Najlepsze krowy PHF – ranking
Tekst: Anna Siekierska
W marcu 2017 roku Rada Hodowlana PFHBiPM zdecydowała, aby dla wszystkich krów rasy PHF, które mają zbadany genom i oznaczone markery genetyczne, oficjalną wartością hodowlaną była genomowa wartość hodowlana.
O zastosowaniu oceny genomowej w przypadku młodych zwierząt – jałowic lub buhajków, których własna użytkowość nie jest znana w młodym wieku – do oszacowania ich potencjału genetycznego na podstawie markerów SNP zlokalizowanych na łańcuchu DNA, co jest niezwykle przydatne w pracy hodowlanej, wiele już wiadomo. Wielkim plusem tej metody jest znacznie wyższa wiarygodność oceny genomowej w stosunku do dostępnej, ale mało dokładnej informacji o wartości hodowlanej młodego osobnika na podstawie ich przodków, tj. rodowodu. W przypadku zwierząt dorosłych – krów, będących pod oceną wartości użytkowej, z dostępnymi informacjami fenotypowymi (mierzalne wartości cech użytkowych, takich jak wydajność mleczna, pokrój itp.) – możliwość zastosowania do oceny ich potencjału genetycznego dodatkowo wartości zbadanych markerów dla poszczególnych cech stanowi kolejną korzyść w postaci wyższej dokładności tych oszacowań. Ten argument – wyższa dokładność oceny genomowej WH krów – legł u podstaw decyzji Rady Hodowlanej, o której mowa na wstępie. Podobnie postępują organizacje odpowiedzialne za hodowlę w innych krajach Europy, gdzie rozwija się ocena genomowa bydła holsztyńskiego.
Inicjatywa PFHBiPM została zrealizowana dopiero w sezonie 2017.3. Instytut Zootechniki, odpowiedzialny za szacowanie wartości hodowlanych bydła mlecznego, po merytorycznych dyskusjach i ostatecznym zaakceptowaniu projektu zgłoszonego przez Federację, udostępnił Polskiej Federacji wartości gPF dla krów starszych, oszacowane na podstawie nowego modelu statystycznego, który otrzymał nazwę „zmieszany” (symbol „Z” w systemie SYMLEK). Według informacji uzyskanych z Instytutu Zootechniki model ten składa się z dwóch części, „zmieszanych” ze sobą w określonych proporcjach. Jedną z nich są informacje pochodzące ze zbadanych na DNA krowy markerów genetycznych dla 32 cech, natomiast drugą część stanowi wartość hodowlana obliczona przy użyciu konwencjonalnej metody BLUP – model zwierzęcia. Metoda BLUP opiera się na wartościach fenotypowych oraz wykorzystuje informacje wynikające z wszelkich znanych powiązań rodowodowych ocenianej krowy. Tak więc w przypadku zastosowania genomu i modelu „zmieszanego” zwiększa się ilość źródeł informacji, a to powoduje jeszcze wyższą dokładność oszacowań wartości hodowlanych.
Poniżej prezentujemy część listy najlepszych krów rasy PHF odmiany czarno-białej HO. Ich indeks selekcyjny gPF (pierwszych na liście blisko 100 krów) zawiera się w przedziale od 139 do 128. Najlepsze krowy w rankingu są urodzone w latach od 2011 do 2016. Na czele listy znajduje się ZORZA 1 PL005340227193 (Gillespy x Super), wyhodowana w OHZ Kamieniec Ząbkowicki Sp. z o.o. ZORZA 1 jest wpisana w części głównej księgi do rozdziału Elita i w bieżącym sezonie została matką buhajów. Podczas 817 dni doju wyprodukowała dotąd ponad 40 tys. kg mleka. Na przełomie kwietnia i maja br. wycieli się trzeci raz. Na uwagę zasługuje również najstarsza krowa w tym rankingu – BERKA 42 (Garrett x Shottle), będąca własnością HZiNR Polanowice Sp. z o.o., która realizuje w tej chwili swoją czwartą laktację. Jest także aktywną matką buhajów. BERKA 42 również figuruje w księdze hodowlanej, w rozdziale Elita. Jej wartość hodowlana wynosi gPF=128. Będąc w trzeciej laktacji, w 2016 roku uczestniczyła w IX OWBH w Minikowie, w kategorii krów w trzeciej i dalszych laktacjach, i otrzymała 1. lokatę. Jej produkcja życiowa jest również imponująca, bo wynosi ponad 54 tys. kg mleka. BERKA 42 jest pokryta na piąte cielę.
LISTA NAJLEPSZYCH KRÓW RASY POLSKIEJ HOLSZTYŃSKO-FRYZYJSKIEJ USZEREGOWANYCH WEDŁUG INDEKSU gPF – OCENIONYCH W SEZONIE 2017.3 NA PODSTAWIE GENOMU
