Kolczykowanie cieląt – ocena częstości występowania zmian w ranie i określenie czynników ryzyka

Zmiany chorobowe występujące w uszach karmionych mlekiem cieląt mlecznych spowodowane kolczykowaniem są bardzo częste i dotyczą ponad 30% wszystkich zbadanych pod tym kątem zwierząt. Wpływają na nie między innymi: wielkość gospodarstwa, wielkość grupy zwierząt, forma utrzymania cielęcia (kojce pojedyncze lub grupowe), wiek i umiejscowienie kolczyka. Z tekstu dowiecie się Państwo, jak można poprawić dobrostan oraz ograniczyć częstość występowania zmian chorobowych w miejscach po kolczykowaniu (a co za tym idzie zmniejszyć szansę na zgubienie kolczyka w przyszłości).

tekst: Zofia Borowska-Dobrowolska, na podstawie badań J.J. Hayer i in., Lesions caused by ear tagging in unweaned calves: assessing the prevalence of wound lesions and identifying risk factors, „Journal of Animal Wound”, 2022 (doi.org/10.1016/j.animal.2022.100454)*

Ustawowym obowiązkiem hodowcy bydła w Polsce jest zakolczykowanie cieląt w ciągu siedmiu dni od urodzenia w celu zapewnienia jego identyfikowalności. Jest to jedyny bolesny zabieg na cielętach wymagany w Unii Europejskiej (wprowadzony w związku z kryzysem z 1997 roku spowodowanym encefalopatią gąbczastą bydła). Każde państwo członkowskie samo określa wymagany czas do oznaczenia zwierzęcia, jednak nie może on przekroczyć dwudziestu dni.

Mimo że jest to prawnie wymagany zabieg i wykonywany u każdego cielęcia urodzonego w UE, badania nad negatywnymi skutkami kolczykowania są stosunkowo rzadkie. Niemniej jednak wykazały, że zakładanie kolczyków wiązało się ze wzrostem zachowań związanych z bólem, takich jak potrząsanie głową, drapanie uszu, machanie ogonem, tupanie nogami i wokalizacja. Porównując rutynowe procedury hodowlane (kolczykowanie i usuwanie rogów), stwierdzono, że kolczykowanie prowadzi do przyspieszenia akcji serca i częstszego machania ogonem. Jednak w porównaniu z usuwaniem rogów odnotowano mniej reakcji behawioralnych i fizjologicznych.

Picie siary warunkujące odporność cieląt ogranicza ryzyko infekcji po kolczykowaniu

Badacze z Instytutu Badań nad Zwierzętami Uniwersytetu w Bonn przeprowadzili dwa badania, o których piszę poniżej: pierwsze – z pojedynczymi wizytami w gospodarstwie, miało na celu oszacowanie częstości występowania zmian w ranie po zakolczykowaniu, określenie wpływu możliwych czynników ryzyka, takich jak charakterystyka cieląt i postępowanie; drugie – z wielokrotnymi wizytami w gospodarstwach, zostało przeprowadzone w celu zebrania wywiadów na temat zarządzania kolczykami, wychwycenia związku między zdrowiem cieląt a gojeniem się ran oraz rozwojem zmian chorobowych ran w ciągu kolejnych sześciu tygodni.

Badanie 1. (45 gospodarstw, 802 cieląt) obejmowało:

– cztery pytania dotyczące kolczykowania:
1) Kiedy zakładasz kolczyki? (odpowiedzi zostały podzielone na <24 h, 24–72 h, >72 h po porodzie);
2) Kto jest odpowiedzialny za kolczykowanie?
3) Czy osoba kolczykująca jest praworęczna, czy leworęczna?
4) Czy uszy cieląt z kolczykami są sprawdzane pod kątem oznak stanów zapalnych?
– umiejscowienie kolczyka (na wypukłościach – ryc. 1A i D, lub pomiędzy nimi – ryc. 1B, C,  E  i F);
– opisanie zmian w ranie (1 = brak krwi, strupów lub wydzieliny z ropy – ryc. 1A i B; 2 = inkrustacja lub strup i niewielka wydzielina z krwi lub ropy – ryc. 1C; 3 = obfita ropna wydzielina i/lub deformacja tkanki – ryc. 1D, E, F). Deformacja tkanki obejmowała otwory w dolnej lub górnej części ucha (ryc. 1D), ściśniętą tkankę ucha (ryc. 1E), kolczyki, które były zbyt ciasne i zaczynały przeciągać się przez tkankę ucha oraz dwukrotnie przebitą małżowinę uszną poprzez dodatkowe unieruchomienie łuku ucha górnego (ryc. 1F).

