SenseHub – efektywne zarządzanie stadem

Sensory nie tylko sterują wieloma urządzeniami w oborze, ale także dzięki specjalistycznemu oprogramowaniu i precyzyjnym algorytmom wspierają hodowców w podejmowaniu kluczowych decyzji. Prezentujemy przykład systemu do monitorowania stada bydła mlecznego w zakresie parametrów zdrowia, rozrodu i żywienia.

tekst: RYSZARD LESIAKOWSKI zdjęcia: MSD ANIMAL HEALTH

Nasz system SenseHub jest bardzo popularny z uwagi na prostotę obsługi i zaawansowane rozwiązania w zakresie monitoringu. Naszymi najpopularniejszymi odbiorcami są gospodarstwa utrzymujące 50–150 krów. Obecnie za pośrednictwem SenseHub zbieramy dane od 3 mln krów i dzięki temu mamy duże doświadczenie w analizie ich zachowania. System monitoruje aktywność ruchową zwierząt oraz czas przeżuwania i pobierania paszy przez 24 godziny na dobę siedem dni w tygodniu – informował Bartosz Bąk, dyrektor techniczny w firmie MSD Animal Health. Jak podkreślił, monitorowane są pojedyncze zwierzęta oraz ich grupy, co dostarcza informacji o całym stadzie. Dane mogą być zbierane przez całe życie zwierząt, od chwili narodzin. Przedstawiciel firmy MSD Animal Health wyjaśnił, że istota funkcjonowania systemu polega na wykryciu różnic w rutynie zachowania. Zachowanie krowy jest porównywalne z danymi historycznymi na jej temat. Podobnie zachowanie każdej grupy jest porównywalne z danymi historycznymi. Dzięki temu można wychwycić odstępstwa od naturalnego zachowania, co może wskazywać na problemy zdrowotne, ruję czy stres.

Wykrywanie rui i optymalny termin krycia
Jak informował Bartosz Bąk, zachowania rujowe obejmują następujące aspekty funkcjonowania zwierząt:

• zwiększoną aktywność i jej intensywność;
• krótszy odpoczynek;
• zmniejszone spożycie paszy;
• krótszy czas przeżuwania.

System analizuje zachowania każdego zwierzęcia, jest bardzo czuły i zdaniem przedstawiciela firmy MSD Animal Health wykrywa wszystkie ruje, również tzw. ciche ruje. Program precyzyjnie informuje hodowcę o terminie wystąpienia pierwszych objawów rui oraz podpowiada optymalny termin wykonania inseminacji. Największą skuteczność krycia uzyskuje się, gdy było one przeprowadzone ok. 15 godzin przed owulacją. – Nasze obserwacje wykazały, że terminy optymalnych kryć nasieniem konwencjonalnym i seksowanym nieco się różnią. W przypadku stosowania nasienia seksowanego późniejsze krycie jest skuteczniejsze – powiedział pracownik MSD Animal Health. Jego zdaniem korzystanie z systemu SenseHub nie tylko optymalizuje parametry rozrodu stada, ale równocześnie zmniejsza koszty pracy, ogranicza zużycie leków oraz umożliwia wykrycie krów bez rui lub z rujami nieregularnymi, co wymaga interwencji lekarza weterynarii. Ponadto system informuje o prawdopodobieństwie utraty płodu we wczesnej fazie.

Monitorowanie zdrowia i nieprawidłowości
– Hodowca otrzymuje informację o zdrowiu zwierząt na dwa sposoby. System rejestruje zmiany w przeżuwaniu, aktywności i pobieraniu paszy. Drugi sposób to raport zawierający indeks zdrowia, który obrazuje, jak duże są to zmiany. Na podstawie naszych badań i obserwacji wyznaczyliśmy wartość graniczną dla bydła mlecznego, która wynosi 86. Niższa wartość oznacza stan chorobowy, takie zwierzęta trafiają do raportu zdrowia. Należy podkreślić, że system nie stawia diagnozy, lecz wskazuje na problemy zdrowotne – informował Bartosz Bąk. Zaznaczył, że problem zdrowotny można łatwo uszczegółowić, jeśli wiadomo, w jakim okresie fizjologicznym nastąpiły spadki przeżuwania, pobierania paszy i aktywności. SenseHub umożliwia wykrycie zaburzeń zdrowotnych na wczesnym etapie i szybkie podjęcie terapii. Dzięki temu unika się pogorszenia zdrowia i zmniejsza koszty leczenia oraz upadki. Ponadto na bieżąco można obserwować skuteczność leczenia i wprowadzać ewentualne korekty, co zmniejsza koszty opieki weterynaryjnej. System monitoruje w szczególności okres przejściowy i generuje powiadomienia o stresie przed wycieleniem i po nim. Ponadto generowane jest także powiadomienie o stresie ogólnym, który występuje m.in. w przypadku przemieszczania zwierząt. – Oczywiście system skutecznie diagnozuje początki kulawizn i wczesne stany zapalne wymienia – nadmienił dyrektor techniczny.

