Analiza wartości hodowlanej
100 najlepszych buhajów w ocenie krajowej i międzynarodowej wybranych według polskich kryteriów selekcyjnych
dr Tomasz Krychowski, dr Agnieszka Nowosielska, PFHBiPM
Trzy razy do roku na łamach czasopisma „Hodowla i Chów Bydła” publikujemy analizę wartości hodowlanej buhajów rasy hf wpisanych do polskich ksiąg hodowlanych. W tym numerze, już po raz drugi, przedstawiamy szczegółową analizę subpopulacji 100 najlepszych buhajów ocenionych w kraju lub przeliczonych przez Interbull, wybranych według polskich kryteriów selekcyjnych: indeksu syntetycznego PF, podindeksu produkcyjnego, podindeksu pokrojowego, podindeksu płodności, wartości hodowlanej dla zawartości komórek somatycznych i wartości hodowlanej dla długowieczności.
Liczbę buhajów pochodzących z poszczególnych krajów na listach TOP 100, sklasyfikowanych wg polskiego indeksu selekcyjnego Produkcja i Funkcjonalność oraz jego składowych, przedstawia tabela nr 1. Jeżeli weźmiemy pod uwagę wszystkie sześć subpopulacji najlepszych buhajów, to są w nich zwierzęta pochodzące z 16 krajów. Najwięcej buhajów mają Niemcy (158), na drugim miejscu są Stany Zjednoczone (107), a na trzecim jest Francja (87). Taka sama kolejność była w poprzednim roku, gdy wykonywaliśmy analizę po ocenie kwietniowej. Oznacza to, że buhaje pochodzące z tych trzech krajów najlepiej spełniają warunki celu hodowlanego polskiej hodowli dla rasy hf. Polska, posiadająca 10 buhajów, zajmuje dziesiąte miejsce. W poprzedniej analizie zajmowała ósme miejsce i miała 21 buhajów. Pozycja jest więc gorsza w porównaniu do poprzedniego roku i należy ją odnieść do wielkości populacji bydła hf w Polsce, która plasuje nas na czwartym miejscu na świecie.
Klasyfikacja według indeksu selekcyjnego PF (tabela nr 2)
Indeks selekcyjny PF (produkcja i funkcjonalność) pokazuje cel hodowlany dla rasy hf w Polsce i jest najważniejszym kryterium selekcyjnym.
W subpopulacji 100 buhajów posiadających najwyższy indeks PF:
• 43 to buhaje z Niemiec ze średnim indeksem PF 146 (poprzednio – 143);
• 22 buhaje z Holandii ze średnim indeksem PF 145 (poprzednio – 143);
• 12 buhajów z Francji ze średnim indeksem PF również 145 (poprzednio – 143).
Poza podium są USA, z 10 buhajami w rankingu top 100, ale ich średnia wartość hodowlana jest taka sama, jak buhajów niemieckich – PF 146.
Niestety, Polska nie ma w tym zestawieniu ani jednego buhaja. Najlepszy polski buhaj zajmuje sto czwartą pozycję w rankingu, z indeksem PF 144.
Klasyfikacja według podindeksu produkcyjnego (tabela nr 3)
W klasyfikacji buhajów pod względem podindeksu produkcyjnego również przodują Niemcy, które posiadają aż 36 buhajów ze średnim podindeksem produkcyjnym o wartości 137 (poprzednio 135). Za nimi są Stany Zjednoczone, z 28 buhajami i podindeksem produkcyjnym na tym samym poziomie – 137. Na trzecim miejscu jest Kanada, która posiada 15 buhajów z takim samym średnim podindeksem produkcyjnym, jak buhaje niemieckie i amerykańskie. Poprzednio trzecie miejsce zajmowały buhaje z Holandii, które aktualnie są na czwartej pozycji, z 11 buhajami.
W tej subpopulacji najlepszych buhajów produkcyjnych Polska posiadała w poprzedniej analizie 2 buhaje ze średnią wartością podindeksu produkcyjnego na poziomie 134, natomiast obecnie nie ma żadnego buhaja.
Klasyfikacja według podindeksu pokrojowego (tabela nr 4)
Jeśli chodzi o pokrój, to największą liczbę buhajów na top liście ma, tak jak poprzednio, Francja – 35 buhajów. Na drugim miejscu są Niemcy – 21 buhajów, a na trzecim Hiszpania – 11 buhajów. Średnia wartość podindeksu pokrojowego buhajów pochodzących z tych trzech krajów wynosi 138 jednostek (poprzednio 139). Warto zwrócić uwagę, że Kanada i USA mają w tej grupie najlepszych pod względem cech pokroju buhajów – tylko, odpowiednio, 10 i 8 buhajów.
