Stres cieplny – jak zapobiegać i łagodzić jego skutki? Radzi Krowie na Zdrowie

Rozpoczynające się właśnie lato dla wielu hodowców bydła mlecznego jest zwiastunem problemów ze zjawiskiem, znanym jako stres cieplny. W najnowszym filmie Krowie na Zdrowie zastanawiamy się, jak zapobiegać lub w jaki sposób łagodzić skutki stresu cieplnego, jeśli wystąpi. Rad w kwestii stresu cieplnego udziela Robert Prymas – Specjalista De Heus, który od 17 lat zawodowo zajmuje się tematyką żywienia zwierząt.

Tekst: Krowie na Zdrowie

Co to jest stres cieplny?

Stres cieplny jest stanem fizjologicznym wpływającym na równowagę kwasowo-zasadową i pH krwi zwierząt, powodując:

• zaburzenie równowagi fizjologicznej,
• obniżenie wydajności produkcji,
• pogorszenie zdrowia i dobrostanu zwierząt,
• zmniejszenie pobrania paszy,
• pogorszenie wskaźników zacieleń,
• obniżenie masy urodzeniowej i zwiększoną śmiertelność cieląt.

Stres cieplny powodujący obniżoną produkcję mleka ma negatywny wpływ na wyniki ekonomiczne gospodarstwa. Straty finansowe mogą sięgać nawet 500-800 zł/krowę.

W jakiej temperaturze krowy czują się najlepiej?

Zwierzęta powinny mieć zapewniony komfort cieplny, czyli optymalną temperaturę, w której organizm czuje się najlepiej. Dla krów najlepszą temperaturą jest 16 stopni Celsjusza. Dlaczego taka? Wszyscy wiemy, że najważniejszym organem krowy jest żwacz o bardzo dużej pojemności, od 200 do nawet 250 litrów, w którym przez 24 godziny na dobę następują procesy fermentacyjne. Fermentacja jest procesem egzotermicznym, czyli energia wytwarzana w trakcie tych procesów, musi zostać wydalona na zewnątrz. Jeżeli w oborze temperatura jest niska, możliwości pozbycia się temperatury przez krowę na zewnątrz są duże. Natomiast jeśli temperatura wzrasta, krowa musi uruchomić procesy, które umożliwią jej utrzymanie stałej temperatury ciała. Do tych procesów należą m.in. większa liczba oddechów, pocenie się, zwiększone oddawanie moczu. Każdy z tych procesów powoduje utratę wody wraz z elektrolitami.

Jak rozpoznać stres cieplny?

Pierwszym symptomem stresu cieplnego jest zwiększony pobór wody przez zwierzęta. Dlatego tak ważne jest, aby w oborach na poidłach montować wodomierze rejestrujące ile wody zwierzęta piją. W normalnych warunkach krowy zużywają ok. 130 litrów na wodę, w czasie wysokich temperatur, ilość ta wzrasta do 200-250 litrów na dobę.

Przy temperaturze w granicach 22-25 stopni Celsjusza pogarszają się parametry rozrodu – krowy mają krótkie ruje, słabo manifestowane, częściej mamy do czynienia z obumieraniem zarodków. Niestety ten problem może utrzymywać się znacznie dłużej, nawet we wrześniu, październiku, czy listopadzie.

Krowy mniej jedzą, więc mniej i wolniej przeżuwają, a tym samym wytwarzają mniej śliny. Spadek ilości śliny jest związany ze spadkiem kwaśnego węglanu sodu. Jeśli go brakuje, może dojść do kwasicy żwacza i w konsekwencji innych chorób.

Jak uniknąć stresu ciepłego lub łagodzić jego skutki?

Musimy działać dwukierunkowo. Po pierwsze, krowy powinny mieć pod dostatkiem wody (min. 10 cm poidła na jedną krowę, czyli przy 100 krowach poidło powinno mieć długość 10 metrów) i dużo świeżego go powietrza. Po drugie, trzeba zadbać o odpowiednie żywienie. De Heus poleca Bestermine Lato, który uzupełnia niedobory makroelementów. W trakcie 3 lat badań nad produktem sporządzono matrycę, która podpowiada ile w danej temperaturze krowa traci makroelementów. Dzięki temu, można odpowiednio dozować ilość brakujących makroelementów stosownie do aktualnej temperatury.

Straty mleka to straty finansowe

Przy produkcji między 8 a 9 tysięcy i ubiegłorocznej cenie 1,60-1,70 zł, straty finansowe mogą wynieść 500-800 zł na krowę na sezon. W tym roku straty te będą znacznie wyższe.