Monitorowanie grup
– Aplikacja do monitorowania rutyny grupy umożliwia śledzenie zmian czasu przeżuwania, pobierania paszy i aktywności. Dzięki temu można sprawdzać poprawność żywienia oraz dobrostan – powiedział Bartosz Bąk. Jak informował, odchylenia od codziennej rutyny grupy zwierząt mogą być następstwem:

• mieszania grup;
• ucieczki z kojca;
• problemów w oborze;
• niewłaściwego zaopatrzenia w wodę lub paszę;
• zaburzeń codziennego rytmu prac w oborze, np. opóźnionym dojem;
• leczenia, szczepienia, korekcji racic;
• agresywnego obchodzenia się ze zwierzętami.

System łatwo diagnozuje stres cieplny, wtedy w całej grupie spadają parametry przeżuwania i pobierania paszy oraz monitorowany jest parametr oddechowy, tj. liczba oddechów w ciągu minuty. Stres cieplny może być krótkoterminowy, np. gdy krowy oczekują w poczekalni na dój.

Elementy systemu
Informacje o zwierzętach są zbierane za pośrednictwem responderów, które zawierają sensory i baterie. Respondery mogą być w postaci kolczyków lub mocowane do obroży. Oba funkcjonują tak samo. Żywotność baterii w kolczyku monitorującym wynosi pięć lat, a producent udziela na nie czteroletniej gwarancji. W przypadku responderów mocowanych do obroży baterie mają siedmioletnią żywotność, a gwarancja jest udzielna na pięć lat. Kolczyk waży 38 g, jest wyposażony w diodę sygnalizującą, którą można dowolnie zaprogramować. Przykładowo dioda może się zapalać, gdy krowę należy odseparować lub pokryć. Baterii w responderach nie można wymienić ani ładować, są to urządzenia jednorazowe.

Każdy responder zbiera przez całą dobę informacje o krowie i przesyła je drogą radiową za pośrednictwem anteny do kontrolera, serwera danych podłączonych do Internetu. Jedna antena może zbierać dane od maksymalnie 3 tys. krów z powierzchni ok. 10 ha. Hodowca może obsługiwać aplikację z poziomu komputera lub urządzeń mobilnych (tabletu lub smartfona). System SenseHub współpracuje z innymi systemami zarządzania stadem oraz oprogramowaniem do hal udojowych wielu firm. Dane o krowach mogą być pobierane z federacyjnego programu Stado OnLine (SOL).

– Koszt systemu jest trudny do oszacowania, każdy hodowca ma inne wymagania. Z reguły montujemy jedną antenę, ale w dużych gospodarstwach takich anten może być kilka. Kolejną kwestią wpływającą na cenę systemu jest wybór respondera. Zależnie od respondera mamy różne poziomy aplikacji, które różnią się zakresem informacji – informował dyrektor techniczny z firmy MSD Animal Health. Nadmienił, że system SenseHub jest rozwiązaniem przechowującym dane w tzw. chmurze, co stwarza kolejne możliwości. W ramach systemu świadczona jest usługa DataLive, która łączy informacje z poszczególnych gospodarstw i przedstawia je zainteresowanym odbiorcom. Na tej podstawie sporządzane są rankingi stad. Dzięki temu hodowca dowiaduje się o swoim miejscu w tym rankingu oraz jakie parametry może poprawić i w jakim zakresie. Zestawienia mogą być sporządzane regionalnie oraz uwzględniać wielkość stada. – Usługą DataLive zainteresowane są niektóre firmy genetyczne i paszowe, ponieważ dzięki dostępowi do precyzyjnych danych mogą pomagać swoim klientom w poprawie efektywności produkcji mleka – informował Bartosz Bąk. 