Mamy duży potencjał, by produkować mleko A2A2
Podsumowanie realizacji projektu „A2A2 – nowa droga produktów mlecznych – zastosowanie selekcji genomowej w produkcji żywności o obniżonej alergenności” realizowanego przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka, współfinansowanego z Funduszu Promocji Mleka.
tekst: PFHBiPM
Od grudnia 2021 roku do listopada 2022 Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka realizowała projekt, którego celem było oszacowanie potencjału produkcji mleka A2 w Polsce. W jego ramach podejmowano różnorodne działania, mające na celu dotarcie do hodowców z informacjami, jakie korzyści płyną z genotypowania stad, ale także do konsumentów, by uświadomić im, czym jest mleko o obniżonej alergenności. W tym celu zrealizowano szereg aktywności.
- Warsztaty dla hodowców bydła mlecznego na temat mleka A2
Przeprowadzone zostały w marcu 2022 roku w gospodarstwach zlokalizowanych w województwach dolnośląskim, mazowieckim, podlaskim i pomorskim.
- 18 marca 2022 – w Ośrodku Hodowli Zarodowej w Przerzeczynie-Zdroju,
- 23 marca 2022 – w gospodarstwie Skwierczyn-Dwór,
- 24 marca 2022 – w hodowli w Ciemnoszyjach,
- 29 marca 2022 – w Cieszymowie.
Celem spotkań było zwiększenie świadomości na temat korzyści wynikających z genotypowania bydła w gospodarstwach rolnych i podkreślenie zalet produkcji mleka A2.
Uczestnicy mieli możliwość wzięcia udziału w części teoretycznej i praktycznej szkolenia. Część teoretyczna składała się z trzech wykładów, które urozmaicono pokazem filmów video. Uczestnicy szkoleń mogli również obejrzeć specjalne mikromacierze, dzięki którym w procesie genotypowania odczytywane są informacje genetyczne o poszczególnych zwierzętach. Część praktyczna szkolenia odbyła się w oborach. W jej trakcie hodowcy zapoznali się z narzędziami pracy hodowlanej i dowiedzieli się, co muszą zrobić, by stworzyć stado produkujące mleko w wersji A2A2.
Podczas spotkania omawiano m.in. następujące zagadnienia:
- czym jest genotypowanie i jak wygląda w praktyce,
- jak wygląda zastosowanie technik genotypowania w Europie i na świecie,
- jakie są korzyści z genotypowania stada dla hodowcy,
- jakie zalety ma mleko A2A2 otrzymywane dzięki genotypowaniu stada,
- jakie mogą być przewagi konkurencyjne mleka A2A2 wobec konwencjonalnego surowca i w jaki sposób może być ono wykorzystywane.
Spotkanie prowadzili eksperci Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Każdy z uczestników otrzymał zestaw materiałów szkoleniowych i promocyjnych. Zwieńczeniem spotkania był wspólny obiad.
W szkoleniach wzięło udział ponad 200 hodowców bydła mlecznego.
Na podstawie ankiet ewaluacyjnych, przeprowadzanych po realizacji szkolenia, z dumą możemy przyznać, że spełniło ono oczekiwania uczestników, którzy wysoko ocenili przydatność zdobytej wiedzy na temat produkcji mleka A2.
- Publikacje w mediach
W czasie trwania projektu do mediów ogólnopolskich, regionalnych, branżowych i biznesowych wysyłano informacje prasowe przybliżające, czym jest mleko A2, jakie są jego walory oraz jakie korzyści mogą płynąć z produkcji tego rodzaju mleka dla hodowców i konsumentów. Zagadnienia te spotkały się z dużym zainteresowaniem ze strony dziennikarzy.
Na temat mleka A2 ukazało się łącznie blisko 300 materiałów prasowych, m.in. w „Dzienniku Gazecie Prawnej”, Polskim Radio czy AgroBiznesie. Przez miesiąc na portalu Farmer.pl, w specjalnej zakładce poświęconej projektowi, można było zapoznać się z informacjami o mleku A2.
- Współpraca z ekspertami
- Promocja w Internecie
Współczesne działania komunikacyjne nie mogą się odbyć z pominięciem aktywności realizowanych w Internecie. W ramach tych działań regularnie postowano na temat zalet mleka A2 na FP Dziękujemy, że pijecie mleko, promowano stronę z informacjami o mleku A2 wśród osób świadomych żywieniowo i poszukujących informacji na temat zdrowego stylu życia, a także wśród hodowców i przetwórców. Wspierano również promocję filmów z ekspertami. Działania te pozwoliły dotrzeć do setek tysięcy konsumentów potencjalnie zainteresowanych mlekiem A2.
Promocja i edukacja nie miałyby sensu, gdyby nie praca z hodowcami i badania rynku, czy Polska ma potencjał, by rozpocząć produkcję mleka A2. To zadanie należało do Laboratorium Genetyki Bydła, które 6 grudnia 2021 roku rozpoczęło otwarty nabór do projektu dla hodowców bydła mlecznego zainteresowanych przystosowaniem gospodarstwa do produkcji mleka A2A2.
