„Znaczniki” jak je wykorzystać w zarządzaniu stadem?
Jak to się robi w SOL?
Tekst: dr Marta Trędowicz, PFHBiPM
Jednym z elementów zarządzania stadem jest potrzeba „oznakowania” zwierząt o określonych cechach, aby następnie można było je łatwo odnaleźć, na przykład w celu zaplanowania i wykonania potrzebnych działań. Przykładowo mogą nimi być różnego rodzaju zabiegi bądź terapie, albo badanie krów przez lekarza weterynarii. Program SOL w pełni umożliwia realizację takiego zadania.
W SOL istnieje kilka możliwości grupowania zwierząt w zarządzanym stadzie. Podstawą takiego grupowania może być płeć i wiek zwierząt, a także status produkcyjny lub reprodukcyjny. Wyróżnikiem grupy zwierząt może być także lokalizacja (budynek, kojec itp.) lub grupa technologiczna. Dodatkowe możliwości w tym zakresie stwarza nadawanie zwierzętom tzw. znaczników. Dzięki zastosowaniu tego elementu możemy grupować zwierzęta wg charakterystyk, które nie zostały ujęte w żadnym z wyżej wymienionych statusów.
Znacznik – w programie SOL jest odpowiednikiem kolorowych karteczek, przypinanych do tradycyjnych (tj. drukowanych) kart zwierząt, w celu ułatwienia wyszukiwania tych, którymi jesteśmy akurat zainteresowani. To użytkownik decyduje, jakie znaczniki chce utworzyć i którym zwierzętom je nadać. Program pamięta, którymi znacznikami oznakowane są poszczególne zwierzęta oraz umożliwia wyszukiwanie osobników oznaczonych określonym znacznikiem.
Użyteczność nadawania znaczników zostanie zobrazowana na przykładzie gospodarstwa, w którym zaplanowano wizytę lekarza weterynarii w celu przeprowadzenia badania ginekologicznego krów. Ponieważ samice, które powinny być poddane badaniu, mają różne statusy reprodukcyjne, warto nadać im dodatkowy znacznik. Pozwoli on później na bardzo szybkie wyszukanie konkretnych sztuk. Jak się zabrać do nadawania potrzebnego nam znacznika?
Tworzymy znacznik
Program nie zawiera żadnych gotowych (tj. predefiniowanych) znaczników. Zatem przede wszystkim musimy stworzyć znacznik, który zamierzamy nadawać. W tym celu w menu głównym klikamy opcję „Wybór zwierząt”, a w niej „Znaczniki”. Program wyświetli nam listę dostępnych znaczników, która początkowo będzie pusta. Klikamy przycisk „Dodaj znacznik”. Nadajemy nazwę znacznika – w tym przypadku: „Do ginekologa”. Możemy (ale nie musimy) dodać krótki opis celu, do jakiego ten znacznik ma służyć.
„Przypinamy” znacznik wybranym zwierzętom
Kiedy dysponujemy już znacznikiem, możemy go wedle własnego życzenia przypisywać wybranym zwierzętom. Przypisany znacznik możemy też w każdym czasie odebrać danemu zwierzęciu. Działania te są analogiczne do przypinania i odczepiania kolorowych karteczek, o których wcześniej wspominałam. Załóżmy, że do badania ginekologicznego planujemy przeznaczyć:
• sztuki ze statusem „do kontroli cielności”;
• krowy ze statusem „do badania poporodowego”;
• krowy cielne, u których zaobserwowaliśmy ruję lub wypływ z pochwy.
Stosując odpowiednie funkcje programu, możemy wyszukać krowy mające status „do kontroli cielności”, po czym w ramach działania grupowego wybrać opcję „Nadawanie znaczników”.
Na ekranie pojawi się wówczas okno „Nadawanie/odbieranie znaczników”. Po lewej jego stronie jest wykaz zwierząt, którym zamierzamy nadać znacznik, a po prawej stronie wykaz znaczników, które są dostępne w programie. Wskazujemy (klikamy) znacznik, o który nam chodzi (w tym przypadku: „Do ginekologa”), po czym klikamy przycisk „Nadaj”. Wybrany znacznik zostanie nadany wskazanym zwierzętom. Tak samo możemy postąpić następnie z krowami spełniającymi drugi i trzeci z wymienionych wyżej warunków. W rezultacie wszystkie one będą miały znacznik „Do ginekologa”. Od tej chwili możemy już wykorzystywać ten znacznik do szybkiego wyszukiwania zwierząt, którym go przypisano. W tym przypadku możemy wykorzystać znacznik „Do ginekologa”, sporządzając przy pomocy funkcji „Moje wykazy” wykaz krów do badania ginekologicznego. Możemy go też wykorzystać w przypadku rejestracji wyników badania na urządzeniu mobilnym, bezpośrednio przy zwierzętach, w trakcie wykonywania badania przez lekarza weterynarii. Program SOL umożliwia takie działanie – napiszemy o tym w dalszej części cyklu „Jak to się robi w SOL?”
Fakt „przypięcia” znacznika danemu zwierzęciu jest widoczny w Karcie tego zwierzęcia, w zakładce „Podstawowe informacje”. Uwidocznione są tam wszystkie znaczniki, jakimi zwierzę jest aktualnie oznaczone – może ich być więcej niż jeden. Bezpośrednio w Karcie można też nadać znacznik danemu zwierzęciu lub odebrać mu znacznik wcześniej nadany. W tym celu wystarczy kliknąć niebieski kwadrat z trzema kropkami, a następnie wybrać opcję „Zmiana znacznika”.
Opisując tworzenie i nadawanie znacznika, posłużyłam się konkretnym przykładem, w którym celem działania było wyróżnienie zwierząt przeznaczonych do badania ginekologicznego. Znaczniki można oczywiście wykorzystać do wielu innych celów, jak np.:
• planowanie kojarzeń w ramach postępu hodowlanego;
• wskazanie krów przeznaczonych na opas po zakończeniu laktacji;
• wyróżnienie samic cennych ze względów hodowlanych (np. matki buhajów);
• oznakowanie sztuk z określonym problemem zdrowotnym.
Warto na zakończenie podkreślić, że system znaczników jest całkowicie w rękach hodowcy-użytkownika SOL. Sam program w żadnej sytuacji nie nadaje automatycznie znacznika ani go nie usuwa „z własnej inicjatywy”. Program nie sprawdza też zgodności nazwy znacznika z rodzajem zwierzęcia, któremu go nadajemy. Znacznik „Do ginekologa” można nadać buhajkowi – program tego nie „oprotestuje”.
Znaczniki mają jeszcze jedną ważną właściwość – są wyłączną własnością tego użytkownika, który je stworzył. Ma to praktyczne znaczenie dla gospodarstw, w których z programem pracuje więcej niż jeden użytkownik. Tylko ten użytkownik, który stworzył znacznik „Do ginekologa”, może potem przypisywać go zwierzętom lub im go odbierać. Inni użytkownicy będą ten znacznik widzieli, ale nie będą mogli z nim nic zrobić.
Zachęcamy do eksperymentowania ze znacznikami. Mamy nadzieję, że ich wykorzystanie ułatwi użytkownikom programu SOL realizowanie ich indywidualnych pomysłów na zarządzanie stadem.