Ponadto dla każdego cielęcia rejestrowano: wiek, płeć, formę utrzymania i liczbę zwierząt w grupie.

Badanie 2. (5 gospodarstw, 42 cieląt) obejmowało:

– trzydzieści pytań dotyczących metodyki kolczykowania;
– ocenę stanu 9–10 cieląt z danego gospodarstwa w dniu kolczykowania, a następnie po 2, 3, i 6 tygodniach;
– przy każdej wizycie oceniano stan zdrowia cieląt, położenie kolczyków i charakterystykę rany.

Kolczykowanie i oceny cieląt przeprowadzano 2–4 h po karmieniu, tak by zmniejszyć stres i możliwy negatywny wpływ na spożycie siary.

• oceniano stan ściółki (czysta, sucha, lekko zabrudzona, lekko wilgotna, brudna, mokra, bardzo brudna, bardzo mokra);
• oceniano umiejscowienie kolczyka;
• badano zdrowie cieląt (temperatura w odbycie, kał, kaszel, wydzielina z nosa, oczy, uszy i dodatkowo częstość oddechów i wysokość w kłębie) wg skali: fyi.extension.wisc.edu/heifermgmt/files/2015/02/calf_health_scoring_chart.pdf.

Ranę po kolczykowaniu oceniano bardziej szczegółowo niż w badaniu 1.:
1) pozycja głowy (neutralna pozycja głowy, ukośna pozycja głowy);
2) opór cielęcia podczas badania (brak lub tylko nieznaczne próby oderwania głowy podczas kontroli ucha, silne próby oderwania głowy podczas kontroli ucha);
3) opadające ucho (normalne, opadające ucho);
4) deformacja tkanki (brak deformacji tkanki, deformacja tkanki);
5) inkrustacja (normalna, widoczna skorupa);
6) wyciek ropy (brak wycieku, wyciek ropy);
7) ciepłota tkanki (normalne odczucie po dotknięciu, podgrzana tkanka po dotknięciu);
8) obrzęk (brak obrzęku, obrzęk wokół kolczyka);
9) zaczerwienienie (normalny kolor tkanki, zaczerwieniona tkanka);
10) krwawienie (brak wypływu krwi, wypływ krwi wokół kolczyka).

Kryteria oceny zdrowia cieląt

żródło: vetmed.wisc.edu/fapm/wp-content/uploads/2020/01/calf_respiratory_scoring_chart.pdf

WYNIKI BADAŃ

Badanie 1.

W badaniach oceniono w sumie 844 karmione mlekiem cielęta. 81% płci żeńskiej i 19% płci męskiej, przy wieku minimalnym 1 dzień i maksymalnym – 128 dni. Umiejscowienie kolczyków: w jednym z dwóch głównych grzbietów małżowiny usznej – 39,8%. Stwierdzenie strupów, ropy lub wycieków (ocena = 2 pkt) – 31,1%; stwierdzenie obfitego wydzielania lub deformację tkanki ucha (ocena = 3 pkt) – 6,6%.

Rycina 2 ilustruje rozkład wyników oceny ran w zależności od wieku cielęcia z badania 1. Najwyższą częstość występowania oceny = 2 pkt stwierdzono w pierwszych 2–4 tygodniach życia, dla obojga uszu (55,2%). Z wiekiem, po pierwszych 4 tygodniach życia, występowanie oceny = 2 i 3 pkt malało. Dla cieląt w wieku >10 tygodni częstość występowania oceny = 2 pkt wynosiła 19,6%, a oceny = 3 pkt – 3,8%. Niektóre rany po kolczykowaniu były bardziej specyficzne i wychodziły poza systemem trójstopniowej oceny, były to zmiany wynikające z tarcia mechanicznego (ryc. 1E) lub z powodu połączenia łuków usznych (ryc. 1F).

Powstawanie zmian na ranach po kolczykowaniu – czynniki ryzyka
Badacze określili współczynniki wystąpienia ryzyka powstawania uszkodzeń ran (w ocenie = 2 lub 3 pkt), które były skorelowane z wybranymi czynnikami.

