Co ma SOL do Symleka? Czyli o przepływie informacji z i do SOL-a

Program SOL, jako dorodny trzylatek, już dawno stanął na nogi, dzielnie się trzyma i stawia coraz śmielsze kroki w świecie bydła mlecznego. Dzisiaj o tym, jak wygląda przepływ informacji pomiędzy doświadczonym już systemem teleinformatycznym Symlek i młodym, dziarskim programem do zarządzania Stado OnLine, wykorzystującym m.in. informacje z systemu Symlek.

tekst: Izabela Trochimiuk

Czym jest Symlek?
System Symlek obejmuje wszystkie zagadnienia związane z oceną krów ras mlecznych. Znajdziemy w nim prawie wszystko, co przez dziesięciolecia zgromadzono w Polsce w ramach oceny wartości użytkowej i hodowlanej bydła ras mlecznych i dwustronnie użytkowych. Są tam informacje o krowach, jałówkach i buhajach – od rodowodów przez próbne doje, przemieszczenia i inseminacje aż po wydajności, a także niezbędne informacje o hodowcach i ich gospodarstwach. Znajdują się tam analizy i zestawienia wyników rocznych krów, wartości hodowlane, a nawet zakładka z oceną mięsną.

Symlek jest bardzo rozbudowanym systemem, wspierającym główną działalność PFHBiPM, którą jest ocena wartości użytkowej bydła. Stanowi narzędzie pracy pracowników Federacji i tylko oni mają dostęp do tego systemu. Cenne dla hodowców informacje w nim gromadzone były do niedawna udostępniane głównie w postaci drukowanych raportów, a dodatkowo za pośrednictwem witryny internetowej Hodowca OnLine. Wspomniana witryna była swego rodzaju komputerowym „okienkiem”, w którym hodowca mógł oglądać wyniki oceny zwierząt znajdujących się w jego stadzie. Własne zapiski o tych zwierzętach hodowcy musieli prowadzić sami, na papierze lub w innych programach komputerowych.

Po co więc SOL?
PFHBiPM stworzyła program SOL, żeby nasi klienci mieli w jednym miejscu wygodny dostęp zarówno do informacji zgromadzonych w systemie Symlek, jak i do tych, które oni sami rejestrują dla własnych potrzeb. Co więcej, z wszystkich informacji możemy korzystać w każdym miejscu i o każdej porze, bo udostępniane są w Internecie. Aby odnaleźć potrzebne dane, nie trzeba już przeszukiwać wielu zeszytów z zapiskami ani wertować skoroszytu z Raportami Wynikowymi (RW) – wystarczy parę kliknięć na komputerze lub smartfonie. Z punktu widzenia hodowcy koronna różnica między programem SOL i systemem Symlek polega na ich dostępności. Użytkownikiem programu SOL może zostać każdy hodowca, ale ma on dostęp tylko do informacji o swoim stadzie. W Symleku znajdują się informacje o wszystkich stadach objętych oceną, ale dostęp do nich mają tylko upoważnieni pracownicy Federacji.

Jak trafiają informacje z SymlekA do SOL-a?
Dane na temat zwierząt utrzymywanych w określonym stadzie docierają do systemu Symlek głównie z wynikami próbnego doju. Przetwarzając wyniki próby, Symlek łączy informacje o wydajności krów z wynikami analiz próbek mleka pobranych od tych zwierząt oraz ze zdarzeniami, jakie zaszły w danym stadzie i zostały odnotowane w specjalnym dokumencie – Wykazie Zdarzeń (WZ), dostarczonym zootechnikowi oceny. Zdarzenia te obejmują przybycia i ubycia zwierząt, wycielenia i zasuszenia krów oraz urodzenia cieląt. W ramach próbnego doju do systemu Symlek przekazywane są też informacje o kryciach naturalnych oraz wynikach testów PAG (diagnozowanie ciąży na podstawie białek obecnych w mleku krowy). Gdy dane te zostaną zarejestrowane w systemie, przekazywane (w nocy) są do programu SOL i następnego ranka są już widoczne w programie.

Do systemu Symlek docierają także informacje o zabiegach inseminacyjnych. Gdy dane o inseminacji zostaną odnotowane w systemie, przekazywane są (także w nocy) do programu SOL. Jeśli zatem hodowca nie widzi w SOL-u zabiegów inseminacyjnych, które wykonano w jego stadzie, to w pierwszej kolejności powinien monitować inseminatora, który wykonał tę usługę, bo to inseminator ma obowiązek przekazywania ich do systemu Symlek.

