Powszechny Spis Rolny 2020 – więcej bydła, mniej gospodarstw

31 marca ogłoszono na konferencji prasowe wstępne wyniki Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2020 r. Trzeba przyznać, że wskazują one na bardzo dynamiczne zmiany zachodzące w rodzimym rolnictwie.

Autor: Mateusz Uciński

Powszechny Spis Rolny 2020 (PSR 2020) został przeprowadzony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od 1 września do 30 listopada 2020 r., według stanu na dzień 1 czerwca 2020 r. i był drugim spisem rolnym od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1091, wszystkie kraje członkowskie UE miały obowiązek przeprowadzić badanie zintegrowanych statystyk dotyczących gospodarstw rolnych w 2020 r. Podstawowym celem tego badania było dostarczenie informacji na potrzeby Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Konieczność przeprowadzenia spisu wynikała również z potrzeb informacyjnych krajowych użytkowników danych, a przede wszystkim z weryfikacji danych ze źródeł administracyjnych oraz z potrzeby aktualizacji operatu do przyszłych badań rolniczych realizowanych w okresach międzyspisowych. Krajową podstawą prawną do przeprowadzenia spisu rolnego była ustawa o powszechnym spisie rolnych w 2020 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 1728 z późn. zm.).

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w naszym kraju jest obecnie ok. 1,3 mln gospodarstw rolnych, czyli o ok. 13% mniej niż w 2010 roku. Jednak są one zdecydowanie większe niż dekadę temu.  Jak podkreślił na konferencji prasowej dr Dominik Rozkrut – Prezes GUS, może to się wiązać z coraz silniejszą specjalizację gospodarstw rolnych, postępującą koncentrację produkcji rolnej, m.in. zwiększenie obsad gospodarskich i zmniejszenie liczebności gospodarstw rolnych, przy podobnej powierzchni użytków rolnych.

Spadek liczby gospodarstw rolnych, przy nieznacznym spadku powierzchni użytków rolnych, znalazł swoje odzwierciedlenie we wzroście średniej powierzchni użytków rolnych (UR) przypadającej na 1 gospodarstwo rolne o ok. 13%, tj. z 9,8 ha w 2010 r. do 11,1 ha w 2020 r. Powierzchnia użytków rolnych ogółem w gospodarstwach rolnych wyniosła ok. 14 637 tys. ha, czyli w ciągu ostatnich 10 lat zmniejszyła się o ok. 200 tys. ha (o 1,5%). W stosunku do 2010 r., w 2020 r. powierzchnia zasiewów w tych gospodarstwach zwiększyła się o ok. 340 tys. ha (o 3,3%), natomiast zmniejszyła się powierzchnia sadów o ok. 50 tys. ha (o ok. 14%) i trwałych użytków zielonych o ok. 45 tys. ha (o 1,4%).

Wstępne wyniki spisu rolnego pokazują, że ogólna powierzchnia zasiewów w gospodarstwach rolnych w 2020 r. wyniosła ponad 10 707 tys. ha i była większa o ok. 340 tys. ha w porównaniu z 2010 r. W strukturze zasiewów nadal dominującą uprawą są zboża ogółem (ok. 70%), których powierzchnia uprawy wyniosła ok. 7 377 tys. ha.

Jak zatem wygląda sytuacja z pogłowiem zwierząt hodowlanych. Według danych GUS wyniosło ono:

– 6 299 tys. sztuk bydła  i zwiększyło się w stosunku do 2010 r. o ponad 550 tys. sztuk (o blisko 10%),

– 11 203 tys. sztuk świń i zmniejszyło się w porównaniu z wynikami spisu z 2010 roku o ok. 4 000 tys. sztuk (o ponad 26%).

Obsada zwierząt gospodarskich na 100 ha użytków rolnych w 2020 r. kształtowała się na poziomie:

– bydła – 43 sztuk, tj. o ponad 10% więcej niż w 2010 r.,

– świń – 77 sztuk, tj. o ponad 25% mniej niż w 2010 r.

W 2020 r. na 1 gospodarstwo rolne utrzymujące dany gatunek zwierząt, przeciętnie przypadało:

– 24 sztuk bydła wobec 11 sztuk w 2010 r.,

– 133 sztuk świń wobec 39 sztuk w 2010 r.

Zdaniem Głównego Urzędu Statystycznego świadczy to o specjalizacji gospodarstw rolnych prowadzących hodowlę bydła oraz świń jak również o koncentracji pogłowia tych zwierząt w gospodarstwach zajmujących się ich chowem.

Warto również przyjrzeć się skali mechanizacji w rodzimych gospodarstwach. W 2020 r., w gospodarstwach rolnych znajdowało się ok. 1 444 tys. ciągników, tj. o blisko 2% więcej niż w 2010 r. W 2020 r. na jedno gospodarstwo rolne przypadało średnio ok. 1,1 ciągnika, wobec 0,9 w 2010 r. Pomimo zwiększenia się liczby ciągników w gospodarstwach rolnych, średnia powierzchnia użytków rolnych przypadająca na 1 ciągnik utrzymała się na zbliżonym poziomie – ok. 10 ha (wobec 10,5 ha w 2010 r.). Oprócz tego, w 2020 r. w gospodarstwach rolnych znajdowało się ok. 167 tys. kombajnów zbożowych, tj. o ponad 10% więcej niż w 2010 r. Natomiast w porównaniu z 2010 r. zmniejszyła się o ok. 5% liczba opryskiwaczy do stosowania środków ochrony roślin (513 tys.).