• cielęta hodowane w dużych (>200 krów) i średnich (100–200 krów) gospodarstwach miały znacznie mniejsze szanse na uzyskanie oceny = 2 i 3 pkt w porównaniu z cielętami trzymanymi w małych (<100 krów) gospodarstwach; szanse na wynik oceny = 2 i 3 pkt były znacznie niższe dla cieląt w wieku >6 tygodni niż dla cieląt w wieku 1–2 tygodni; największą częstość występowania uszkodzeń ran stwierdzono u cieląt 2–4-tygodniowych. W przypadku cieląt starszych niż 10 tygodni w badaniu 1. stwierdzono 18,5% uszu z gojącymi się zmianami chorobowymi, co może oznaczać, że rany po kolczykowaniu mogą się goić w podobnym czasie, jak po usuwaniu rogów, czyli nawet 9–15 tygodni po zabiegu;
• umieszczenie kolczyków na chrząstkach małżowiny usznej istotnie zwiększało ryzyko oceny = 2 pkt;
• wynik oceny jednego miał duży wpływ na wynik drugiego ucha. Wynik oceny = 2 pkt w jednym uchu trzykrotnie bardziej zwiększał szansę na uzyskanie takiej oceny w drugim uchu (o współczynnik 3,02). Efekt ten był jeszcze większy w przypadku wyniku oceny = 3 pkt, przy którym szanse na uzyskanie tego samego wyniku w przypadku drugiego ucha wzrastały o współczynnik 4,67.

Płeć cielęcia, deklarowana kontrola procesów gojenia się ran przez respondentów, kierunek ułożenia kolczyka czy preferowana ręka osoby zakładającej kolczyki nie wpływały znacząco na ryzyko wystąpienia łagodnych lub ciężkich zmian w ranie, dlatego nie zostały uwzględnione w modelu.

☛ Zaleca się wdrażać rutynowe badania kontrolne ran po kolczykach dwa tygodnie po ich założeniu oraz zwracać uwagę na czynniki ryzyka w celu zwiększenia dobrostanu cieląt.

☛ Aby zminimalizować ból spowodowany kolczykami i poprawić gojenie się ran, zaleca się umieszczać kolczyki centralnie między dwoma głównymi grzbietami chrząstek w małżowinie usznej (ryc. 1B), ponieważ są one stosunkowo wolne od większych naczyń krwionośnych, nerwów, włosów i gruczołów łojowych.

☛ Trudności w gojeniu się ran mogą być spowodowane przez czynniki takie jak stan i zdrowie zwierzęcia albo czynniki zewnętrzne, takie jak infekcje ran lub ruchy skóry. Dodatkowo nowo narodzone cielęta nie mają jeszcze w pełni rozwiniętego układu odpornościowego, jest on zależny od spożycia siary. Niejednokrotnie warunki higieniczne w gospodarstwie są niewystarczające, co zwiększa również prawdopodobieństwo opóźnionego gojenia się ran po kolczykowaniu.

Zmiany w ranach i zdrowie cieląt

W przeprowadzonym wstępnym wywiadzie wszyscy hodowcy stwierdzili, że zmiany w ranie, takie jak obrzęk, inkrustacja, deformacja tkanek i wyciek ropy z powodu kolczyków, były rzadkie lub nie występowały w ich gospodarstwie (ryc. 5). Jednak oceny cieląt wykonane przez badaczy wykazały, że inkrustacje były widoczne w 36,7–53,8% wszystkich ocen. Natomiast krwawienie zgłaszali wszyscy respondenci, mimo że po przebadaniu cieląt występowało rzadziej niż inkrustacja lub deformacja tkanki. Inkrustacje stwierdzano częściej po 7 i 21 dniach (odpowiednio 85,1% i 69,2%) niż bezpośrednio po założeniu kolczyka lub po 42 dniach. Krwawienie stwierdzano częściej po 7 dniach niż w dniu 0 lub po 21 dniach. Największą częstość występowania wydzieliny ropnej zaobserwowano podczas wizyt po 21 dobach, co było istotnie wyższe niż w dniu 0, w którym nie zarejestrowano żadnej zachorowalności. Inne objawy obserwowano rzadko (<25%) i nie stwierdzono różnic statystycznych między ocenami. Stąd ważna jest obserwacja ran na przestrzeni czasu, a nie tylko podczas kolczykowania.

Ponadto podwyższone wskaźniki higieny ściółki (większe zabrudzenia) korelowały z występowaniem oporu cieląt podczas kontroli, puchnięciem i stanem zapalnym. Punktacja biegunki według systemu punktacji zdrowia cieląt dodatnio korelowała z występowaniem inkrustacji i krwawieniami. Wartość linii serca korelowała z inkrustacją.

