Moje wykazy, moje zasady

Pod szerokim pojęciem „wykazy” w programie SOL kryją się różne informacje. Już na pulpicie programu można znaleźć wykazy krów, jałówek oraz buhajów i buhajków, a także kafelek o nazwie „Moje wykazy”. Ogólnie rzecz biorąc, w SOL-u każda lista składająca się z wierszy i kolumn to wykaz. Są tu wykazy niezmienne, tzw. wbudowane, oraz takie, które można samemu tworzyć – według własnych zasad.

tekst: Izabela Jannasz

Wykazy wbudowane w SOL-u

Wykaz wbudowany – każda lista w SOL-u, która składa się z odpowiednich wierszy i kolumn. Każdy z nich rządzi się tymi samymi prawami – po jego otwarciu ukazuje się lista, a nad nią znajduje się belka z napisem „Warunki wyszukiwania”, której opcje pozwalają dodatkowo uszczegółowić wyszukiwanie (na rysunku wskazuje ją fioletowa strzałka).

Wykazy pozwalają na grupową rejestrację zdarzeń – wystarczy zaznaczyć kilka zwierząt za pomocą check boxów (kwadracików widocznych na lewo od numeru zwierzęcia) i zarejestrować dla nich jakieś zdarzenie. W tym celu należy, po zaznaczeniu zwierząt, kliknąć szaro-niebieski przycisk działań grupowych (niebieska strzałka) i wybrać odpowiednie polecenie. Niezaprzeczalnie kolejnym atutem wykazów jest możliwość zapisania zawartości w postaci pliku (PDF, Excel lub CSV) do późniejszego wykorzystania.

Każdy z wykazów posiada – o czym wspominałam w poprzednim tekście pt. „SOL – program szyty na miarę” – możliwość posortowania go według odpowiednich kryteriów, zmiany sposobu wyświetlania (wersja na komputer lub na telefon), a także zmiany kolejności wyświetlania kolumn na wykazie lub ich całkowitego ukrycia. Dzięki temu lista – mimo że wbudowana i, wydawałoby się, niezmienna – może być modyfikowana przez użytkownika wedle jego potrzeb.

Kolejnym ważnym elementem wbudowanego wykazu jest wyszukiwarka, znajdująca się pod belką z napisem „Warunki wyszukiwania”. Najczęściej jest zwinięta. Aby ją zobaczyć, wystarczy kliknąć wspomniany napis. Większość wyszukiwarek w SOL-u składa się z podobnych elementów – ich zawartość zależy od tematyki wykazu, który opisują. Większość wyszukiwarek zawiera także szary przycisk „Więcej warunków” (czerwona strzałka). Jest to przycisk umożliwiający przejście do tzw. dużej wyszukiwarki – czyli szczegółowych warunków wyszukiwania, podzielonych na kategorie (tj. lokalizacja zwierząt, laktacja czy wartości hodowlane). Dzięki niej z dużą dokładnością możemy odnaleźć interesujące nas zwierzę czy też grupę zwierząt.

Projektowanie własnego wykazu

Kolejnym rodzajem wykazów w SOL-u są wykazy, które możemy tworzyć sami, według własnego pomysłu, dostosowane do indywidualnych potrzeb. Do tego celu służy funkcjonalność „Moje wykazy”. Kafelek ze skrótem do tego miejsca w programie jest widoczny na pulpicie na niebieskim tle. Można też dostać się tam z menu znajdującego się z boku ekranu, z zakładki „Wykazy”, wybierając ostatnią opcję „Moje wykazy”.

W obydwu przypadkach pokaże się ta sama lista z gotowymi wykazami, stworzonymi do wykorzystania przez użytkownika – są to np. sztuki „Do badania na cielność pomiędzy 28 a 40 dniem” po pokryciu, czy lista „Krów niecielnych powyżej 120 dpw”. Wykazy takie to nic innego jak zapisane schematy wykazów, które zawierają informacje, jakie dane będą w nich widoczne i jakich zwierząt mają dotyczyć. Ważne, że przechowywany jest jedynie „przepis” na sporządzenie wykazu. Po wybraniu opcji „Wykonaj”, wykaz jest tworzony za każdym razem na bieżąco – program każdorazowo, gdy wykonuje dany wykaz, przeszukuje bazę zwierząt, które spełniają podane w wykazie kryteria i pokazuje aktualne informacje o nich.