Hodowca, aby zgłosić chęć udziału w projekcie i zgenotypować samice ze swojego stada, musiał wypełnić formularz rejestracyjny, dostępny na stronie internetowej pod adresem: a2a2.pfhb.pl. Zgłosiło się 431 hodowców. W ciągu trwania projektu zbadano 14 304 samice.
W projekcie wzięli udział hodowcy z 15 województw. Najwięcej zgenotypowano samic pochodzących z wielkopolskiego (3647 sztuk), podlaskiego (2758 sztuk) i mazowieckiego (1968 sztuk) – tab. 1.
Spośród 14 304 przebadanych samic aż 6926 (48%) posiada pożądany genotyp A2A2 (subpopulacja produkcyjna). Niewiele mniej, bo 6044, posiada genotyp A1A2 (subpopulacja zapasowa będąca źródłem materiału genetycznego dla subpopulacji produkcyjnej). Natomiast tylko 1334 samice, czyli około 9% badanej populacji, posiada genotyp A1A1 – tab. 2.
W ramach projektu przebadanych zostało ponad 14 000 samic siedmiu ras. Zdecydowana większość badanych to jałówki rasy holsztyńsko-fryzyjskiej odmiany czarno-białej (13 346 sztuk) oraz czerwono-białej (611 sztuk). Wśród najliczniejszej grupy (HF odmiany czarno-białej) prawie połowa samic posiada pożądany genotyp A2A2 (49,2%) – tab. 3.
Tak dobre wyniki genotypowania samic pozwalają myśleć o rozwoju rodzimego rynku mleka A2A2 i otwierają nowe perspektywy przed hodowcami bydła mlecznego.
Czym jest mleko A2?
Mleko A2A2 to produkt dostępny w wielu krajach Europy Zachodniej, Stanach Zjednoczonych czy Chinach. Nazywane jest mlekiem pierwotnym. Cechuje je wyższa przyswajalność – jest łatwiejsze do strawienia niż mleko konwencjonalne, dlatego stanowi dobrą alternatywę dla osób z nietolerancją pokarmową. Mleka A2A2 nie można wyprodukować nawet w najlepszej fabryce. Pozyskiwane jest wyłącznie od krów z genotypem A2A2.
W Polsce, gdzie jeszcze nie oddziela się od siebie stad mlecznych z różnymi genotypami, w sklepach można spotkać mleko mieszane, czyli zarówno z beta-kazeiną A1, jak i A2, ponieważ krowy produkują obie jego formy. Mleko A2 różni się od mleka A1 tylko jednym z 209 aminokwasów w łańcuchu białek. Nie ma między nimi żadnych dysproporcji smakowych, zapachowych czy różnic w konsystencji, występuje jedynie różnica funkcjonalna na poziomie przyswajalności. Mleko A2 jest produktem całkowicie naturalnym, który nie podlega żadnym modyfikacjom.
Mleko A2A2 szansą dla hodowców
Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka wiąże duże nadzieje z mlekiem A2. Jako łatwiej przyswajalne przez organizm, pozwoli dotrzeć polskim przetwórcom do większej grupy konsumentów – głównie tych, którzy rezygnują z nabiału z powodów nietolerancji pokarmowych.
Aktualna piramida żywieniowa zaleca picie w tym celu dwóch szklanek mleka dziennie lub spożywanie analogicznej ilości przetworów mlecznych, a eksperci przypominają, że wapń ze źródeł zwierzęcych przyswajamy lepiej niż pochodzący z roślin.
Spożywanie mleka A2 przynosi oczywiste korzyści dla konsumentów, ale na jego produkcji zyskają także hodowcy. Za granicą ceny nabiału produkowanego z tego surowca są wyższe niż nabiału konwencjonalnego, a to się przekłada na opłacalność produkcji mleka. Mleko A2 to w Polsce jeszcze niezagospodarowany obszar, dający duże możliwości rozwoju i dobre perspektywy eksportowe.
Jaka jest przyszłość mleka A2 w Polsce?
Liczymy na to, że już niebawem rozpoczniemy kolejną edycję projektu promującego mleko A2 w naszym kraju. Działania komunikacyjne planujemy realizować w trzech głównych grupach, do których należą:
- hodowcy – będziemy zachęcać do genotypowania stad;
- przetwórnie i mleczarnie – będziemy zachęcać do otwarcia linii produkcyjnych na bazie surowca A2;
- konsumenci – będziemy edukować o potencjale, jaki kryje w sobie mleko A2 i zachęcać do jego nabycia.
Gorąco liczymy na to, że już niebawem produkty na bazie mleka A2 będą dostępne na sklepowych półkach nie tylko w stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie czy Chinach, ale także w Polsce.
