A dopiero była wiosna – czyli podsumowanie roku w programie SOL

Rok 2023 zdecydowanie upłynął pod znakiem modyfikacji modułu przesyłania zgłoszeń do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Mimo że zadanie to wysunęło się na pierwszy plan, to pozostałe tematy w postaci wdrażanych drobnych zmian i nowych funkcji nie zostały całkowicie przyćmione. Jaki był ten rok?

tekst: Izabela Jannasz

Stan gospodarstw
Dzień w dzień otrzymujemy nowe zgłoszenia do programu SOL. Nasi SOL-asystenci codziennie przeprowadzają rozmowy weryfikacyjne, po czym zakładają gospodarstwa SOL. Na koniec listopada tego roku mieliśmy zarejestrowane 7453 czynne gospodarstwa, z czego w ciągu ostatnich 12 miesięcy chociaż raz do programu logowało się ok. 6407 gospodarstw. Liczba czynnych gospodarstw jest o 16% większa niż w listopadzie ubiegłego roku.

W celu zarejestrowania się do programu niezmiennie należy wypełnić formularz rejestracyjny, który znajduje się na stronie www.stadoonline.pl pod przyciskiem „Zarejestruj się”. Dopiero później, nowy użytkownik, jeśli program mu się spodoba, powinien dostarczyć w ciągu 60 dni „Deklarację użytkownika”.

Zawsze powtarzamy, że SOL jest uniwersalnym programem – nadaje się zarówno dla małych, średnich, jak i dużych gospodarstw. Mimo to największą grupę jego użytkowników stanowią gospodarstwa liczące od 20 do 49 krów – 51% gospodarstw zarejestrowanych w programie SOL. Drugą pod względem liczebności grupą są gospodarstwa o liczbie krów pomiędzy 50 a 149 – 33%, dalej na podium plasują się gospodarstwa wielkości do 19 krów w udziale 10%. Natomiast udział dużych gospodarstw jest mniejszy i wynosi odpowiednio 4% dla utrzymujących od 150 do 300 krów i 2% dla gospodarstw powyżej 300 sztuk. Nasze najmniejsze gospodarstwo w SOL-u liczy zaledwie 3 krowy, a największe – 1801 krów. Ogólnie już co druga oceniana dojna samica ma założoną elektroniczną kartę krowy w programie.
Aktywność
Program SOL jest aplikacją rozbudowaną, co pozwala na zapisywanie w nim mnóstwa zdarzeń i informacji zarówno na temat zwierząt, jak i działania samego gospodarstwa. Wśród najczęściej rejestrowanych zdarzeń w minionym roku znalazły się kolejno: pokrycie (31%), przemieszczenie w gospodarstwie (14%) oraz badanie cielności (14%).

W ciągu całego roku w programie zostało zarejestrowanych 1 382 129 zdarzeń, co oznacza, że średnio codziennie rejestrowanych było przez użytkowników 4138 zdarzeń.

Aktywność użytkowników w gospodarstwach dodatkowo motywowana jest faktem, że dla tych najbardziej aktywnych (którzy wprowadzają min. 90% zdarzeń) przewidziano rabat w postaci 0,20 zł od sztuki ocenianej. Takich gospodarstw, które rabat otrzymują, jest 1286. Natomiast gospodarstw, które w ostatnim miesiącu zarejestrowały w SOL-u co najmniej jedno zdarzenie, jest 3213.

SOL-asystenci – a właściwie SOL-asystentki
Każdy region oceny ma swojego SOL-asystenta. W tym roku po raz pierwszy od początku funkcjonowania programu nastąpiła zmiana w tym zespole. Emilia Rutkowska zastąpiła Sławomira Olędzkiego na stanowisku SOL-asystenta RO Wschód. Pozostały skład się nie zmienił. I tak w RO Zachód nieustannie pomaga Katarzyna Kamola, w RO Północ – Dorota Stożek, a w RO Centrum – Justyna Szurek.

Zawsze powtarzamy, że jeden telefon może rozwiązać każdą sprawę – bo nie raz i nie dwa bywało tak, że największy problem okazywał się drobiazgiem do naprawienia od ręki. Dlatego też, jeśli macie jakieś pytania i problemy, nie bójcie się z nimi do nas odzywać – zawsze coś poradzimy.