W celu stworzenia własnego wykazu należy wybrać niebieski przycisk z lewej strony ekranu z napisem „Nowy wykaz”. Po jego kliknięciu pojawią się dwa okienka służące do projektowania zawartości wykazu – kreator wykazów. W okienku z lewej strony („Dostępne elementy”) znajdują się wszystkie zmienne (informacje), które mogą pojawić się na wykazie. W folderze „Ogólne” znajdują się podstawowe dane zwierzęcia: numer kolczykowy, nazwa, rasa czy lokalizacja. W „Bieżących” można znaleźć informacje związane np. z ostatnim pokryciem. W folderze „Oczekiwane” znajdziemy przewidywaną datę zasuszenia i wycielenia. Natomiast tytuły kolejnych folderów same mówią, co można w nich znaleźć. Kiedy klikniemy w foldery, obok których jest plus (kolor zielony), pojawi się dodatkowa lista zmiennych. O tym, że jest to ostatnia kategoria folderu, informuje brak znaku przy folderze (kolor różowy).

W celu sprecyzowania, jakie zwierzęta mają pojawić się na wykazie, można wybrać szary prostokąt z napisem „Więcej warunków” (niebieska strzałka), znajdujący się pod okienkiem „Wybrane elementy”. Po jego naciśnięciu pojawi się tzw. duża wyszukiwarka. Obok przycisku wyszukiwarki („Więcej warunków”) znajduje się domyślnie zaznaczony check box „Z wyboru” (czarna strzałka) – jego zaznaczenie równa się z tym, że brane będą pod uwagę ustalenia wybrane w dużej wyszukiwarce. Przycisk „Wyczyść” kasuje wszystkie poczynione do tej pory ustalenia.

Aby wybrać daną zmienną i przesunąć ją do okienka z prawej strony – czyli wybrać, jakie informacje będzie zawierał nasz wykaz – należy kliknąć nazwę zmiennej, która ma być widoczna w wykazie, tworząc w nim kolumnę danych (ten bez plusa), lub kliknąć w niego raz i nacisnąć szarą strzałkę pomiędzy okienkami (kolor pomarańczowy). Jeżeli klikniemy nazwę całej grupy zmiennych (np. „Rodowód”), to w wykazie znajdą się wszystkie zmienne z tej grupy. W tym przypadku będą to „nr matki”, „nazwa matki”, „numer ojca” i „nazwa ojca”. Warto wiedzieć, że zarówno podwójne kliknięcie, jak i szara strzałka działają w dwie strony – tymi metodami można także usunąć folder z prawego okna (a w rezultacie także ze schematu wykazu).

Nazwy zmiennych są umieszczane w obszarze „Wybrane elementy” w takiej kolejności, w jakiej były wybierane. Kolejność elementów w zestawieniu odpowiada kolejności kolumn w projektowanym wykazie. Jeśli chcemy ją zmienić, to klikamy nazwę zmiennej, a następnie szary przycisk ze strzałką w górę lub ze strzałką w dół (zależnie od tego, w którym kierunku chcemy przesunąć zmienną).

Przy nazwach niektórych zmiennych, umieszczonych w zestawieniu „Wybrane elementy”, mogą się pojawić znaczki w formie czarnego trójkąta. Znaczek taki sygnalizuje, że możemy wybrać, czy chcemy mieć na wykazie tylko informacje o ostatnim zdarzeniu danego typu, czy o wszystkich zdarzeniach z bieżącej laktacji. Dla przykładu, jeśli z grupy „Rozród” wybierzemy zmienną „Data rui/pokrycia”, to możemy wybrać, czy ma się pojawić tylko jedna data – ostatniego pokrycia, czy daty wszystkich pokryć danej samicy w bieżącej laktacji. Gdy wybierzemy tę drugą opcję, wykaz może zawierać kilka wierszy dla jednego zwierzęcia (jeśli samica była kryta kilkukrotnie).

W zestawieniu „Wybrane elementy” obok nazw wybranych zmiennych znajdują się proponowane nagłówki kolumn, w których te zmienne będą wyświetlane. Nagłówki te użytkownik może zmieniać, edytując zawartości odpowiednich pól (żółta strzałka). W obszarze „Wybrane elementy” znajdują się dwa check boxy (zielone strzałki). Zaznaczając opatrzony nazwą „Pole wyboru”, powodujemy, że na wykazie przy każdym rekordzie pojawi się check box. Dzięki temu będzie można zaznaczyć na nim zwierzęta, które mają być na wydruku. Drugi check box ma tytuł „Karta zwierzęcia”. Zaznaczenie go powoduje, że przy każdym rekordzie wyświetlanym na ekranie pojawi się niebieski kwadracik, dzięki któremu można przejść do Karty zwierzęcia.

Tak zaprojektowany wykaz można od razu sporządzić, klikając przycisk „Wykonaj”, umieszczony w lewym dolnym rogu. Pozwoli nam to przekonać się, że wykaz rzeczywiście zawiera te informacje, których sobie życzyliśmy. Projekt wykazu można zapisać (klikając „Zapisz”), co pozwoli z niego korzystać w przyszłości, bez konieczności projektowania od nowa.

