O PAG-ach w SOL-u i nie tylko

Czym są testy PAG?

Już od 2019 roku dostępny jest dla hodowców test cielności wykonywany na podstawie próbek mleka. Jest to badanie mające na celu wykrycie obecności w mleku glikoprotein ciążowych (ang. pregnancy associated glycoproteins), stąd nazwa „test PAG”. Białka te, charakterystyczne dla okresu ciąży, produkowane są przez łożysko i występują tylko w trakcie trwania ciąży i krótko po jej zakończeniu.

Testy PAG mają przewagę nad klasycznymi testami hormonalnymi, ponieważ tradycyjne testy bazują na oznaczaniu obecności progesteronu, który produkowany jest przez ciałko żółte. Po 21 dniach od zapłodnienia poziom stężenia progesteronu jest już na tyle wysoki, że można go oznaczyć za pomocą ogólnodostępnych testów. W wypadku braku ciąży, a co za tym idzie braku ciałka żółtego, poziom tego hormonu jest nieoznaczalny testem. Problemem w dzisiejszej hodowli bydła mlecznego jest jednak zjawisko występowania przetrwałego ciałka żółtego, które mimo braku realnej ciąży produkuje hormon. Wykonanie w takim wypadku badania na obecność progesteronu wykaże zatem wynik dodatni. Szacuje się, że testy progesteronowe mogą wskazywać nawet do 30% wyników fałszywie dodatnich.

Dzięki wprowadzeniu testów PAG błąd oznaczeń został zminimalizowany do kilku procent i najczęściej dotyczy przypadków testu wykonanego po niezauważonym poronieniu, po którym nadal utrzymują się w mleku glikoproteiny ciążowe.

Kolejny pozytywny aspekt testu PAG to fakt, że jest on całkowicie bezpieczny i nieinwazyjny (próbka mleka pobierana jest w trakcie standardowego doju), zatem nie powoduje stresu u badanych krów.

Warunki pozytywnie przeprowadzonego testu PAG

W celu prawidłowego przeprowadzenia testu cielności PAG oraz prawidłowego odczytu jego wyniku w programie SOL konieczne jest spełnienie trzech warunków:

• od ostatniej inseminacji musi minąć minimum 28 dni – pozwala to na odpowiednie wysycenie mleka glikoproteinami ciążowymi;
• od ostatniego wycielenia musi minąć co najmniej 60 dni – ta zasada pozwala na wykluczenie białek z poprzedniej ciąży;
• pokrycie, którego skuteczność ma być zbadana, powinno być zapisane w programie SOL – w wypadku braku zapisu o pokryciu program wskaże błąd braku pokrycia lub przypisze skuteczność innemu, wcześniejszemu pokryciu.

Warto pamiętać, że wiele spośród wczesnych ciąż kończy się resorbcją lub poronieniem. W okresie do 50. dnia po zapłodnieniu znika nawet powyżej 1/3 powstałych zarodków. Dość częstym zjawiskiem są także poronienia w późniejszym okresie ciąży. Niestety statystyki pokazują, że w populacji krów mlecznych utratą ciąży kończy się od 10% do nawet 25% udanych zacieleń. Stąd też zaleca się, aby badanie testami PAG wykonać minimum dwa razy – w pierwszej i drugiej połowie ciąży.

Jak przekazać mleko do badania na test PAG?

Są dwa sposoby. Można to zrobić na próbnym doju (wtedy wystarczy pokazać zootechnikowi, od których krów należy pobrać próbki mleka, aby je poddać testom) albo poza próbnym dojem, poprzez samodzielne przygotowanie próbki i dostarczenie jej do laboratorium.

Gdzie znaleźć PAG-i w SOL-u?

Natomiast w Karcie krowy zapis o wyniku testu będzie widoczny przy odpowiednim pokryciu w zakładce „Rozród”, z adnotacją Cielna lub Niecielna. W „Historii zdarzeń” także zapisze się nowe zdarzenie pt. Badanie cielności z opisem daty badania, dni ciąży oraz rodzajem testu.

Wyniki testów PAG

Jako że jest to dość ważna, a przede wszystkim przydatna funkcja, wyniki testów PAG doczekały się swojej oddzielnej opcji. W menu bocznym programu SOL można je znaleźć w dwóch miejscach – w zakładce „Rozród”, w opcji „Wyniki testów PAG” oraz w zakładce „Analizy > Rozród” w opcji „Wyniki testów PAG”.

Funkcjonalność ta składa się z trzech elementów – wyszukiwarki, tabeli oraz listy samic. W wyszukiwarce możemy wyszukać wyniki testów po kolczyku zwierzęcia, dacie pobrania próbki, znacznikach czy oborze Symlek.

