Bez maślanu ani rusz!
Jeśli chodzi o produkty fermentacji w żwaczu, maślan jest zdecydowanie supergwiazdą korzystnych aminokwasów, a jego rola, oraz wpływ na stabilność i funkcję mikrobiomu jelitowego jest nieoceniony.
Tekst: Mateusz Uciński na podstawie Dairy Herd Management
Dr Jane Leedle z American Association of Bovine Practitioners powiedziała, że w tradycyjnej fermentacji w żwaczu, pasza jest rozkładana na tzw. „3 wielkie” produkty końcowe aminokwasów – octan, propionian i maślan. Wszystkie są krótkołańcuchowymi kwasami tłuszczowymi, które wspierają krytyczne funkcje u przeżuwaczy. Octan jest ważny dla produkcji tłuszczu mlecznego i rozwoju błony tłuszczowej. Propionian jest podstawową cząsteczką, która tworzy glukozę, która ma kluczowe znaczenie dla prawie każdego procesu metabolicznego u ssaków. Te działania są rzeczywiście ważne, ale zdaniem dr Leedle to maślan naprawdę błyszczy jako metaboliczna i immunologiczna potęga.
– Maślan jest kluczem do utrzymania nienaruszonej wyściółki jelitowej zwierzęcia – zaakcentowała Jane Ledle. – Jest to podłoże podtrzymujące, które odżywia enterocyty, czyli komórki wyściełające cały przewód pokarmowy. Oprócz tego pomaga on utrzymać wysoki indeks mitotyczny, dzięki czemu zdrowy rozwój, zrzucanie i wymiana komórek w nabłonku może przebiegać naturalnie.
Dodatkowo wspomaga także funkcje odpornościowe, ponieważ wspiera komórki, które utrzymują ścisłe połączenia w wyściółce nabłonka, chroniącej przed patogenami chorobotwórczymi. Funkcjonalny nabłonek pozwala zwierzętom neutralizować inwazyjne patogeny i utrzymywać integralność jelit, dzięki czemu może zachodzić wchłanianie składników odżywczych, zasilając pożądane funkcje wzrostu tkanek i produkcji mleka.
Wreszcie, maślan współpracuje ze swoim kuzynem aminokwasem – octanem, w celu syntezy kwasów tłuszczowych o dłuższym łańcuchu, które są również ważne dla wzrostu i produktywności zwierząt. Pamiętać należy, że korzystny wpływ maślanu na przewód pokarmowy został ostatnio szeroko przyjęty przez sektor zdrowia i żywienia ludzi.
Spójrzmy jednak, co się dzieje, gdy maślan zostaje wytrącony z równowagi? Dr Leedle powiedziała, że zarówno przemysł wołowiny, jak i mleczarski mają trudności z utrzymaniem cienkiej granicy między zdrowym funkcjonowaniem żwacza, a optymalną wydajnością zwierząt.
– Mikroorganizmy żwacza często balansują na ostrzu noża — stwierdziła uczona, dodając, że wysokoskrobiowe i wysoko koncentrowane racje pokarmowe, które mają na celu wspieranie wysokiego poziomu produkcji tkanek, mogą również wprowadzić chaos w środowisku żwacza, tworząc nadmierne poziomy kwasu mlekowego i radykalnie obniżając pH żwacza.
Kwas mlekowy jest 10 razy bardziej kwaśny niż krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. W tym bardzo kwaśnym środowisku zwierzęta muszą ukierunkować swoje zasoby na neutralizację pH krwi w miarę wchłaniania produktów żwacza. W rezultacie może ucierpieć produkcja mleka i tłuszczu maślanego, a także apetyt i spożycie suchej masy. Normalne wchłanianie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, w tym maślanu, również może zostać zakłócone. Może to spowodować urazy nabłonka żwacza, złuszczanie uszkodzonych tkanek oraz niezabezpieczone plamy i zmiany w wyściółce przewodu pokarmowego, które mogą zakłócić zdrowy, ochronny proces napędzany maślanem.
Istnieją jednak sposoby zapobiegania temu przeciążeniu kwasem, w tym stopniowe dostosowywanie zwierząt do wysokowydajnych racji żywnościowych, aby drobnoustroje żwacza miały czas na dostosowanie się. Stały rozmiar cząstek paszy i odpowiednia przestrzeń mogą pomóc w utrzymaniu odpowiedniej konsystencji przewodu pokarmowego.
Zwiększenie populacji mikroorganizmów żwacza dawką bakterii żwacza, Megaspheara elsdenii we wczesnej laktacji, również może pomóc krowom przejść przez przystosowanie się do diety o wyższej zawartości koncentratu, zwłaszcza, że Mega e jest agresywnym konsumentem kwasu mlekowego i pochodzi ze środowiska żwacza. Ponieważ fermentatory skrobi i cukru przyspieszają trawienie koncentratów, a tym samym wytwarzają więcej kwasu mlekowego, naturalnie obecna „Mega e” zrobi to samo, aby go strawić – ale zajmuje to trochę czasu, aby nadrobić zaległości, podczas których może wystąpić przytłaczające działanie kwasu mlekowego . Dr Jane Leedle powiedziała, że zapewnienie zewnętrznego zastrzyku Mega e pomaga wzmóc jego aktywność, pochłonąć wysokie poziomy kwasu mlekowego i przekształcić go w korzystny octan, propionian i/lub najlepszy maślan.