Większość uszkodzeń ran obserwowano dwa tygodnie po zakolczykowaniu, co można wykorzystać jako punkt czasowy do oceny gojenia i w celu zapewnienia prawidłowego leczenia ciężkich zmian.

Dyskusja

Pozycja kolczyka i częstość występowania zmian w ranie

Badanie 1. wykazało, że 53,1% wszystkich cieląt miało kliniczne objawy uszkodzeń rany (ocena zmiany rany = 2 i 3 pkt) na co najmniej jednym uchu. Zaobserwowano wiele poważnych zmian w tkance ucha (np. ściśnięta tkanka grzbietu ucha lub nacięcia flagami kolczyków w grzbietach uszu), których nie zaobserwowano w badaniu 2. – jednak badanie to przeprowadzono tylko na pięciu fermach (z powodu pandemii koronawirusa), a osoba odpowiedzialna za kolczykowanie była świadoma, że wyniki zostaną poddane ocenie. W innych badaniach zaobserwowano powiązaną z kolczykowaniem ciężką martwicę uszu u 15,8% ze 101 szt. bydła w wieku 5–14 miesięcy.

Niemniej jednak 7 i 14 dni po założeniu kolczyków ok. 80% cieląt wykazywało oznaki inkrustacji, a ponad 20% miało wydzielinę ropną. Ponadto zaobserwowano opór podczas oględzin, co wskazuje, że zmiany chorobowe rany powodowały u zwierząt ból.

Chociaż okres gojenia się ran u cieląt z kolczykami jest mniej zbadany niż u zwierząt, u których usuwano zawiązki rogów, i najprawdopodobniej mniej bolesny, to 18,5% cieląt w wieku >10 tygodni wykazywało oznaki ciągłego gojenia się ran w badaniu 1., co wskazuje, że czas gojenia się ran po kolczykowaniu może być porównywalny w obu przypadkach.

Korzystny wpływ miejscowej dezynfekcji ran jest nadal przedmiotem dyskusji badaczy, a wpływ na rany z kolczykami nie został jeszcze zbadany. Niemniej jednak w niektórych podręcznikach zaleca się przyspieszenie gojenia ran. Dlatego potrzebne są dalsze badania. Producenci zalecają umieszczanie kolczyków dla cieląt pośrodku ucha, między dwoma grzbietami uszu, ponieważ obszar ten jest w dużej mierze wolny od nerwów i naczyń krwionośnych.

W badaniu 1. ponad jedna trzecia wszystkich ocenianych kolczyków została umieszczona na grzbiecie (39,8%), co było prawdopodobnie spowodowane problemami z obsługą podczas zakładania kolczyka, a nie z celowym działaniem.

Wszyscy hodowcy w badaniu 2. dążyli do umieszczenia kolczyków między grzbietami. Trzymanie cielęcia między nogami podczas kolczykowania może pomóc w sprawniejszym umieszczaniu kolczyków – dwie fermy, które stosowały tę metodę, były w stanie umieścić kolczyki bardzo blisko zamierzonego miejsca (badanie 2.). Jest to zgodne z wypowiedziami wszystkich ankietowanych, którzy zgłosili, że ruch cielęcia podczas zakładania prowadzi do nieprawidłowej aplikacji kolczyków. Nie została jeszcze opracowana optymalna metoda unieruchamiania cieląt w celu zwiększenia precyzji umiejscowienia kolczyków.

Stosowanie leków przeciwbólowych podczas zakładania kolczyka oraz dezynfekcja uszu i kolczyków przed ich założeniem zmniejszają ból podczas zakładania i poprawiają gojenie.

Czynniki ryzyka

Wielkość hodowli

Wyjaśnieniem niższych ilorazów szans dla dużych i średnich gospodarstw stwierdzonych w badaniu 1. może być to, że w tych gospodarstwach kolczykuje się więcej cieląt, a zatem osoba wykonująca kolczykowanie ma większe doświadczenie w wykonywaniu tego procesu. W niektórych badaniach stwierdzono duże różnice między gospodarstwami (zapalenie wokół ucha na gospodarstwo: 7,1–51,6%), co wyjaśniono zaobserwowanymi różnicami w środowisku pomieszczeń i florze bakteryjnej.