W tabeli znajduje się podsumowanie z wyszczególnieniem daty pobrania próbek i otrzymania wyników, wyniki badania z podziałem na ich rodzaje oraz rezultat doczytania. Wszystkie liczby w tabeli są „klikalne” – oznacza to, że kliknięcie jednej z nich powoduje utworzenie listy zwierząt o tej samej liczbie.

Lista zwierząt oprócz podstawowych danych – numer kolczyka czy data pokrycia – zawiera także dwie kolumny odnoszące się do samej rejestracji wyniku (czerwona ramka). Pierwsza z nich mówi o tym, czy wynik badania, który dotarł do programu SOL, został zarejestrowany przy odpowiedniej krowie, druga natomiast podaje przyczynę w wypadku braku rejestracji.
Zarówno tabelę, jak i listę można pobrać do pliku na urządzenie za pomocą pomarańczowego przycisku z ikoną pobierania pliku (niebieska ramka). Znajduje się ona w prawym górnym rogu nad tabelą lub nad listą.

W czerwonej ramce widnieje przyczyna braku rejestracji wyniku badania (Mniej niż 60 dni od wycielenia lub brak wycielenia)

W kafelku z wiadomościami na pulpicie, w momencie doczytania testów PAG, przychodzi także informacja z podsumowaniem wyników.

Błędne cielności

Skoro mowa o testach ciążowych i ich wynikach, wspomnę jeszcze o „błędnych cielnościach”. Chociaż nazwa sugeruje, że coś jest nie tak z cielnością, to tak naprawdę nie o nią samą chodzi. Cielność może być jak najbardziej prawdziwa. Przyczyną, która powoduje wystąpienie tego komunikatu, jest brak zarejestrowanego pokrycia w systemie PFHBiPM, do którego można przypisać stwierdzoną cielność. A dokładniej, komunikat ten pojawia się w sekcji „Alarmy” i informuje o samicach, którym do prognozowanej daty wycielenia pozostało 150 lub mniej dni, a u których odpowiednie pokrycie nie zostało zarejestrowane w systemie informatycznym PFHBiPM – dlatego w SOL-u ma ono status WLA.
W takiej sytuacji należy się zwrócić do osoby, która przeprowadza inseminacje w stadzie i dowiedzieć się, dlaczego tego skutecznego pokrycia jeszcze nie ma w systemie FedInfo. Komunikat ten został wprowadzony w celu zapobiegania rodzeniu się cieląt bez udokumentowanego pochodzenia, ponieważ nie raz i nie dwa okazywało się, że w systemie nie ma buhaja, którego można by uznać za ojca urodzonej jałóweczki. Tych 150 dni też jest po to, by w razie czego zdążyć z wprowadzeniem inseminacji przed upływem 180 dni od pokrycia – czyli limitu czasowego na wprowadzanie pokryć.

Żelazne zasady testów PAG

Wyniki testów PAG są przekazywane do programu SOL automatycznie praktycznie następnego dnia po tym, gdy zostaną wysłane z laboratorium. To, czy taki wynik zostanie w SOL-u zarejestrowany przy właściwej krowie, a stwierdzona cielność odniesiona do odpowiedniej daty krycia lub inseminacji, zależy głównie od użytkownika programu.

Nie raz i nie dwa otrzymywaliśmy zgłoszenia w sprawie niepoprawnego działania funkcjonalności programu SOL związanych z testami PAG. Dotyczyło to przypisania testu PAG do niewłaściwego pokrycia albo nawet całkowitego braku rejestracji wyniku testu. Po bliższej analizie okazywało się zwykle, że to nie jest błąd programu. Po prostu albo nie zostały spełnione warunki do przeprowadzenia testów PAG, albo do programu SOL nie wprowadzono informacji o pokryciu, którego efektem była stwierdzona ciąża. Dlatego przypominamy, że należy:

• zapisywać na bieżąco pokrycia i inseminacje przeprowadzane w gospodarstwie;
• dopilnować, aby odstęp pomiędzy inseminacją a dniem pobrania próbki do wykonania testu wynosił minimum 28 dni;
• dopilnować, aby próbka mleka do wykonania testu nie była pobierana wcześniej niż 60 dni po wycieleniu krowy;
• pamiętać, że wynik testu jest automatycznie przypisywany do najpóźniejszego pokrycia krowy. Jeśli hodowca przypuszcza, że krowa zacieliła się z wcześniejszego krycia, powinien sam skorygować odpowiedni zapis. 