Ocena jednostopniowa już w kwietniu 2025
Oficjalna publikacja wyników oceny jednostopniowej dla bydła rasy holsztyńsko-fryzyjskiej zbliża się wielkimi krokami. Jest to najnowocześniejsza metoda oceny wartości hodowlanej, która nadaje kierunek rozwoju wszystkich liderów hodowli bydła na świecie. Innowacyjność wspomnianej metody polega na znacznym uproszczeniu procesu szacowania wartości hodowlanej oraz maksymalizacji wykorzystania wszystkich dostępnych źródeł informacji o zwierzęciu.
tekst: dr hab. Sebastian Mucha
Dzięki temu przełomowemu osiągnięciu możliwe jest jednoczesne wykorzystanie w obliczeniach pełnej informacji fenotypowej pochodzącej zarówno od zwierząt zgenotypowanych, jak i tych bez genotypu. Wszystkie dostępne fenotypy (po przejściu kontroli jakości) są łączone z dostępną informacją genomową oraz rodowodową. Główną zaletą takiego połączenia wszystkich dostępnych źródeł danych jest wzrost dokładności oceny. Ważną kwestią jest również większa stabilność oceny, gdyż zwierzęta będą teraz zawsze oceniane według jednej metodyki – metody jednostopniowej. Zmiana typu oceny z genomowej na konwencjonalną, która występowała w dotychczasowym systemie oceny, przestanie być problemem. Każde zwierzę będzie oceniane jednostopniowo. Oczywiście wraz z upływem czasu i pojawianiem się nowych informacji o zwierzęciu będą one wzbogacać bazę danych, na której pracuje system oceny. Przykładowo: młody buhaj będzie pierwotnie oceniany na podstawie informacji genomowej. Z czasem do jego oceny dodane zostaną obserwacje fenotypowe zarejestrowane na córkach. W tym momencie jego ocena będzie bazować na informacji genomowej i fenotypowej. Cały czas jednak ocena będzie szacowana przy pomocy tych samych mechanizmów, które są zintegrowane w ramach oceny jednostopniowej.
Zgodnie z zapisami zawartymi w programie hodowlanym rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej, który został zatwierdzony 16 grudnia 2024 r. przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Czesława Siekierskiego, w kwietniu 2025 r. nastąpi oficjalne wdrożenie metodyki jednostopniowej do oceny wartości hodowlanej. Na mocy tej decyzji rutynowe szacowanie oceny będzie prowadzone przez Centrum Genetyczne PFHBiPM. Nowa metoda zastąpi dotychczas stosowany system oceny konwencjonalnej oraz genomowej. Od tego momentu wszystkie osobniki będą oceniane w systemie oceny jednostopniowej. Jest to ważny krok na drodze rozwoju krajowej oceny wartości hodowlanej. Dzięki wdrożeniu nowego systemu dołączymy do światowej czołówki w zakresie metodyki oceny wartości hodowlanej. Warto w tym miejscu wspomnieć, że pierwsze kompleksowe wdrożenie oceny jednostopniowej nastąpiło w 2022 r. we Francji. Następnie w roku 2023 wdrożono tę metodykę w Holandii. Kolejne wdrożenie planowane jest w bieżącym roku (kwiecień 2025) w Niemczech. Wdrożenie oceny jednostopniowej w Polsce wiąże się z licznymi zmianami, które zaimplementowano w nowym systemie oceny. Zostaną one szeroko omówione w kolejnym numerze „Hodowli i Chowu Bydła”, którego tematem przewodnim będzie ocena jednostopniowa.
W grudniu 2024 r. po raz pierwszy udostępniliśmy hodowcom wyniki oceny jednostopniowej należących do nich samic. W drugiej połowie lutego nastąpiła aktualizacja wyników uwzględniająca sztuki zgenotypowane na sezon dodatkowy (luty 2025). Dzięki temu hodowcy mogli zapoznać się z jednostopniową wartością hodowlaną sztuk w swoim stadzie. Centrum Genetyczne udostępniło wyniki wszystkich sztuk (zarówno zgenotypowanych, jak i niezgenotypowanych) przy pomocy tzw. „podsumowania genotypowania” dostępnego na stronie cgen.pl/indeksy. Po wejściu na wspomnianą stronę należy się zalogować, aby otrzymać dostęp do wyników z własnego stada. Następnie trzeba przejść do zakładki „Samice” i wybrać zakładkę „Ocena jednostopniowa”. Znajdą się tam wartości głównych indeksów selekcyjnych (PF oraz IE) wraz z najważniejszymi podindeksami wszystkich żyjących samic z wybranego stada. Osoby nieposiadające konta w podsumowaniu genotypowania zachęcamy do kontaktu pod adresem mailowym info@cgen.pl.