Jako że nasze SOL-asystentki są bardzo pomocne i za język ich ciągnąć nie trzeba, to w minionym roku przeprowadziły 7409 rozmów i odpowiedziały na 624 czaty.

Przypominam, że SOL-asystentki są niezmiennie dostępne codziennie od poniedziałku do czwartku w godzinach 7–20 oraz w piątki w godzinach 7–15.

Gwiazda roku – przesyłanie zgłoszeń do Agencji
Z początkiem bieżącego roku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ogłosiła, że w związku z obowiązywaniem nowej ustawy z dnia 4 listopada 2022 roku o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt uruchomiła nową aplikację – IRZplus. Na skutek tego nasz program SOL potrzebował przebudowy modułu „Zgłoszenia do ARiMR”. Trochę to trwało, ale z początkiem listopada wznowiliśmy możliwość przesyłania zgłoszeń do Agencji za pomocą programu.

Co się zmienia? Przede wszystkim rezygnujemy z wykorzystania pomocniczych programów umożliwiających przesyłanie zgłoszeń do portalu IRZplus. Oznacza to, że dotychczasowy sposób przesyłania zgłoszeń za pośrednictwem dodatku Tampermonkey został zlikwidowany.
Kolejną zmianą jest logowanie w module za pomocą loginu i hasła stosowanego w portalu IRZplus. Takie działanie umożliwiło bezpośrednie przesyłanie zgłoszeń do Agencji oraz sprawdzanie na bieżąco zgodności danych logowania użytkownika.

Tak jak to było dotychczas, aby zacząć korzystać z modułu „Zgłoszenia do ARiMR”, należy go włączyć w zakładce „Gospodarstwo” / „Moduły programu”. Od tego momentu rejestracja w SOL-u każdego ze zdarzeń (wycielenie z podaniem numeru cielaka, ubycie, przybycie, przemieszczenie pomiędzy numerami IRZ w obrębie gospodarstwa czy padnięcie) powoduje, że w rejestrze zgłoszeń generuje się gotowe zgłoszenie do ARiMR.

Sam rejestr zgłoszeń także przeszedł małą metamorfozę. Dotychczasowa kolumna „Status” teraz nazywa się „Status w SOL” i określa stan zgłoszenia od momentu utworzenia w rejestrze do momentu, gdy zgłoszenie dotrze do portalu IRZplus.

Pojawiła się nowa kolumna „Status w IRZ”, która określa status tego zgłoszenia po jego przesłaniu do IRZplus – czy nie ma błędów albo czy zgłoszenie jest do poprawy. Najbardziej pożądaną wartością w tej kolumnie jest „Zatwierdzony”.

Obok kolumny „Status w IRZ” widnieje kolumna „Błąd”, w której pojawią się kafelki umożliwiające zapoznanie się z błędami występującymi w przesłanym zgłoszeniu, które sygnalizował system IRZplus po otrzymaniu danego zgłoszenia.

Dodatkowo informacja o stanie zgłoszenia w IRZ jest aktualizowana przy każdym uruchomieniu „Rejestru zgłoszeń”. Dzięki temu w SOL-u będzie można sprawdzać na bieżąco aktualny status każdego zgłoszenia wysłanego z tego programu do IRZplus.

Mając uruchomiony moduł, możemy przejść do zakładki „Zgłoszenia do ARiMR”. System wyświetli nam formatkę logowania do portalu IRZplus. Dzięki temu zostanie nawiązane połączenie z systemem IRZplus.

Jeśli użytkownik chce osobiście decydować o wysłaniu każdego zgłoszenia, to nie musi nic zmieniać w module. Z punktu widzenia takiego użytkownika jedyna nowość to konieczność podania danych autoryzacyjnych logowania do portalu IRZplus oraz pojawienie się nowych pól w zgłoszeniach zgodnych z nowymi formularzami IRZ (wprowadzonymi na początku roku).

