Przedmowa do Oceny i hodowli Bydła Mlecznego. Dane za 2023 r.

Przedmowa Leszka Hądzlika, prezydenta Polskiej Federacji hodowców Bydła i Producentów Mleka,
do publikacji „Ocena i hodowla bydła mlecznego. Dane za 2023 rok”

Szanowni Państwo,
drodzy Hodowcy i Rolnicy!
Miniony rok, pomimo oczekiwań i nadziei związanych z poprawą sytuacji na polskim rynku mleka, po raz kolejny upłynął nam pod znakiem niepewności. Co więcej, wszyscy byliśmy świadkami postępującego procesu restrukturyzacji gospodarstw rolnych utrzymujących krowy mleczne, co dodatkowo wzmagało niepokój i obawy o lepsze jutro. Wielu hodowców, kierując się zarówno względami ekonomicznymi, jak i uwarunkowaniami społecznymi, sukcesywnie rezygnowało z produkcji. Mimo że w ostatnich miesiącach stawki w skupach nieco wzrosły, to jednak nadal utrzymują się one na poziomie o ok. 20 proc. niższym niż w analogicznym okresie rok temu.

Kluczowy wpływ na obecną sytuację ma trwający już dwa lata zbrojny konflikt za naszą wschodnią granicą. Niestety stosunkowo szybko okazało się, że ułatwienia w handlu, mające pierwotnie stanowić wsparcie dla Ukrainy, wywołały perturbacje na naszym rynku zbóż. Ceny poniżej kosztów produkcji okazały się ogromnym wyzwaniem także dla hodowców bydła. Borykali się oni nie tylko z niedoborem pasz objętościowych na skutek suszy, ale także ze wzrostem kosztów energii elektrycznej i gazu. Ten problem z kolei dotkliwie odczuły również podmioty skupujące mleko. Branża polskich przetwórców mleka stoi przed ryzykiem pogorszenia sytuacji finansowej, na co wpływają m.in. spadające ceny w sklepach i obniżony okresowo popyt na produkty mleczarskie, rosnące koszty produkcji czy galopująca inflacja. Niepokój budzi również perspektywa wejścia w życie systemu kaucyjnego, a także zmiany w unijnej polityce dotyczącej opakowań. Ponadto 2023 rok przyniósł gorsze wyniki w eksporcie polskich produktów mlecznych, odnotowując spadek o ok. 9 proc. w stosunku do roku 2022. W konsekwencji w wielu przypadkach nie obyło się bez uniknięcia restrukturyzacji podmiotów skupowych czy dywersyfikacji produkcji.

Obserwując polski rynek mleka, czuję prawdziwą dumę, że polscy hodowcy bydła mlecznego – pomimo wielu przeszkód – nie poddali się i po raz kolejny udowodnili, że należą nie tylko do europejskiej, ale także do światowej elity. Wykazali i nadal wykazują wspaniałą umiejętność elastycznego dostosowania się do tak zmiennej sytuacji, szkolą się, nieustannie poszerzają swoją wiedzę i podnoszą kompetencje. Myślą perspektywicznie, działają w zaplanowany i mądry sposób – wszystko w celu poprawy efektywności produkcji mleka. Udowadniają, jak dobrze rozumieją mechanizmy i potrzebę inwestowania w skuteczne narzędzia, dzięki którym można jeszcze lepiej zarządzać stadem.

Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka służy hodowcom wsparciem od 29 lat. Jestem niezwykle dumny, że mamy swój mały udział w tym procesie. Dostarczamy Państwu usługi, które są nie tylko użyteczne przy prowadzeniu rentownego gospodarstwa mlecznego, ale także wprowadzają do obory nowoczesne rozwiązania – ułatwiające pracę ze stadem i poprawiające jego jakość. Wystarczy wspomnieć choćby usługi z zakresu oceny wartości użytkowej, które są nieocenionym narzędziem monitoringu, analizy kondycji zwierząt i ich zdolności produkcyjnych, a tym samym szansą na prawidłową profilaktykę, znalezienie rezerw i redukcję zbędnych kosztów w stadzie.

Wyniki współpracujących z nami hodowców mówią same za siebie. Na koniec grudnia 2023 roku blisko 38 proc. krajowego pogłowia krów mlecznych stanowiły krowy hodowców i producentów korzystających z usług PFHBiPM. W ubiegłym roku współpracowaliśmy z ponad 17 tys. obór, w których oceną wartości użytkowej objęliśmy pond 807 tys. krów mlecznych. Obserwujemy też postępujący proces koncentracji chowu i specjalizacji produkcji w dużych gospodarstwach rolnych, obecnie aż 59 proc. populacji ocenianej utrzymuje się w oborach o obsadzie powyżej 50 sztuk. Jednak największą nagrodą i główną wartością dla naszej organizacji jest stały wzrost wydajności mlecznej rejestrowany w stadach ocenianych. W 2023 roku przeciętna mleczność krowy ocenianej osiągnęła poziom 9150 kg od sztuki, co daje łączną produkcję całej populacji aktywnej w wysokości 7 390 549 306 kg mleka. Można zatem szacować, że skala udziału krów ocenianych w krajowej produkcji mleka wynosi około 48 proc. Natomiast udział krów ocenianych w skupie surowca to około 55%.

Przedstawione powyżej wyliczenia to tylko ułamek tego, co znajdziecie Państwo w niniejszej publikacji. Zawarte w niej dane w kompletny i syntetyczny sposób pokazują tendencje w zakresie cech użytkowych, a zwłaszcza cech produkcji mleka populacji aktywnej. W publikacji prezentujemy również efekty realizacji programów hodowlanych oraz analitykę trendów genetycznych i cech odpowiadających za ekonomikę w hodowli bydła mlecznego w naszym kraju. Ze swojej strony zapewniam, że macie Państwo możliwość korzystania z usług, których specjalizacja i zakres są ewenementem na skalę europejską, a ich jakość kolejny raz została bardzo wysoko oceniona przez ICAR – International Committee for Animal Recording. Nie spoczywamy jednak na laurach. Mimo że jako organizacja osiągnęliśmy już wiele na rynku branżowym, nie ustajemy w dążeniu do doskonalenia oferty i usług na najwyższym światowym poziomie.

Tak wspaniałych wyników osiągniętych w 2023 roku z całego serca gratuluję wszystkim: zarówno naszym wspólnikom – hodowcom, jak i pracownikom PFHBiPM. Wiem, że zostały one okupione bardzo ciężką, ale w efekcie satysfakcjonującą pracą. W czasach, w których umiejętność pozyskiwania informacji oraz zarządzanie wiedzą stały się podstawą sukcesu ekonomicznego, warto wspólnie budować spójną wizję przyszłości, wymieniać doświadczenia, dzielić się wiedzą i dobrymi praktykami. Tylko razem możemy być przedsiębiorczy i kreatywni, szybko i solidarnie zrealizować nasze cele oraz wyznaczać nowe hodowlane standardy.

Życzę przyjemnej lektury!
Leszek Hądzlik, Prezydent Polskiej Federacji
Hodowców Bydła i Producentów Mleka