Co w Sejmie Piszczy | 2025/08
W ostatnim czasie pojawiły się istotne inicjatywy legislacyjne dotyczące rolnictwa, ochrony przyrody oraz polityki handlowej Unii Europejskiej.
tekst: Michał Korytko
Prace mają za zadanie chronić interesy polskich rolników, zapewnić sprawiedliwe odszkodowania za szkody wyrządzane przez zwierzęta oraz zablokować niekorzystną umowę handlową UE–Mercosur. Poniżej przedstawiam szczegółowe omówienie każdego z tych projektów.
Druk nr 1387
Odszkodowania za szkody wyrządzone przez chronione ptaki i zmiany w przepisach dotyczących dużych drapieżników.
Projekt ustawy ma na celu rozszerzenie odpowiedzialności Skarbu Państwa za powodowane przez chronione gatunki ptaków szkody, które dotychczas nie były objęte odszkodowaniami. Dodatkowo zmienia zasady wypłat za szkody wyrządzane przez wilki, niedźwiedzie i rysie, znosząc niektóre ograniczenia, które utrudniały rolnikom uzyskanie rekompensat.
Obecnie odszkodowania przysługują tylko za szkody spowodowane przez:
- żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie i bobry (ustawa o ochronie przyrody);
- dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny (Prawo łowieckie).
Projekt dodaje do tej listy:
- dzikie gęsi (wszystkie gatunki, w tym gęgawa zbożowa i białoczelna);
- żurawie;
- łabędzie;
- kruki;
- kormorany (szczególnie szkodliwe dla rybactwa – w północno-wschodniej Polsce zjadają ok. 1,2 tys. ton ryb rocznie);
- czaple siwe.
Ptaki masowo niszczą uprawy (kukurydzę, zboża, rzepak) oraz zjadają ryby w stawach hodowlanych. Dotychczas rolnicy i hodowcy nie mogli ubiegać się o odszkodowania, mimo że straty bywają ogromne (np. konieczność ponownego zasiewu).
Kormorany są szczególnym problemem – ich populacja w Polsce sięga 120 tys. osobników, a każdy zjada ok. 400 g ryb dziennie, głównie gatunków cennych (węgorz, sandacz, szczupak).
Zmiany w odszkodowaniach za szkody od wilków, niedźwiedzi i rysi.
Obecne przepisy wykluczają odszkodowania w dwóch przypadkach:
- Gdy zwierzęta gospodarskie były bez nadzoru nocą (np. na pastwiskach) – projekt to znosi, ponieważ nocna opieka jest często niemożliwa;
- Gdy chodzi o „utracone korzyści” (np. brak dochodu z mleka po zagryzieniu krowy) – projekt wprowadza odszkodowania także za utracone zyski.
Hodowcy bydła mlecznego tracą nie tylko zwierzęta, ale też przyszłe przychody (np. z mleka), co nie było dotąd rekompensowane. Zniesienie zakazu wypłat za szkody nocą jest bardziej sprawiedliwe, ponieważ zwierzęta często przebywają na pastwiskach całą dobę.
Szkody oceniał będzie zespół w składzie: przedstawiciel KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa), doradca rolniczy (ODR), izba rolnicza i poszkodowany. Będzie on porównywać zniszczone uprawy z niezniszczonymi (tzw. punktami porównawczymi).
Odszkodowania będą wyliczane poprzez stawki ryczałtowe (np. za hektar zniszczonej uprawy), a w przypadku kormoranów – zależnie od liczby ptaków w okolicy.
Koszty dla budżetu państwa wyniosą 59–72 mln zł rocznie (głównie z powodu szkód wyrządzonych przez ptaki).
Druk Nr 1171
Nowe przepisy dotyczące ochrony gatunków zagrożonych (CITES) i utworzenie Komisji ds. CITES
Projekt ustawy dotyczy ochrony gatunków zagrożonych wyginięciem w związku z międzynarodowym handlem (konwencja waszyngtońska, CITES). Wprowadza on nowe zasady wydawania zezwoleń oraz powołuje Komisję ds. CITES, która zastąpi dotychczasową Państwową Radę Ochrony Przyrody (PROP) w opiniowaniu wniosków.
Główne zmiany:
- Nowe regulacje dotyczące zezwoleń i świadectw CITES
- Usunięto przepis dotyczący wywozu roślin na podstawie świadectw fitosanitarnych, uznając go za zbędny.
- Doprecyzowano, że zezwolenia CITES wydaje minister środowiska na podstawie unijnych rozporządzeń.
- Ochrona danych osobowych wnioskodawców
- Dane osób ubiegających się o zezwolenia będą przechowywane przez 50 lat (w celu weryfikacji legalności pochodzenia okazów).
- Utworzenie Komisji ds. CITES
- Będzie liczyć 5–10 członków (ekspertów z dziedzin takich jak biologia, weterynaria, leśnictwo).
- Będzie wydawać opinie zbiorcze w sprawach o podobnym charakterze, co przyspieszy procedury.
- Zmiany w procedurach wydawania zezwoleń
- Wprowadzono obligatoryjne odmowy lub cofnięcia zezwoleń w przypadku naruszeń przepisów.
Druk Nr 1393
Uchwała Sejmu w sprawie zablokowania umowy UE–Mercosur
Grupa posłów, na czele z posłem Krzysztofem Mulawą, wzywają Rząd RP do zbudowania mniejszości blokującej w Radzie UE przeciwko ratyfikacji umowy o wolnym handlu między UE a Mercosur (Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj).
Dlaczego zdaniem pomysłodawców uchwały umowa jest groźna dla Polski?
- Zwiększony import żywności o niższych standardach (np. wołowina z Brazylii, gdzie stosuje się antybiotyki i wycina się Amazonię pod pastwiska).
- Zagrożenie dla unijnych rolników – tania żywność z Mercosur może zalać rynek, obniżając ceny i wypierając lokalnych producentów.
- Niezgodność z unijnymi normami – produkty rolne z Mercosur często nie spełniają wymogów ekologicznych i dobrostanu zwierząt.
Podsumowanie
- Nowe odszkodowania za szkody od ptaków i drapieżników – ochrona rolników przed stratami.
- Reforma przepisów CITES – skuteczniejsza ochrona gatunków zagrożonych.
- Sprzeciw wobec umowy UE–Mercosur – obrona polskiego rolnictwa przed nieuczciwą konkurencją.
