Osiemdziesiąt lat HZZ Osowa Sień – od owiec po hodowlaną czołówkę w rasie hf
– Zastałem firmę „drewnianą” ze starymi budynkami i zmieniłem ją w murowaną, a właściwie stalową! – podkreślał Czesław Kryszkiewicz, prezes zarządu HZZ Osowa Sień sp. z o.o. podczas obchodów jubileuszu 80-lecia firmy.
tekst i zdjęcia: Marcin Jajor
Początki gospodarstwa datowane są na 1945 r. Zaczęło się od wizji i pasji Edmunda Apolinarskiego, który przez następne 45 lat tworzył fundamenty dzisiejszej spółki – jej ogromnego potencjału i sukcesów.
Owce, trzoda i konie
Z czasem ferma stała się potentatem w hodowli owiec, których pogłowie wzrasta do bagatela 10 tys. szt., posiadało łącznie 11 gospodarstw i zatrudniało ok. 900 osób. Przełom przyszedł w 1953 r., kiedy Państwowe Gospodarstwo Rolne Osowa Sień zostało przekształcone w Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej (z tą nazwą funkcjonowało do 1993 r.). Odbywały się tu pierwsze wystawy zwierząt hodowlanych w Polsce, powstała pierwsza stacja unasienniania oraz udało się wyhodować owce rasy merynos jędrzychowicki.
Kolejnym historycznym wydarzeniem było sprowadzenie w 1974 r. z USA i Kanady 182 jałowic cielnych rasy holsztyńsko-fryzyjskiej, które, jak się potem okazało, na zawsze zmieniły polską hodowlę krów mlecznych. Stanowiły podwaliny zupełnie innego podejścia do produkcji mleka ze względu na większe wymagania zwierząt, ale też zdecydowanie większą skalę produkcji mleka. Tamte czasy nie należały jednak do łatwych. Wymagały ogromnej determinacji ze względu na zmiany ustrojowe i dynamicznie rozwijającą się mechanizację produkcji rolnej. Od 1995 r. firma działa jako spółka prawa handlowego pod nazwą Hodowla Zwierząt Zarodowych Osowa Sień sp. z o.o. ze 100% udziałem Skarbu Państwa. Nadzór właścicielski sprawuje KORW. W tym samym roku doszło do całkowitej likwidacji chowu owiec, do czego przyczyniło się nieuzasadnione ekonomicznie pozyskiwanie wełny. W 1998 r. stanowisko prezesa zarządu objął Czesław Kryszkiewicz. Za jego sprawą – jak wspominał podczas uroczystości w Jędrzychowicach (woj. lubuskie) – doszło w 1999 r. do ostatecznej likwidacji chowu trzody chlewnej, a dwa lata później – również koni. Zapadła także ważna decyzja o ukierunkowaniu gospodarstwa na produkcję mleka, która rzutowała na dalsze lata działalności spółki. Od tego czasu gałąź ta jest nieustannie doskonalona w kontekście rynkowej konkurencji i rosnących kosztów produkcji.
Czołowa hodowla w Polsce
Dzisiaj HZZ Osowa Sień gospodaruje łącznie na ok. 3,6 tys. ha (z czego 2,8 tys. ha to grunty orne) i produkuje w ciągu roku prawie 18 mln litrów mleka! Jest jedną z najbardziej uznanych i cieszących się największym autorytetem hodowli bydła mlecznego w Polsce ze średnią roczną wydajnością zwierząt wynoszącą 13 608 kg na krowę. To nie tylko polska, ale i europejska czołówka! Zwierzęta są utrzymywane w obrębie trzech gospodarstw w: Jędrzychowicach, Osowej Sieni i Przyczynie Górnej z przeciętną liczbą krów odpowiednio 643, 623 i 242 szt. (wg danych PFHBiPM za 2024). W obrębie czwartego gospodarstwa znajdują się m.in. warsztaty, suszarnia i mieszalnia pasz. Stanowi ono również zaplecze dla całego parku maszyn do uprawy polowej.