Formatowanie wykazu

Każdy wykaz można sformatować do wydruku. W tym celu klikamy przycisk „Formatowanie do wydruku”. Pojawi się okienko z wcześniej wybranymi elementami wraz z poszczególnymi opcjami do wyboru.

• Ukryj – tego elementu nie będzie na wykazie, ale można go w każdej chwili przywrócić.
• Sort – służy do szeregowania kolumny. Jeżeli mamy tylko jeden element, który chcemy szeregować, należy zaznaczyć 1. Aby usunąć szeregowanie, klikamy krzyżyk. W przypadku, gdy ustawiono szeregowanie według jakiegoś elementu (Sort 1), to jeżeli chcemy wybrać drugi w kolejności element, należy przy odpowiednim polu zaznaczyć Sort 2.
• Kierunek szeregowania – wybór kierunku sortowania: strzałka w dół – rosnąco, strzałka w górę – malejąco.
• Grupuj według – spowoduje pogrupowanie danych na wykazie według tego elementu, np. jeżeli elementem jest numer laktacji, to gotowy wykaz będzie podzielony, a numery laktacji będą „nagłówkami”.
• Pomiń powtórzenia – w przypadku, gdy element jest wyróżnikiem grupy, pomijanie duplikatów pozwoli na usunięcie powtarzających się wartości.
• Szerokość kolumny – pozwala określić, ile procent strony ma zajmować kolumna.
• Podział na strony co … wierszy – jeżeli zaznaczymy tę opcję, możemy zadecydować, ile wierszy ma być umieszczonych na jednej stronie.
• Nagłówek na każdej stronie – szczególnie przydatne przy dużej liczbie wierszy, pozwala na umieszczenie nagłówków kolumn na każdej stronie.
• Po każdym wierszu dodaj linię lub pusty wiersz – wiersze będą porozdzielane liniami lub pustymi wierszami, co zwiększy czytelność wykazu oraz umożliwi stworzenie miejsca, np. na notatki.

Przycisk „Pokaż wydruk” wygeneruje wykaz do pobrania w formacie PDF. Podczas zapisywania wykazu do późniejszego wykorzystania zostanie również zapamiętane formatowanie do wydruku. Możemy wybrać, czy wykaz będzie widoczny dla wszystkich użytkowników (publiczny), czy tylko dla aktualnie zalogowanego użytkownika (prywatny). Aby zobaczyć utworzony wykaz (ale nie pobierać go do pliku na urządzeniu), klikamy przycisk „Wykonaj”. Wyświetli się wykaz, który możemy szeregować poprzez klikanie na nagłówki kolumn. Jeżeli chcemy zmienić coś w wyświetlonym wykazie, należy wybrać przycisk „Zmień schemat wykazu”, który przenosi nas do kreatora. Można teraz dodać/usunąć elementy, sformatować do wydruku lub zapisać do późniejszego wykorzystania.

Zasada powstawania wykazu

Ważną kwestią dotyczącą funkcjonowania narzędzia „Moje wykazy” jest to, z jakiego folderu zostaną wybrane elementy. Właściwością katalogu „Bieżące” jest ustawianie wszystkich danych o jednym zwierzęciu w jednym wierszu, bez względu na to, czy zdarzenia miały miejsce z różną datą (np. data ostatniego wycielenia, data skutecznego pokrycia znajdą się w jednym wierszu, mimo że mają różne daty). Elementy z reszty katalogów są ustawiane według dat, dlatego jeżeli dodamy dwa elementy, których data nie jest taka sama, to dla jednej krowy zostaną utworzone dwa wiersze, np. wybierzemy datę wycielenia, przebieg porodu, datę próbnego doju, kilogramy mleka i procent tłuszczu oraz numer kolczykowy – pierwszy wiersz będzie obejmował numer zwierzęcia (znajduje się w każdym wierszu z automatu), datę wycielenia i przebieg porodu, ponieważ te dane mają wspólną datę; drugi wiersz to numer kolczykowy, data próbnego doju, kilogramy mleka i procent tłuszczu – te zdarzenia również mają wspólną datę. Zasada ta nie dotyczy elementów z katalogu „Ogólne” – one będą dodane do każdego wiersza, ponieważ nie mają przypisanej daty.

Znaczenie wykazów

„Moje wykazy” w SOL-u to dość rozbudowana funkcja, pozwalająca na szczegółowe stworzenie listy zwierząt, która w danym momencie jest potrzebna. Nie trzeba nikomu mówić, jak ważne są notatki w pracy, szczególnie gdy w grę wchodzą tak długie ciągi liczb, jakimi są numery kolczykowe krów. Dlatego też program SOL umożliwia stworzenie właśnie takich kompleksowych notatek – według własnych zasad i potrzeb. 