Absolutna nowość
– automatyczne wysyłanie zgłoszeń
Dla osób ceniących wygodę i oszczędność czasu proponujemy automatyczną wysyłkę zgłoszeń do portalu. Obok przycisków „Nowe zgłoszenia” i „Zgłoś do ARiMR” pojawił się przycisk „Ustawienia wysyłania”. To właśnie tutaj można zmienić tryb wysyłki na automatyczny (bo domyślnie ustawiony jest ręczny).

W przypadku wysyłki zgłoszeń trybem automatycznym użytkownik nie musi już wchodzić do „Rejestru zgłoszeń” i zaznaczać poszczególnych zgłoszeń do wysłania. Program SOL raz dziennie będzie sam wysyłał zgłoszenia, które znajdują się w rejestrze.

Warto podkreślić, że przed wysłaniem zgłoszenia SOL sprawdza jego kompletność i terminowość. Zgłoszenia o statusie „niekompletne” lub „przeterminowane” nie są wysyłane. Warunkiem poprawnego działania wysyłki w trybie automatycznym jest wcześniejsze poprawne wpisanie w SOL-u przez użytkownika jego loginu i hasła , jakie ma w portalu IRZplus. Jeżeli takich danych nie podał lub podał dane niepoprawne, to w „Rejestrze zgłoszeń”, w kolumnie „Status w SOL” pojawi się błąd autoryzacji.

Użytkownik może oczywiście w każdym czasie zrezygnować z wysyłki automatycznej, wracając do trybu ręcznego. Co ważne, jeżeli hodowca wyłączy wysyłkę automatyczną w momencie gdy istnieją w rejestrze zgłoszenia oczekujące na wysyłkę, to będzie musiał przesłać je samodzielnie, w trybie ręcznym. Poinformuje go o tym odpowiedni komunikat w SOL-u w chwili zmiany sposobu wysyłania zgłoszeń do IRZplus.

Co było, a nie ma, czego nie było, a jest – pozostałe nowości w programie SOL w 2023
Co roku w marcu hodowcy krów ras zachowawczych muszą dostarczać do Instytutu Zootechniki wykaz krów z zasobów genetycznych. Jako że informacja o tym znajduje się w naszym głównym systemie FedInfo, znacznik ten pokazujemy także w SOL-u. Od marca 2023 hodowcy mogą pobrać z programu wykaz krów, które są w tzw. zasobach genetycznych.
W końcu 2021 roku ukazało się Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 grudnia 2021 roku w sprawie szczegółowych warunków i trybu wydawania świadectw pokrycia, zaświadczeń o wykonaniu zabiegu sztucznego unasieniania lub zaświadczeń o przeniesieniu zarodków oraz szczegółowego zakresu informacji zawartych w tych dokumentach. W związku z tym w maju wprowadziliśmy do formatki pokrycie – ruja trzy nowe pola: „numer producenta”, „numer nasienia” oraz „datę produkcji nasienia”.

Spośród pól „numer nasienia” oraz „data produkcji nasienia” – wypełnione musi być tylko jedno, ponieważ obydwa wskazują na zapisanie daty pokrycia.

Na razie wypełnienie tych trzech nowych pól nie jest w SOL-u obowiązkowe. Tym niemniej program pyta, czy na pewno użytkownik chce zapisać pokrycie bez tych informacji. Sugerujemy, aby już teraz wypełniać te pola, bo w przyszłości staną się one obowiązkowe.

W lipcu natomiast pojawiła się zakładka „Szczególne cechy genetyczne zwierzęcia” w Karcie Jałówki-Krowy. W zakładce tej można oglądać wyniki badań genetycznych zwierzęcia z podziałem na kategorie: defekty genetyczne, cechy związane z mlekiem, umaszczenie i bezrożność. Co ważne, w cechach związanych z mlekiem znajduje się genotyp kazeiny. Powinno to ucieszyć szczególnie tych hodowców, którzy selekcjonują swoje krowy pod kątem mleka A2A2, ponieważ to właśnie tu mogą się dowiedzieć, jaki genotyp mleka mają krowy.

