Dermatitis digitalis ICAR Atlas Zdrowia Racic

Kod: DD
Nazwa angielska: Digital dermatitis
Inne nazwy: choroba Mortellaro, choroba truskawkowa, zapalenie skóry palca, brodawczyca, zakaźne zapalenie skóry, zapalenie skóry (D)

Tekst: Krzysztof Bączkiewicz; zdjęcia: Karol Jaroch

Objawy
Choroba pierwszy raz została stwierdzona we Włoszech w 1974 r. i szybko rozprzestrzeniła się na całym świecie. Schorzenie lokuje się zazwyczaj w tylnej części racicy, pomiędzy palcami, jednakże pojawia się również w jej przedniej części, w okolicy raciczek, oraz jako powikłanie m.in. choroby linii białej. Zazwyczaj u większości krów w stadzie to schorzenie występuje w różnym stadium zaawansowania. Objawy różnią się w zależności od fazy choroby:
• M0 – brak objawów klinicznych;
• M1 – stadium początkowe – czerwona lub szara zmiana < 2 cm średnicy;
• M2 – stadium ostre – przypominająca truskawkę zmiana > 2 cm średnicy, otoczona długimi, sztywnymi włosami, często kulawizna;
• M3 – stadium gojenia – rana pokryta strupem – po ok. 2 dniach leczenia;
• M4 – stadium przewlekłe – zwłókniony nabłonek o średnicy kilku cm, „sałata”;
• M4.1 – stadium nawrotu – na przewlekłych uszkodzeniach pojawia się nowa zmiana.

Przyczyny
Jest to choroba zakaźna. Za głównych sprawców uważa się beztlenowe bakterie (krętki) z rodzaju Treponema, lecz bada się rolę innych drobnoustrojów w powstawaniu tego schorzenia. Ich rozprzestrzenianiu się sprzyja wilgotne środowisko, takie jak błoto czy gnojowica. W sprzyjających warunkach jedno chore zwierzę może spowodować epidemię. Formy przetrwalnikowe bakterii w krótkim czasie lokalizują się w skórze właściwej. Oznacza to, że jeśli leczenie nie będzie podjęte odpowiednio wcześnie, u raz zainfekowanej krowy choroba będzie nawracać do końca życia. Źródłem zakażenia stada może być wprowadzenie zainfekowanego zwierzęcia lub nieodpowiednia higiena osób przemieszczających się między stadami.

Profilaktyka
• Regularna kąpiel racic (częstotliwość stosowania i stężenie środka zgodnie z poziomem zagrożenia stada i zaleceniami producenta).
• Czyste podłogi – zgarnianie korytarzy spacerowych kilka razy dziennie.
• Wygodne legowiska – krowa więcej leży, a racice są krócej narażone na kontakt z odchodami.
• Regularna kontrola pod kątem występowania początkowego stadium choroby, np. na hali udojowej, i natychmiastowe leczenie stwierdzonych przypadków – możliwe zwalczenie bakterii przed wniknięciem w głębsze warstwy skóry.
• Kwarantanna (min. miesiąc) przed wprowadzeniem do stada nowych osobników.

Leczenie
W zarażonym stadzie choroba jest niemożliwa do zwalczenia w krótkoterminowej perspektywie. Leczenie polega na oczyszczeniu zmiany i zastosowaniu miejscowo środków leczniczych. Tradycyjnie do tego celu używa się antybiotyków (wymagane zalecenie od lekarza weterynarii), jednak ze względu na obowiązujące ograniczenia na popularności zyskują równie skuteczne preparaty, takie jak kwas salicylowy czy komercyjne produkty nieantybiotykowe. Należy pamiętać, że zarówno antybiotyki, jak i inne środki działają jedynie powierzchniowo, dlatego jeśli dopuścimy do zainfekowania skóry właściwej, choroba będzie nawracać pomimo wyleczenia objawów klinicznych. Pozytywne efekty przynosi połączenie zastosowania tych substancji z założeniem opatrunku na 2–3 dni. Dłuższe przetrzymywanie nie jest wskazane ze względu na fakt tworzenia warunków beztlenowych, sprzyjających nawrotowi choroby. W przypadku braku możliwości zdjęcia opatrunku w tym okresie najlepiej zastosować sam preparat bez opatrunku.