Gospodarstwo Ryszarda Malca
Struktura gospodarstwa
tekst i zdjęcia: Przemysław Broż
Gospodarstwo pana Ryszarda Malca położone jest we wsi Adamowo w powiecie iławskim. Głównym kierunkiem produkcji jest bydło mleczne. Obecnie w stadzie są utrzymywane 24 sztuki dojne, 5 jałówek wysokocielnych oraz 14 sztuk młodzieży.
Gospodarstwo użytkuje 35 ha, z czego główne uprawy zajmują: kukurydza – 4,40 ha, zboża (pszenica, pszenżyto, jęczmień, owies) – 14 ha, użytki zielone – 16,6 ha.
Pasze objętościowe i akcja QQ
Pasze objętościowe gromadzone są w pryzmach ułożonych w kierunku północ – południe na podkładzie foliowym zapobiegającym przedostawaniu się soków kiszonkarskich do podłoża. Grubość każdej z warstw na pryzmie nie przekracza 20 cm, co pozwala na dokładne ugniecenie materiału czy usunięcie powietrza. Pryzmy wybierane są od strony północnej za pomocą frezu, co ogranicza napowietrzanie ściany, ilość luźnego materiału i pozwala na pobranie całej ściany w ciągu trzech dni. Dodatkowymi czynnikami sprzyjającymi zapobieganiu zagrzewania się paszy są niewielka wysokość (1,3 m) i szerokość pryzm (6 m). Pozwala to na utrzymanie optymalnej temperatury nawet w sezonie letnim, chroniąc paszę przed utratą wartości pokarmowej, rozwojem mykotoksyn, gorszym pobraniem czy wystąpieniem problemów z chorobami wymienia.
Dla hodowcy ważnym aspektem zapewniającym odpowiednią strawność oraz jakość kiszonek jest zbiór kukurydzy w optymalnym terminie, dlatego co roku uczestniczy w akcjach QQ organizowanych przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Zdaniem hodowcy tylko kiszonka sporządzona z kukurydzy zebranej w odpowiedniej fazie rozwojowej zapewni stabilną bazę paszową dla stada, pozwoli ograniczyć koszty żywienia oraz spowoduje mniejsze straty pasz objętościowych.
Alkalizowana śruta zbożowa
W żywieniu bydła mlecznego w laktacji wykorzystywana jest alkalizowana śruta zbożowa, do której używane są zboża pochodzące z własnych upraw. Alkalizacja pozwala na podniesienie wartości żywieniowych śrut zbożowych. Główne korzyści z przeprowadzenia alkalizacji to m.in.: duże oszczędności białka w postaci zmniejszenia w dawce ilości poekstrakcyjnej śruty rzepakowej, lepsze pobranie paszy przez zwierzęta, wyższy procent białka i tłuszczu w mleku, lepsza strawność skrobi.
Należy jednak pamiętać, aby gotowa śruta po alkalizacji odleżała po wymieszaniu ok. 3–4 tygodni, co pozwoli na dokładne połączenie się składników oraz ustanie procesu alkalizacji.
W opinii hodowcy taki sposób uszlachetniania zbóż pozwala na lepsze zagospodarowanie zboża, ograniczenie stosowania buforów. Dodatkowym atutem takiego rozwiązania jest możliwość składowania gotowej paszy na zewnątrz budynków, w pryzmie zabezpieczonej z każdej strony folią i obłożonej oponami. Kolejną zaletą tego rozwiązania, ze względu na specyficzny zapach, jest brak uszkodzeń foli przez ptaki czy gryzonie.
Żywienie i utrzymanie krów
Krowy utrzymywane są w trzech grupach – do 150. oraz powyżej 150. dnia laktacji i zasuszone. Krowy mleczne w laktacji utrzymywane są w wolnostanowiskowej hali łukowej na podbudowie z betonowych klocków lego. Zwierzęta mają zapewnioną głęboką ściółkę, izolowane poidła zapobiegające zamarzaniu wody, stały dostęp do zadaszonego stołu paszowego z drabiną zatrzaskową, zlokalizowanego na zewnątrz budynku. Zewnętrzne usytuowanie stołu paszowego pozwala na zwiększenie powierzchni legowiskowej dla krów i łatwiejsze zadawanie paszy.
Udój przeprowadzany jest w hali typu „bok w bok” 2 × 4, gdzie zadawana jest indywidualnie pasza rozdojeniowa oraz premiująca w trakcie udoju. Udój przeprowadzany jest dwukrotnie w ciągu doby.
Krowy karmione są systemem PMR, sporządzanym w pionowym wozie paszowym, a dawka pokarmowa zadawana jest raz dziennie. Dawki są dostosowane do grup laktacyjnych i wynoszą, odpowiednio: 32 kg w grupie do 150 dni i 22 kg w grupie powyżej 150 dni. Dawka sporządzona w wozie paszowym rozsypywana jest równomiernie po całej długości stołu paszowego, gdzie następnie jest podgarniana co ok. 3 godziny. Szczególnie ważne przy zadawaniu paszy jest utrzymanie czystości stołu: usuwanie resztek, co zapobiega psuciu się paszy, pogorszeniu pobierania i blokuje rozwój szkodliwych mikroorganizmów.
Równie ważnym aspektem w żywieniu bydła mlecznego jest zachowanie powtarzalności dawki zgodnej z recepturą, utrzymanie sprawności wozu: prawidłowe działanie wagi, monitoring ilości i jakości noży, które przecież zapewniają odpowiednie docięcie pasz objętościowych i pozwalają na utrzymanie struktury, a co za tym idzie zmniejszenie dawkowania substancji buforujących oraz ograniczenie występowania kwasicy żwacza.
Krowy zasuszone otrzymują sianokiszonkę, siano oraz dodatek PMR na dwa tygodnie przed planowanym terminem wycielenia. Dodatkowym dodatkiem są witaminy dla krów zasuszonych. Jak dodaje hodowca, odpowiednia suplementacja mineralno-witaminowa pozwala na uniknięcie wielu problemów okresu okołoporodowego, takich jak zatrzymanie łożyska czy zaleganie poporodowe.
Inną korzyścią zastosowania dodatków jest fakt obniżenia kosztów opieki weterynaryjnej, mniejszy poziom brakowania czy skrócony okres usługi.