Co więcej, w zakładce „Hodowla” w menu programu został udostępniony „Wykaz kazeiny”, który umożliwia wygenerowanie listy krów wraz z ich genotypem pod kątem występowania w nich odpowiednich białek mleka (mleko A2A2).
W sierpniu wprowadziliśmy modyfikację do elektronicznej Karty Jałówki-Krowy – tej generowanej z programu SOL – która umożliwia uzupełnienie wydajności matki w eKJK niezależnie od jej lokalizacji. Wcześniej było tak, że wydajność matki jałówki lub krowy pobierała się na eKJK tylko wtedy, gdy matka ta była przydzielona do tego samego gospodarstwa SOL co sztuka, dla której generowana była eKJK. Teraz wydajność jest pobierana bezpośrednio z systemu FedInfo.

W październiku dostosowaliśmy Analizę „Skład mleka w dniu próby”, która dostępna jest w menu programu („Analizy” / „Próbne doje” / „Skład mleka w dniu próby”) do wyników zamieszczonych na RW-2. Co się zmieniło? Dostosowaliśmy podział laktacji na okresy do tych używanych w raporcie, dzięki czemu wyniki wydajności krów z poszczególnych grup są zgodne z tym, co hodowca widzi w raporcie. Ponadto do tabeli dodaliśmy wyniki LKS dla krów z wartościami powyżej 200 tys. komórek somatycznych.

Od października w Karcie Jałówki-Krowy dostępna jest także informacja o wynikach oceny pokroju krów. Znajduje się ona w zakładce „Masa i pokrój” w opcji „Ocena typu i budowy” w KJK. Po jej wybraniu pojawią się dwie sekcje z wynikami oceny typu i budowy z podziałem na ocenę ogólną i szczegółową. Domyślnie prezentowana jest najpóźniejsza data oceny (jeśli było więcej niż jedna ocena) – co wyróżnione jest niebieskim kolorem kafelka z datą. W opcji „Ocena typu i budowy” użytkownik może jedynie przeglądać wyniki przechowywane w systemie FedInfo. Nie może ich edytować ani dodawać.

Nieco później została opublikowana nowa opcja w SOL-u – zarządzanie alertami z pulpitu. Kliknięcie kafelka z błędnymi pokryciami lub błędnymi cielnościami powoduje pojawienie się listy błędów odnotowanych w programie – na razie tylko z błędnymi pokryciami i cielnościami, systematycznie będziemy dodawać kolejne błędy do tej listy. Przy wybranym błędzie jest check box do zaznaczenia. Nad wykazem dostępne są dwa przyciski – „Usuń” i „Oznacz jako przeczytane”. I to jest właśnie to, co można zrobić z tymi alertami – usunąć całkowicie z listy albo przenieść do sekcji przeczytane, którą można otworzyć za pomocą wyszukiwarki. Żadne z działań nie powoduje usunięcia odpowiedniej informacji z karty zwierzęcia – powoduje tylko znikanie kafelka z pulpitu programu. Po udanej operacji liczba alarmów na pulpicie zmniejsza się lub kafelki całkowicie znikają.

I ostatnia nasza zmiana – reorganizacja zakładek w programie SOL, która polegała na ich kondensacji. Z 15 zakładek zrobiło się 9. Część została połączona w jedną, a część przeniesiona do innych zakładek jako podzakładki.

Plany
Rok 2023 przyniósł wiele pomysłów na dalsze doskonalenie programu SOL. Jednym z nich jest Bank Nasienia. Prace nad tą koncepcją są już zaawansowane, więc jeśli chcielibyście przekazać nam swoje przemyślenia co do przyszłego działania tego narzędzia, to zapraszamy do kontaktu.

Kolejną rzeczą do realizacji będzie rejestracja zabiegów embriotransferu. Wielu hodowców korzysta z tej techniki rozrodu, dlatego też chcielibyśmy umożliwić jej rejestrację także w SOL-u.

Na horyzoncie klaruje się także realizacja wykazu Oceny Typu i Budowy zwierząt dla stada. Byłoby to uzupełnieniem informacji o OTiB-u, która w tym roku została udostępniona dla poszczególnych sztuk.

Dziękujemy za miniony rok, za współpracę, za słuszną krytykę, ale też za słowa uznania i otuchy. Oby przyszły rok był równie owocny jak ten, który właśnie pożegnaliśmy. Albo nawet bardziej! 