Popularyzujemy wystawy zwierząt wśród uczniów
Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka angażuje się w popularyzowanie idei wystaw zwierząt hodowlanych wśród młodzieży szkolnej. Prezentujemy przykład współpracy z Zespołem Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Brzostowie (woj. wielkopolskie).
tekst i zdjęcia: RYSZARD LESIAKOWSKI
W połowie maja br., wychodząc naprzeciw oczekiwaniom kadry nauczycielskiej Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Brzostowie, dwoje pracowników PFHBiPM podzieliło się wiedzą i doświadczeniem w zakresie wystaw zwierząt hodowlanych z młodzieżą kształcącą się w kierunku technik rolnik. – W ramach nauki w technikum rolniczym młodzież ma zajęcia z produkcji zwierzęcej, tematyka tego przedmiotu obejmuje przygotowanie zwierząt do wystawy. Zajęcia te są częścią tzw. podstawy programowej dla zawodu, co w praktyce oznacza, że niezależnie od przedmiotu zagadnienie powinno być zrealizowane przynajmniej w części teoretycznej. Dzięki zaangażowaniu Polskiej Federacji nasza młodzież miała możliwość zobaczyć, jak wygląda w praktyce przygotowanie bydła mlecznego do prezentacji na ringu wystawowym – informowała mgr inż. Joanna Kosterka-Sieczka, prowadząca przedmioty zawodowe w technikum rolniczym.
Rys historyczny wystaw zwierząt
Teoretyczne zajęcia dla uczniów technikum rolniczego w Brzostowie prowadziła Anna Siekierska z PFHBiPM, która wygłosiła prelekcję pt. „Znaczenie wystaw i przygotowanie bydła mlecznego do wystawy zwierząt”. Swoje wystąpienie poprzedziła wyjaśnieniem, jaką rolę pełni Polska Federacja w hodowli bydła mlecznego i w organizacji wystaw zwierząt w naszym kraju. Uczniowie dowiedzieli się m.in., że PFHBiPM jest organizacją zarządzaną przez hodowców, prowadzi księgi hodowlane bydła mlecznego, ocenę użytkowości mlecznej oraz ocenę typu i budowy. Posiada filie we wszystkich większych miastach w Polsce, zatrudnia około tysiąca osób, a jedną z aktywności jest także organizacja wystaw zwierząt hodowlanych. Nawiązując do wystaw zwierząt, Anna Siekierska przedstawiła interesujący rys historyczny tych imprez. Jak informowała, pierwsze zapisy o wystawach zwierząt w Europie i w Polsce dotyczyły w rzeczywistości targów różnymi gatunkami zwierząt gospodarskich. Pierwszy niehandlowy pokaz zorganizowano w Anglii w 1798 roku. W 1810 roku odbyła się w Danii wystawa wszystkich gatunków zwierząt gospodarskich. Z kolei w Niemczech w 1817 roku zorganizowano pokazy reklamowe zwierząt, na których nie przydzielano nagród.
W Polsce pierwsze informacje o wystawach zwierząt pochodzą z lat 1858 i 1859, kiedy to Towarzystwo Rolnicze zorganizowało pokazy o zasięgu krajowym. Cieszyły się one dużą popularnością i w 1861 roku w Warszawie odbyła się wystawa, na której prezentowano bydło, owce, drób. – Kolejne zapiski historyczne dotyczą Wielkopolski – informowała prelegentka z Polskiej Federacji. W tym regionie pierwsza wystawa rolnicza odbyła się w Poznaniu w 1872 roku, a w 1900 w tym mieście zorganizowano wystawę hodowlaną. Natomiast w 1929 w Poznaniu miała miejsce Powszechna Wystawa Krajowa, w której uczestniczyło 2656 sztuk zwierząt hodowlanych różnych gatunków. W tym czasie była to największa wystawa zwierząt w Europie. – Po II wojnie światowej powrócono do organizowania regionalnych wystaw i pokazów zwierząt gospodarskich – referowała przedstawicielka Polskiej Federacji.
Rola wystaw w hodowli bydła mlecznego
W swoim wystąpieniu Anna Siekierska informowała uczniów technikum rolniczego o celowości organizowania wystaw zwierząt hodowlanych, wskazując na następujące aspekty:
• doskonalenie ras,
• promocja hodowli bydła i stada hodowcy,
• wystawy jako działanie komercyjne,
• społeczne znaczenie wystaw,
• edukacja podczas wystaw.
W rozwinięciu wymienionych wątków prelegentka z Polskiej Federacji wyjaśniła, że na wystawach zwierząt sędziowie oceniają przede wszystkim pokrój, jako jedną z części użytkowości zwierząt gospodarskich. Publiczności prezentowane są zwierzęta jak najbardziej zbliżone do wzorca rasowego, co w konsekwencji prowadzi pośrednio do doskonalenia konkretnej rasy zwierząt. Ponadto wystawy hodowlane są okazją do weryfikowania programów, można ocenić, czy założenia programu są realizowane w praktyce. Sędzia podczas oceny zwierząt na ringu porównuje je do wzorca rasowego, zapisanego w programie hodowlanym.