Klasyfikacja według podindeksu płodności (tabela nr 5)
Poprawa płodności u samic bydła rasy hf stanowi ważny cel hodowlany dla większości hodowców w Polsce i na świecie. Wraz z dużym postępem, jeśli chodzi o ilość mleka, na przestrzeni ostatnich 20 lat znacznie pogorszyła się płodność samic.
W subpopulacji 100 najlepszych pod względem podindeksu płodności buhajów są zwierzęta pochodzące tylko z 8 krajów:
• z Finlandii jest 26 buhajów ze średnim podindeksem płodności 136 (poprzednio – 137);
• z Holandii i Szwecji pochodzi po 16 buhajów. Reproduktory szwedzkie mają najwyższą wartość hodowlaną dla płodności – 139, natomiast holenderskie – 137.
Jak widać, dwa kraje skandynawskie reprezentują 42% tej subpopulacji, co nie powinno dziwić, gdyż w krajach tych cechy funkcjonalne, a w nich płodność, były od dawna w dużym stopniu brane pod uwagę przy selekcji.
Klasyfikacja według wartości hodowlanej dla zawartości komórek somatycznych (tabela nr 6)
W grupie buhajów z najwyższą wartością hodowlaną dla zawartości komórek somatycznych występują buhaje aż z 11 krajów, a ich średnia wartość hodowlana wynosi 130 jednostek. Najwięcej buhajów jest z Francji – 27, ze średnią wartością hodowlaną 130; z Niemiec – 23, z taką samą średnią wartością hodowlaną; następnie z Danii i Holandii – po 16 buhajów, z wartością hodowlaną 132 dla buhajów holenderskich i 129 dla duńskich. W aktualnej ocenie buhaje niemieckie podniosły swoją pozycję w rankingu top 100, w porównaniu do tej po ocenie kwietniowej ubiegłego roku, z czwartej na drugą.
Polska na liście najlepszych 100 buhajów, sklasyfikowanych pod względem wartości hodowlanej dla KS, również posiada 1 buhaja z wynikiem 129.
Klasyfikacja według wartości hodowlanej dla długowieczności (tabela nr 7)
W subpopulacji 100 najlepszych buhajów pod względem wartości hodowlanej dla długowieczności pierwsze miejsce, tak jak poprzednio, zajmują Stany Zjednoczone z 46 buhajami, o średniej wartości hodowlanej 134. Niemcy z 22 buhajami plasują się na drugiej pozycji, z wartością hodowlaną również 134. Buhaje pochodzące z Kanady pod względem liczebności w top 100 dla długowieczności zajmują trzecią lokatę. Polska spadła z trzeciej na czwartą pozycję z 9 buhajami w rankingu (poprzednio 17) i średnią wartością hodowlaną 147 (poprzednio 140), która jest najwyższą w tej stawce buhajów z 8 krajów.
Top 10 najlepszych buhajów w ocenie krajowej i międzynarodowej
Tabela 8 przedstawia rankingi 10 najwyżej ocenionych buhajów wg indeksu selekcyjnego PF i jego składowych. W sumie we wszystkich sześciu rankingach top 10 najwięcej buhajów mają Niemcy (20), na drugim miejscu są Francja i USA, które mają po 7 buhajów na listach, a na trzecim – Holandia i Szwecja z 6 buhajami. Polskie buhaje przodują w wartościach hodowlanych dla długowieczności. Na 10 najlepszych buhajów 4 pierwsze miejsca zajmują rozpłodniki pochodzące z Polski, ale są to zwierzęta urodzone w latach 1993 do 2000.
Podsumowanie
Analiza populacji 100 najlepszych buhajów w ocenie krajowej i międzynarodowej, wybranych według sześciu polskich kryteriów selekcyjnych, pokazuje, że:
• dominują, w zależności od kryteriów, buhaje europejskie z Niemiec, Francji i Holandii;
• buhaje z USA są najlepsze tylko w subpopulacji wybranej według wartości hodowlanej dla długowieczności;
• buhaje kanadyjskie wypadają w tym porównaniu dosyć słabo;
• polskie buhaje są, niestety, poza czołówką, ich liczba jest niższa niż w ubiegłorocznym porównaniu (10 w stosunku do 21) i mają najlepszy wynik, jeśli chodzi o klasyfikację pod względem wartości hodowlanej dla długowieczności.
Źródło danych:
www.wycena.izoo.krakow.pl