Wiek cieląt
Najwyższą częstość występowania zmian po kolczykowaniu z oceną rany = 2 i 3 pkt odnotowano w badaniu 1. u cieląt w wieku 3–4 tygodni i w badaniu 2. – u cieląt w wieku do 2 tygodni. Wraz z wiekiem częstość występowania zmian malała w obu badaniach, a tym samym spadała szansa na wyższą punktację zmian w uchu w badaniu 1. Wydaje się, że żadne dotychczasowe badania nie analizowały procesu gojenia się ran u cieląt z kolczykami ani czasu jego trwania.

Podczas znakowania kolczyk wprowadzany jest poprzez penetrację i rozdarcie tkanki ucha, co powoduje, że podrażnienia i gojenie się ran są zmienne. Kontrole procesów gojenia się ran przez hodowcę po dwóch tygodniach mogą być przydatne do oceny postępowania z kolczykami w celu samokontroli lub do inicjowania działań w przypadku poważnych zmian w ranie.

Forma utrzymania i liczba zwierząt w grupach
Podczas badań cielęta trzymane w pojedynczych grupach miały zwykle większy iloraz szans wystąpienia zmiany na ranie z wynikiem = 3 pkt, co może być związane z wiekiem cieląt, ale także z zarządzaniem w gospodarstwach – gospodarstwa, które później przenosiły cielęta do pomieszczeń grupowych, również miały problemy z zarządzaniem. Zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia zmiany na ranie u większych grup, wykazane w badaniu 1., może być związane z różnicami behawioralnymi cieląt trzymanych w grupach. Wcześniejsze badania wykazały np. ssanie krzyżowe uszu u cieląt trzymanych w grupach. Przy czym zaobserwowano więcej ssania krzyżowego w grupach po sześcioro zwierząt niż u cieląt trzymanych w parach, ze względu na większą rywalizację o mleko.

Silne ruchy kolczyków podczas karmienia mogą opóźniać gojenie się ran. Jest to spowodowane nadmiernym ruchem skóry zakłócającym proces zdrowienia tkanki. Pod tym względem zapewnienie wystarczającej ilości mleka przez ssanie może nie tylko poprawić dobrostan zwierząt, poprzez umożliwienie naturalnego zachowania i wystarczającego spożycia paszy, ale także potencjalnie zmniejszyć ryzyko powstawania ran po kolczykowaniu.

Pozycja kolczyka
Pozycja kolczyka jest najczęstszym i zwykle jedynym czynnikiem powstawania ran, opisywanym w publikacjach naukowych i podręcznikach użytkownika dotyczących kolczykowania. Z budowy anatomicznej małżowiny usznej krów wynika zalecany obszar kolczykowania między dwoma grzbietami chrząstek, a badania potwierdzają, że taka aplikacja znaczników zmniejsza częstość występowania uszkodzeń ran. Badanie 1. wykazało, że umieszczenie kolczyków na grzbiecie chrząstek znacznie zwiększało możliwość wyników uszkodzeń = 2 i 3 pkt. Zmiany chorobowe ran pojawiały się również na skutek mechanicznego tarcia, spowodowanego przez kolczyki umieszczone między grzbietami (ryc. 1D).

Co więcej, badanie 2. wskazuje, że niektórzy hodowcy preferowali umieszczenie kolczyków blisko nasady uszu, podczas gdy inni umieszczali kolczyki na środku. Różne argumenty przemawiają za optymalnym położeniem między wypukłościami: pozycja w pobliżu podstawy ucha jest negatywnie oceniana, ponieważ gęstość nerwów i naczyń krwionośnych jest w tym rejonie największa, centralna pozycja blisko jednej z wypukłości może prowadzić do jej nacięcia kolczykiem (ryc. 1D), a pozycja w pobliżu brzegu ucha może skutkować luźnym dopasowaniem kolczyków i ich utratą. Dlatego uzasadnione są dalsze badania dotyczące dokładnego umieszczania kolczyków w celu określenia najlepszej pozycji, aby zminimalizować ból podczas zakładania, przyspieszyć gojenie się ran i zapobiec dyskomfortowi lub utracie kolczyków.