Jak podkreślano podczas obchodów 80-lecia, zwierzęta należące do HZZ Osowa Sień zdobyły łącznie ponad 1300 dyplomów i medali na różnego rodzaju krajowych i międzynarodowych wystawach zwierząt hodowlanych. Godne pozazdroszczenia są również rezultaty w zakresie wydajności mlecznej krów. W zestawieniu najlepszych stad w woj. lubuskim PFHBiPM (według wydajności kg mleka) fermy w Jędrzychowicach i Osowej Sieni zajęły odpowiednio I i II miejsce w grupie stada 501–1000 krów, a ferma w Przyczynie Górnej – I miejsce w grupie stad 151–300 krów. Należy też wspomnieć o wyróżnieniach przyznanych spółce m.in. za: stado o najwyższej średniej wartości hodowlanej krów pod względem Indeksu Ekonomicznego w rasie polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej (odmiany HO) oraz za krowę LENA-1, która uzyskała najwyższą wydajność laktacyjną – 20 323 kg mleka w woj. lubuskim (wg danych PFHBiPM za 2024). To efekt wieloletniej pracy hodowlanej i dbałości o najwyższe standardy utrzymania krów, które są wspierane przez zaawansowane programy hodowlane, w tym ocenę genomową jałówek oraz embriotransfer zarodków.
(w jej imieniu odznaczenie odebrał Janusz Kędziora, główny hodowca HZZ Osowa Sień).
Liczą się ludzie!
– Zdecydowaliśmy się na hodowlę krów i produkcję mleka. Nie było jednak mowy o modernizacjach – postawiliśmy na trzy zupełnie nowe fermy dla krów mlecznych. Dzisiaj skupiamy się na utrzymaniu tego, co osiągnęliśmy, i nieustannym ograniczaniu kosztów, od których zależy opłacalność produkcji, ale patrzymy też w przyszłość – komentował Czesław Kryszkiewicz w rozmowie z redakcją „HiChB”. Na inwestycje firma przeznacza co roku ok. 6 mln zł. Plany przewidują m.in. uzupełnienie parku maszyn oraz budowę nowych budynków inwentarskich, w tym obory na 350 krów oraz jałownika na 250 szt. Do tego, przy wsparciu ze strony Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, firma zamierza rozpocząć realizację instalacji trzech biogazowni rolniczych o łącznej mocy ok. 1 MW.
– Mamy bardzo dobrą wydajność mleczną krów, świetne plony, wydajne maszyny, ale nie byłoby tego wszystkiego bez naszych pracowników. To ludzie pracowici, zorganizowani, merytoryczni i kreatywni. Łączy ich też jednak bardzo ważna cecha – przywiązanie do tradycji – komentowała Marta Panicz-Szajnkening, wiceprezes HZZ Osowa Sień.
Wyróżnienia i listy gratulacyjne
Obok wielu gości uczestniczących w obchodach 80-lecia HZZ Osowa Sień, w tym reprezentantów najważniejszych instytucji państwowych, pracowników firmy, a także przedstawicieli firm i w końcu uczestników Dni Kukurydzy, w uroczystościach nie zabrakło licznego grona przedstawicieli PFHBiPM wraz z dyrekcją organizacji. W spotkaniu brali też udział reprezentanci Wielkopolskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła i Lubuskiego Związku Hodowców Bydła w Zielonej Górze.
W imieniu Henryka Smolarza, dyrektora generalnego KORW, list gratulacyjny odczytał Jakub Kabaciński, dyrektor Departamentu Nadzoru nad Spółkami. Podkreślił, że HZZ Osowa Sień jest jedną z 31 spółek hodowli zwierząt gospodarskich o szczególnym znaczeniu dla gospodarki narodowej.
Kulminacyjnym punktem wydarzenia było wręczenie odznaczeń „Zasłużony dla Rolnictwa”, Złotych Odznak Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka oraz Honorowych Odznak Wielkopolskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła. Z kolei zarząd HZZ Osowa Sień wręczył listy gratulacyjne dla wieloletnich pracowników firmy oraz wyróżnił osoby szczególnie wpisujące się w historię firmy. Listami gratulacyjnymi uhonorowano również firmy za wieloletnią partnerską współpracę.