A jak z SOL-a do SymlekA?
Znaczna część informacji docierających do systemu Symlek po próbnym doju pochodzi od hodowcy. Dotyczy to zwłaszcza zdarzeń, które umieszczane są w Wykazie Zdarzeń. Zootechnik oceny jedynie przekazuje te informacje do systemu – ich źródłem jest jednak hodowca. Jeśli posługuje się on aktywnie programem SOL oraz zapisuje w nim (w miarę możliwości) na bieżąco wszystkie wymagane informacje, to w razie potrzeby może wydrukować Wykaz Zdarzeń bezpośrednio z tego programu. Zootechnik nie musi ręcznie przepisywać tych danych z WZ do swojego urządzenia (PDA, a w przyszłości smartfona). Może je bezpośrednio zaimportować przez Internet z bazy danych programu SOL.

Warto zaznaczyć, że nie wszystkie dane zamieszczone w programie SOL trafiają do systemu Symlek (np. dane o cielnościach czy szeroko pojęte dane weterynaryjne) – część z nich pozostaje wyłącznie do informacji użytkownika SOL-a.

Kluczem do sprawnej wymiany informacji między programem SOL i systemem Symlek jest systematyczne wpisywanie do programu tych zdarzeń, które zachodzą w stadzie. Wtedy z pewnością wszystkie one zostaną zawarte w dokumencie WZ. Generowanie WZ w SOL-u jest o tyle wygodne, że hodowca może wydrukować wypełniony wykaz, gotowy do podpisu. Nie musi już przygotowywać papierowej wersji dokumentu i uzupełniać go ręcznie, co pozwala oszczędzić czas oraz uniknąć błędów przy przepisywaniu danych na kartkę. A co, jeśli jakichś danych nie zdąży lub zapomni wpisać? Nie ma obawy – zootechnik ma zawsze możliwość dopisania dodatkowych informacji bezpośrednio na swoim urządzeniu w trakcie próbnego doju. Po zatwierdzeniu przez zootechnika Wykazu Zdarzeń dokument zostaje wysłany do systemu Symlek, do przetwarzania za pomocą łącza internetowego, i przez niego sprawdzony, po czym zdarzenia z minionego miesiąca zostają przypisane odpowiednim krowom w Symleku.

Hodowca, użytkownik programu SOL, który chce zaoszczędzić pracy i kłopotów z ewentualnymi przekłamaniami – a trudno ich uniknąć przy wielokrotnym przepisywaniu danych – powinien się trzymać jednej zasady: wpisywać na bieżąco podstawowe zdarzenia do programu. Resztą ma obowiązek zająć się zootechnik.

Bezpośredni przekaz danych z SOL-a
Wspomniane wyżej informacje są przekazywane z programu SOL do systemu Symlek okresowo – z częstością próbnych dojów, odbywających się w danym stadzie. Jest tylko jeden rodzaj danych, które mogą docierać z programu do systemu niemal na bieżąco. Dotyczy to informacji o zabiegach inseminacyjnych, wykonywanych w tych stadach, gdzie hodowca sam inseminuje krowy i jałówki. W takim przypadku użytkownik programu SOL może włączyć bezpłatny moduł „Inseminator”. Wszelkie zarejestrowane przez niego dane o inseminacjach są wówczas jeszcze tego samego dnia przekazywane do systemu Symlek.

Skąd się biorą rozbieżności?
Spójrzmy na rysunek pokazujący schematycznie przepływ informacji między programem SOL i systemem Symlek. Łatwo zauważyć, że wiele z nich zatacza swego rodzaju koło: od SOL-a do Symleka i z powrotem. Dla przykładu, użytkownik SOL-a rejestruje w nim informacje o wycieleniu krowy. Przekazywana jest ona (razem z innymi informacjami z próbnego doju) do systemu Symlek, a następnie, po zarejestrowaniu w systemie (wraz z kompletem wyników próbnego doju), wysyłana do SOL-a. Co wtedy robi program Stado OnLine? Porównuje informacje o tym wycieleniu otrzymane z systemu Symlek z tym, co sam o nim wie. Jeśli wszystko się zgadza, to zaznacza, że z systemu przyszły informacje potwierdzające to, co użytkownik już wcześniej zapisał. W rezultacie obok danych wycielenia, w kolumnie „Status zdarzenia” pojawia się napis „PTW”. Wyjaśnienie innych napisów we wspomnianej kolumnie podajemy w ramce.
Gdy program SOL otrzymuje jakąś informację z systemu Symlek, to zapamiętuje sobie, że ta informacja nie może być zmieniana, aby nie powstała rozbieżność między systemami. Dlatego generalna zasada jest taka, że gdy zarejestrowana w programie SOL informacja o zdarzeniu zostanie zapisana w systemie Symlek, to opis tego zdarzenia w SOL-u nie może już być zmieniany. Symbolem tego zabezpieczenia przed zmianami jest zamknięta kłódka, widoczna w opisie zdarzenia.