Ocena drugiego ucha
Wynik uszkodzenia = 2 lub 3 pkt w jednym uchu zwiększał prawdopodobieństwo uzyskania tej samej oceny w drugim uchu, potwierdzając znaczenie specyficznych cech cielęcia, takich jak wiek i stan zdrowia. Powiązanie zmian chorobowych w obojgu uszach wzmacnia nasze zalecenie, aby sprawdzić gojenie się ran w zakolczykowanych uszach po dwóch tygodniach, ponieważ dotknięte infekcją zwierzęta najprawdopodobniej będą mieć rany na obojgu uszach. Opóźnione gojenie się ran może być również powodowane ogólnymi skutkami – osłabieniem układu odpornościowego lub zaburzonymi warunkami higienicznymi. Pierwsze oznaki tej hipotezy znaleziono w badaniu 2., ponieważ niski poziom higieny ściółki i biegunka dodatnio korelowały z objawami uszkodzenia ran po kolczykowaniu, w postaci inkrustacji lub obrzęku.

Dodatkowe efekty
▶ Badanie 1. nie wykazało istotnego wpływu czasu założenia kolczyka na wyższe wartości oceny zmian w ranie. Niemniej jednak pierwsze godziny po urodzeniu są szczególnie ważne dla nowo narodzonych cieląt, ponieważ polegają one na pobieraniu siary w celu ustanowienia biernej odporności i ochrony przed patogenami. Wykonywanie bolesnych zabiegów w tym czasie może zwiększać ryzyko niedostatecznego wchłaniania siary i niepowodzenia transferu odporności biernej. Ponadto niekorzystne obchodzenie się ze zwierzętami, takie jak bolesne zabiegi, zwiększa ich strach przed ludźmi. Nie znamy badań nad wpływem wczesnego kolczykowania na strach cieląt przed ludźmi, jednak zakładanie kolczyka, jeden z pierwszych kontaktów między cielakiem a obsługą, może negatywnie wpłynąć na wzajemne relacje.
Pomimo różnic w zarządzaniu kolczykowaniem między cielętami płci męskiej i żeńskiej nie stwierdzono znacząco wyższych szans na występowanie zmian powstałych na ranach u cieląt płci męskiej.

Należy także pamiętać o zapewnieniu wystarczającej przestrzeni między tkanką ucha a chorągiewką kolczyka, aby umożliwić przepływ powietrza i optymalne gojenie się ran. Niewystarczająca przestrzeń między znacznikiem a tkanką może również wyjaśniać zaobserwowane tarcie mechaniczne i deformację tkanki, co autorzy badania również chcieliby zbadać.

▶ Wyniki badania 2. wskazują, że hodowcy preferują różną praktykę zakładania znaczników (np. poprzez unieruchomienie cieląt lub pozycję cieląt podczas znakowania), co może wpływać na dopasowanie i umiejscowienie kolczyków. Ponadto stosują kolczyki różnych producentów. Wykazano, że materiał i konstrukcja kolczyków wpływają na gojenie się ran u cieląt, jednak w obecnie omawianym badaniu nie było brane pod uwagę takie rozróżnienie ze względu na duże podobieństwa kolczyków stosowanych przez gospodarstwa.

Obserwator został włączony jako zmienna w celu uwzględnienia wiarygodności między obserwatorami – cielęta oceniane przez obserwatora 2. miały mniejsze szanse na ocenę rany = 3 pkt. Jednak wyniki te należy interpretować ostrożnie, ponieważ rozróżnienie między efektem farmy a efektem obserwatora było niemożliwe.

Implikacje dla poprawy dobrostanu zwierząt

Badanie 1. wykazało, że zmiany ran u cieląt są częste, nawet u cieląt w wieku >10 tygodni. Dowiedziono, że kilka czynników zmniejsza ryzyko uszkodzeń (tj. wielkość gospodarstwa, wiek cieląt, sposób utrzymania, wielkość grupy i punktacja drugiego ucha). Większość uszkodzeń ran obserwowano dwa tygodnie po zakolczykowaniu, co można wykorzystać jako punkt czasowy do oceny gojenia i w celu zapewnienia prawidłowego leczenia ciężkich zmian. Rutynowe kontrole po znakowaniu mogą również zwiększyć świadomość na temat uszkodzeń spowodowanych kolczykowaniem – czego, jak się wydaje, obecnie brakuje – i tym samym poprawić dobrostan zwierząt.

Badania dotyczące dobrostanu wykazały, że hodowcy, którzy są uwrażliwieni na dobrostan zwierząt, lepiej traktują cielęta i wdrażają więcej zaleceń dotyczących zarządzania. Ponadto stosowanie leków przeciwbólowych podczas zakładania kolczyka oraz dezynfekcja uszu i kolczyków przed ich założeniem zmniejszają ból podczas zakładania i poprawiają gojenie. 

*CC-BY creativecommons.org/licenses/by/4.0/ data dostępu 2023.08.18