Jak informowała Anna Siekierska, prezentacja zwierząt na ringu jest rywalizacją w zakresie ich odchowu i pielęgnacji. Wystawa zwierząt to także zdobywanie doświadczeń hodowlanych, które mogą być pomocne w doskonaleniu własnych zwierząt, np. w zakresie odchowu jałówek. Udział w niej skłania do refleksji, dlaczego moje zwierzęta odstają od pozostałych, jakie błędy popełniam i jak je wyeliminować. – Wystawy zwierząt pełnią także społeczne funkcje, integrują środowisko hodowców, są okazją do bezpośredniej wymiany doświadczeń między nimi. Ponadto wystawami interesują się nie tylko specjaliści, ale także osoby niezwiązane zawodowo z rolnictwem. Przykładem są wystawy krajowe w Poznaniu, na które rodziny poznaniaków chętnie przychodzą. W ten sposób społeczeństwo się edukuje, dzieci się dowiadują, że mleko, zanim znajdzie się w kartonie, najpierw musi być wyprodukowane przez krowę – informowała Anna Siekierska.
Przygotowanie zwierząt do wystawy
– Przygotowanie zwierząt do wystawy określa się angielskim słowem fitting, które obejmuje wszystkie czynności pielęgnacyjne, rozłożone w czasie, konieczne do wykonania na zwierzęciu, aby je jak najlepiej zaprezentować oraz by jak najbardziej odpowiadało ono wzorcowi rasy – referowała Anna Siekierska. Młodzież dowiedziała się, że tych czynności jest dość dużo, a mianowicie:
• wybór zwierzęcia do prezentowania na ringu,
• korekta dziennej dawki pokarmowej,
• korekcja racic,
• nauka trzymania głowy,
• nauka oprowadzania,
• mycie,
• obserwacja wypełnienia wymienia,
• strzyżenie,
• praca ze zwierzęciem na ringu.
Jak informowała Anna Siekierska, wykonanie powyższych czynności wymaga czasu, dlatego zwierzę powinno być wybrane najpóźniej na sześć tygodni przed terminem wystawy. Tuż po wyborze zwierzęcia należy skorygować żywienie, stosownie do jego kondycji, oraz przeprowadzić korekcję racic. Naukę trzymania głowy na poziomie linii grzbietu trzeba rozpocząć trzy tygodnie przed wystawą, a dwa tygodnie przed – trenować ze zwierzęciem oprowadzanie. W tym czasie zwierzęta myje się kilkukrotnie w ciągu tygodnia przed strzyżeniem. Ostatni tydzień przed prezentacją krów na ringu trzeba obserwować, ile godzin trwa napełnianie wymienia mlekiem, tak aby nie wyciekało, a gruczoł mlekowy wyglądał optymalnie. W ostatnim tygodniu przed wystawą zwierzęta się strzyże, celem tej czynności jest podkreślenie charakteru mlecznego. Umiejętne strzyżenie umożliwia wyeksponowanie atutów pokroju i skorygowanie drobnych mankamentów.
Pokaz mycia i strzyżenia jałówek
Uczniowie technikum rolniczego mogli na żywo przyjrzeć się myciu i strzyżeniu jałówek na fermie krów należącej do RSP Otylin. Pokaz przeprowadziła Emilia Zawadzka z PFHBiPM, rozpoczęła od prezentacji potrzebnego do tego celu sprzętu. Jak informowała, do mycia zwierząt można stosować płyn do naczyń. Umytym zwierzętom należy umożliwić dostęp do paszy. W trakcie pokazu uczniowie poznali technikę strzyżenia bydła za pomocą maszynek elektrycznych, sposób kształtowania linii grzbietu (tzw. topline) i dowiedzieli się, w jakim celu stosuje się specjalistyczne lakiery.
Gratką dla uczniów podczas pobytu na fermie krów RSP Otylin była możliwość zapoznania się z nowoczesnymi technologiami utrzymania bydła mlecznego. Większość prac jest tu zautomatyzowana. Stado liczące ok. 300 krów o średniej rocznej wydajności rzędu 12,5 tys. kg mleka dojone jest za pomocą pięciu robotów udojowych firmy Lely. W oborze funkcjonuje system schładzania krów przy stole paszowym za pomocą instalacji zraszającej sierść tzw. grubą kroplą z jednoczesnym wykorzystaniem wentylatorów pionowych. Szczegóły zarządzania zrobotyzowaną fermą przybliżyli młodzieży prezes RSP Otylin Bartosz Bociański oraz menadżer z firmy Lely Piotr Kliś.
Trzeba przyznać, że uczniowie podczas zajęć teoretycznych i praktycznych otrzymali rzeczowe informacje z zakresu wystaw zwierząt hodowlanych i pobocznych zagadnień z nimi związanych. Przysłowiową wisienką na torcie było zwiedzanie fermy RSP Otylin. Słowa uznania należą się kadrze nauczycielskiej Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Brzostowie za zorganizowanie atrakcyjnych zajęć dla młodzieży.
