Ketoza u krów – jak jej zapobiegać?

Wśród wielu pytań zadawanych przez uczestników programu Krowie na Zdrowie, bardzo często poruszany jest temat ketozy. Hodowcy bydła mlecznego pytają, jak zapobiegać ketozom. Z pomocą przychodzą zatem specjaliści ds. żywienia De Heus.

Tekst: Krowie na zdrowie

Nie zagłębiając się szczegółowo w sposób żywienia oraz w dawki indywidualnych gospodarstw, na pytanie można odpowiedzieć jednym zdaniem – by zapobiegać ketozie należy zapewnić, aby krowy pobierały odpowiednią ilość energii, odpowiadającą ich zapotrzebowaniu.

O ile jest to trafna odpowiedź i każdy hodowca krów mlecznych wie, że przyczyną ketozy jest niedobór energii, znalezienie właściwego rozwiązania, które pozwoli skutecznie zapobiegać ketozie, nie jest już takie proste…

Ketoza jest groźną chorobą metaboliczną wysokowydajnych krów mlecznych. Najczęściej występuje po wycieleniu, od pierwszego do szóstego tygodnia, ale jej początek może wystąpić już przed porodem.

Bezpośrednią przyczyną ketozy u krów jest ujemny bilans energetyczny, wywołany spadkiem pobrania dawki w okresie okołowycieleniowym oraz zbyt niską koncentracją energii w dawce.

Krowa po wycieleniu zaczyna produkować duże ilości mleka, co wymaga dużych zasobów energii. Jeżeli zjadana dawka nie pokrywa potrzeb energetycznych, zwierzę uruchamia swoje rezerwy tłuszczowe. Występuje wtedy tzw. niepełne spalanie tłuszczu, w wyniku czego powstają metabolity, zwane też ciałami ketonowymi. Pojawiają się we krwi, moczu i mleku. Uszkadzają wątrobę i zatruwają organizm powodując dalszy spadek pobrania pasz. Na skutek niedoboru energii we krwi spada poziom glukozy, zmniejsza się produkcja mleka, krowy stają się apatyczne. W skrajnych przypadkach może dochodzić do upadków.

Skuteczne zapobieganie ketozie powinno odbywać się w kilku obszarach:

1. W pierwszej kolejności należy zadbać o prawidłową kondycję krów w późnej laktacji, tak by BCS = 3,0-3,75 utrzymywał się przez cały okres zasuszenia aż do porodu. Krowy o wyższej punktacji są kandydatkami do ketozy i wielu innych problemów poporodowych, ponieważ występuje u nich znacznie większy spadek pobrania w okresie okołoporodowym potęgujący niedobory energii i mobilizację tłuszczu.
2. Podawać krowom przez cały okres zasuszenia dobrej jakości pasze objętościowe, zapewniające dobre wypełnienie żwacza i ograniczoną ilość energii pochodzącej ze skrobi, np.: wysokiej jakości sianokiszonki z dodatkiem słomy i mieszanki mineralno-witaminowej Bestermine Vital dla krów zasuszonych.
3. Na 3 tygodnie przed porodem zwiększyć w dawce koncentrację energii i białka, wprowadzając do dawki kiszonkę z kukurydzy oraz paszę Prelacto, której składniki zapewniają prawidłowe przygotowanie do porodu (gorzkie sole anionowe – ograniczają ryzyko hipokalcemii i porażenia poporodowego. Cholina i niacyna chronią wątrobę wspomagając przemiany tłuszczowe. Wysoki poziom witamin oraz minerałów zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego).
4. Po porodzie podawać pójło poporodowe Bestermine Power Drink – zapewniające szybką regenerację.
5. We wczesnej laktacji podawać krowom dobrze zbilansowaną dawkę o wysokiej koncentracji energii. U krów z podwyższonym ryzykiem ketozy (krowy otłuszczone BCS>3,75) stosować dodatek glikolu propylenowego w formie wlewek lub paszy na okres okołowycieleniowy np.: Optimlek Start z dodatkiem glikolu.

Aby zapobiec ketozie na każdym z etapów należy zwrócić uwagę na jakość paszy objętościowej. Powinna być dobrej jakości, bo tylko taka gwarantuje wysoki udział energii w dawce dla zwierząt w szczycie laktacji.