804 kg mleka w 305-dniowej laktacji w 2017 roku okazała się rekordową wydajnością uzyskaną wśród żyjących obecnie krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej. Rekordzistka to BELA 2 wyhodowana w Ośrodku Hodowli Zarodowej w Kamieńcu Ząbkowickim Sp. z o.o.

TEKST I ZDJĘCIA: RYSZARD LESIAKOWSKI

BELA 2, urodzona w 2013 roku po buhaju GILLESPY (US‑63449626), rekordową wydajność 20 804 kg mleka zawierającego 2,82% tłuszczu i 2,67% białka uzyskała w drugiej laktacji, produkując dziennie nawet 80 kg białego surowca. Swoje walory wykazała już jako pierwiastka, produkując w pierwszej 305-dniowej laktacji 19 178 kg mleka. Jej matka BEZA przeżyła pięć laktacji, najwyższą wydajność uzyskała w trzeciej, podczas której wyprodukowała 18 764 kg mleka. – W naszym ośrodku mamy więcej wysokowydajnych krów. Mlecznic, które 2017 roku wyprodukowały w 305-dniowej laktacji ponad 17 000 kg mleka jest obecnie 14 – informuje Wiktor Karol, prezes Ośrodka Hodowli Zarodowej w Kamieńcu Ząbkowickim Sp. z o.o. Nadmienia, że obecnie w Ośrodku utrzymywanych jest ok. 1050 krów o średniej rocznej wydajności 11 354 kg mleka. Samice rozlokowane są w pięciu stadach: w Kamieńcu Ząbkowickim – 71 sztuk, w Dzbanowie – 61, w Starczowie-1 – 301, w Starczowie-2 – 251 oraz w „Straczowie nowa obora” –  366 krów. – Rekordzistka BELA 2 przebywa obecnie w stadzie Starczów-2, w którym średnia roczna wydajność wynosi 11 876 kg mleka. Utrzymujemy ją w wolnostanowiskowej oborze, powstałej z przebudowy starej stodoły – opowiada Łukasz Kotas, pełniący obowiązki głównego hodowcy w OHZ Kamieniec Ząbkowicki.

Trzy grupy laktacyjne
– W naszym stadzie mamy obecnie trzy krowy, których wydajność przekroczyła 17 500 kg mleka, jedną z nich jest BELA 2. Samice przebywają wraz z innymi krowami w stadzie, nie są w szczególny sposób traktowane.

Praktykujemy żywienie grupowe TMR-em, nie stosujemy dodatku paszy treściwej w stacji paszowej – opowiada Marcin Krasek, zootechnik na fermie bydła mlecznego Starczów-2. – Wszystkie pasze i dodatki paszowe podajemy wyłącznie w postaci TMR‑u, sporządzanego oddzielnie dla każdej grupy żywieniowej – wyjaśnia Natalia Kurzyk, pełniąca także funkcję zootechnika na tej fermie. Wśród utrzymywanych tu krów w okresie laktacji wyróżniono trzy grupy żywieniowe:
• grupa I – otrzymuje TMR pokrywający produkcję 42 kg mleka,
• grupa II – żywiona TMR-em sporządzanym na produkcję 30 kg mleka,
• grupa III – otrzymuje TMR pokrywający 15 kg mleka.

TMR dla najbardziej wydajnej grupy krów, pokrywający 42 kg mleka, ma następujący skład (w przeliczeniu na sztukę/dzień): kiszonka z kukurydzy – 27 kg, kiszonka z traw – 8,5 kg, kiszone młóto browarniane – 6 kg, susz z lucerny – 1,5 kg, sieczka ze słomy – 1,0 kg, pasza treściwa 10,5 kg, dodatki mineralne. – Ponadto najbardziej wydajne krowy otrzymują dodatek tłuszczu chronionego, drożdży i kwaśnego węglanu sodu. Nie bez znaczenia jest także wysoka jakość uzyskiwanych kiszonek z kukurydzy i traw – nadmienia Natalia Kurzyk. Informuje, że w okresie wiosny i lata TMR jest sporządzany dwa razy dziennie, a w okresie jesienno-zimowym raz dzienne. Paszę zadaną na stół paszowy podgarniana się ręcznie co 3 godziny. – Grupy krów I i II doimy trzy razy dziennie, a grupę III dwa razy dziennie – informują zootechnicy.

Na fermie Starczów-2 krowy w okresie zasuszenia właściwego żywione są mieszaniną kiszonki z traw i sieczki ze słomy, a 3 tygodnie przed spodziewanym wycieleniem samice otrzymują TMR okołoporodowy z wysokim udziałem dodatków mineralno-witaminowych. – Dla krów po wycieleniu sporządzamy tzw. TMR siarowy, pokrywający produkcję 32 litrów mleka – nadmienia pani zootechnik. Informuje, że według powyższego schematu była karmiona rekordzistka Bela 2, która w grupie I przebywała przez całą laktację, z uwagi na wysoką wydajność. Na fermie okres międzywycieleniowy wynosi ok. 420 dni, na ciążę pierwiastek zużywa się 2,6 porcji nasienia, a na ciążę u wieloródek 3,2 porcji.

– Obora na fermie Starczów-2 nie zapewnia optymalnego dobrostanu, szwankuje wentylacja, zwłaszcza w okresie letnim. Lepsze wyniki uzyskujemy na fermie „Starczów nowa obora”, gdzie od 366 krów produkujemy średnio w roku 12 157 kg mleka, okres międzywycieleniowy wynosi 401 dni, a na ciążę wieloródek zużywa się ok. 2,6 porcji nasienia – informuje Łukasz Kotas.

Praca hodowlana
– Systematycznie doskonalimy nasze stado krów pod względem genetycznym. Średni indeks PF utrzymywanych krów w sezonie wyceny 2017/3 wyniósł 107, a rok wcześniej 104 – relacjonuje prezes OHZ Kamieniec Ząbkowicki. Informuje, że rocznie w Ośrodku genotypowaniu poddawanych jest ok. 100 jałóweczek. Od sześciu z najwyższą oceną wartości hodowlanej wypłukiwane są zarodki. Część z nich jest przekładana do biorczyń, a część zamrażana. – Współpracujemy z Mazowieckim Centrum Hodowli i Rozrodu w zakresie pozyskiwania męskiego materiału hodowlanego. W 2017 roku spółka ta zakupiła u nas 2 buhajki hodowlane, ponadto do krycia naturalnego sprzedaliśmy 12 rozpłodników. Hodowcy chętnie kupują u nas także jałówki cielne, których w ubiegłym roku sprzedaliśmy 52 sztuki – opowiada Wiktor Karol. Informuje, że inwestycjom w postęp hodowlany towarzyszą także wydatki na rzecz poprawy dobrostanu zwierząt. W Ośrodku trwa właśnie budowa nowego jałownika na 315 sztuk. – Naszą hodowlę bydła mlecznego zlokalizujemy na fermach w Starczowie – wyjaśnia prezes. Nadmienia, że w Ośrodku Hodowli Zarodowej Kamieniec Ząbkowicki, w podległym zakładzie Stado Ogierów Książ, prowadzona jest także hodowla koni rasy śląskiej.