Mimo opisanych zabezpieczeń zdarza się, że zdarzenie zapisane w programie SOL nie zostanie przekazane do systemu Symlek lub że opis tego zdarzenia odbiega od tego, który jest widoczny w SOL-u. Dla przykładu, w SOL-u zapisano, że poród był „trudny”, a w Symleku widnieje zapis „samodzielny”. Albo w SOL-u wpisano ubycie jałówki, a fakt ten nie został odnotowany w Symleku. Takie przypadki występują zwykle wtedy, gdy hodowcy podają ustnie pewne zdarzenia zootechnikowi oceny i w wyniku różnych zawirowań nie trafiają one do Wykazu Zdarzeń, a w konsekwencji także do systemu Symlek i ostatecznie do programu SOL. Wszystkie te sytuacje są albo konsekwencją nieprzekazania właściwej informacji zootechnikowi oceny, albo błędu w pracy tegoż zootechnika.

Kolumna „Status zdarzenia” informuje użytkownika programu SOL:
• skąd pochodzi informacja o tym zdarzeniu oraz
• czy system Symlek już o nim wie.
WLA – informacja została wpisana przez użytkownika w SOL-u, ale nie jest zapisana w Symleku.
PTW – informacja została wpisana przez użytkownika w SOL-u i została zapisana w Symleku.
SYM – informacja pochodzi z systemu Symlek, użytkownik nie wpisywał jej do SOL-a.

Jak zapobiegać rozbieżnościom między SOL-em i Symlekiem?
Przepływ informacji między tymi dwoma potężnymi narzędziami działa sprawnie pod warunkiem, że hodowca pamięta, aby informacje o zdarzeniach zachodzących w stadzie wpisywać do programu SOL na bieżąco, a w każdym razie uaktualniać je przed próbnym dojem. Pamiętajmy, że dane te pochodzą głównie od hodowcy, dlatego to on właściwie decyduje o tym, co się znajdzie w programie SOL i systemie Symlek. Rolą pracowników Federacji jest tylko sumienne i prawidłowe przekazanie tychże danych.

Wszystkie zdarzenia zapisywane w SOL-u można zmieniać samodzielnie – tak długo, jak nie są zabezpieczone wspomnianą wcześniej kłódką. Warto zatem przed próbnym dojem skontrolować, czy wszystkie wpisy dotyczące zdarzeń wymaganych w WZ są poprawne. Jeśli gdzieś wkradł się błąd, hodowca może go wtedy łatwo skorygować.

Po próbnym doju – czyli po zatwierdzeniu danych w systemie Symlek – kłódka się zamknie i zmiana opisu zdarzenia będzie niemożliwa – przynajmniej w programie SOL. W takiej sytuacji korekta może już być wykonana tylko w Symleku i tylko przez upoważnionego do tego pracownika Federacji. Jeśli zorientujemy się, że zapisane w systemie dane są błędne, należy zwrócić się do zootechnika oceny i za jego pośrednictwem domagać się wniesienia korekty.

Inaczej sprawa wygląda z danymi inseminacyjnymi przekazywanymi za pośrednictwem modułu „Inseminator”. Tam korekty można nanosić samodzielnie przez długi czas – na wprowadzenie pokrycia i ewentualnych poprawek jest aż 300 dni.

Jeśli „wszystko zawiodło”…
Błędy w działaniu systemów komputerowych w lwiej części wynikają z czynnika ludzkiego – często najzwyczajniejszej pomyłki czy niedopatrzenia. A to, co zostało zepsute przez ludzi, tylko ludzie są w stanie naprawić. Dlatego, jeśli natkniecie się Państwo na jakieś problemy wskazujące na niewłaściwą współpracę programu SOL i systemu Symlek, szukajcie pomocy u SOL-asytentów, którzy albo sami rozwiążą problem, albo skierują Was do osoby, która może to zrobić. 