Ruje, inseminacje, krycia

Chcemy ułatwić pracę z SOL tym Hodowcom, którzy już są jego użytkownikami, oraz zachęcić pozostałych czytelników HiChB do zainteresowania się wspomnianym programem. W tym celu publikujemy w kolejnych numerach naszego czasopisma artykuły zawierające wskazówki dotyczące pracy z programem SOL, które ukazują się pod wspólnym tytułem „Jak to się robi w SOL?”.

Tekst: Joanna Kwaśniewska, PFHBiPM

Ruje, inseminacje, krycie
W tym tekście chcę omówić rejestrację rui i pokryć w programie SOL. Pominę natomiast kwestie związane z kryciem haremowym, które zostaną omówione w odrębnym artykule.

Zacznijmy od tego, że (zgodnie z wymogami prawa) informacje o zabiegach inseminacyjnych powinny być przez inseminatorów przekazywane do systemu informatycznego SYMLEK. Stamtąd z kolei są pobierane do programu SOL. W rezultacie już przy pierwszym uruchomieniu SOL znajduje się w nim pula informacji o zabiegach inseminacyjnych, jakie wykonano w danym stadzie. Jeśli osoba wykonująca inseminacje przekazuje bez zwłoki informacje o tych zabiegach do systemu SYMLEK, to już następnego dnia pojawiają się one w SOL. Nie zawsze jednak tak jest – inseminator ma 144 dni na wpisanie ich do systemu. Dlatego SOL umożliwia użytkownikom samodzielne zarejestrowanie w programie informacji o pokryciu samicy.

Jest to bardzo proste – w karcie samicy należy wejść w zakładkę „Rozród” i kliknąć przycisk „Nowe pokrycie/ruja”. W formatce podajemy podstawowe dane, takie jak data zabiegu i nazwa buhaja, którego nasienia użyto. Można także wpisać wykonawcę zabiegu. Klikamy „Zapisz” i pokrycie pojawia się na liście kryć danej sztuki. Ta sama formatka służy także do rejestracji krycia naturalnego. W takim przypadku w okienku „Rodzaj zdarzenia” należy wybrać „Krycie naturalne”. Z poziomu tej formatki możliwe jest również zapisanie wystąpienia rui – tym razem jako „Rodzaj zdarzenia” należy wybrać „Ruja bez inseminacji”.

Po zapisaniu pokrycia bądź rui, program automatycznie nalicza termin obserwacji kolejnej rui u tej samej samicy. W okresie pomiędzy 18. a 24. dniem od zarejestrowania zabiegu w kalendarzu znajdzie się odpowiednie przypomnienie. Ponadto, jeśli zarejestrowaliśmy inseminacje lub krycie naturalne, to status reprodukcyjny samicy zmieni się na „pokryta”. Po określonej liczbie dni od daty krycia (domyślnie – 42 dni, ale użytkownik może zmienić tę wartość) program automatycznie zmieni status tej samicy na „Do kontroli cielności” i będzie przypominał w kalendarzu, że jest w stadzie zwierzę do zbadania na cielność. Podział krów i jałówek w zależności od ich statusu reprodukcyjnego jest widoczny na wykresach znajdujących się na pulpicie. Wystarczy kliknąć na odpowiedni wycinek koła, aby wyświetliła się lista samic o określonym statusie.

Nowy buhaj
W programie przechowywana jest lista buhajów, których nasienie było używane do inseminacji krów i jałówek w danym gospodarstwie. Jeśli wpisując inseminację, nie znajdziemy potrzebnego buhaja w rozwijanym menu, to należy kliknąć na niebieski przycisk z symbolem „+”, znajdujący się obok okienka z listą buhajów do wyboru. Pojawi się formatka, do której należy wpisać nazwę rozpłodnika, po czym „odkliknąć” w dowolnym miejscu – dzięki temu nazwa zostanie uzupełniona automatycznie. Będziemy też musieli poinformować program, czy dodajemy buhaja, którego nasienie jest używane do inseminacji w naszym stadzie, czy może jest to żywe zwierzę, ale nienależące do nas (nie jest „na stanie” w naszym gospodarstwie). Rozpłodnik dopisany jako żywe zwierzę może być następnie wskazywany przy rejestracji krycia naturalnego. Klikamy przycisk „Zapisz” – od teraz podczas rejestracji krycia będzie można wybrać tego buhaja z listy.

Przekazywanie danych o zabiegu do systemu SYMLEK
Zarejestrowanie zabiegu inseminacji w aktualnej wersji programu SOL nie oznacza przekazania danych o nim do systemu SYMLEK. Zatem dokonanie zapisu w SOL nie zwalnia inseminatora od konieczności przekazania danych do tego systemu inną drogą. Odbywa się to albo poprzez bezpośrednią rejestrację (inseminator otrzymuje dostęp do specjalnej aplikacji, służącej do tego celu), albo poprzez przekazanie informacji do firmy inseminacyjnej, która dokonuje rejestracji w imieniu inseminatora.

Użytkownik SOL może bezpośrednio kontrolować, czy wykonywane u niego zabiegi inseminacji są rejestrowane w systemie SYMLEK. Każdy zabieg widoczny w programie ma własny „status”. „WLA” oznacza, że wpis dotyczący inseminacji został dokonany w SOL przez jego użytkownika. Skrótem „SYM” oznaczone są inseminacje, o których SOL „dowiedział się” z systemu SYMLEK. „PTW” (od słowa „PoTWierdzony”) oznacza zabieg, który został najpierw odnotowany w SOL przez użytkownika, a następnie z systemu SYMLEK dotarło potwierdzenie, że został on tam zarejestrowany. Odpowiednie oznaczenia znajdziemy przy każdym zarejestrowanym zabiegu, widocznym w karcie samicy, w zakładce „Rozród”.

Czy wpisywać samemu inseminacje do programu SOL?
Jak wspomniałam, informacje o zabiegach inseminacyjnych są na bieżąco przekazywane do programu SOL z systemu SYMLEK. Dzieje się to raz na dobę (w nocy), zatem zabieg, który został dzisiaj zarejestrowany w systemie, jutro pojawi się w SOL. Jeśli inseminator rejestruje na bieżąco zabiegi w systemie SYMLEK (lub sam hodowca to robi, będąc jednocześnie inseminatorem), to nie warto wpisywać informacji o tym samym zabiegu w SOL – ona pojawi się w nim automatycznie. Jeśli natomiast dane dotyczące zabiegów wykonanych w danym stadzie docierają do systemu z opóźnieniem, to warto samemu rejestrować fakt wykonania zabiegu, żeby mieć aktualną informację o rozrodzie poszczególnych samic.

Jak kontrolować, czy inseminator rejestruje zabiegi w systemie SYMLEK?
W sytuacji, gdy sami wpisujemy zabiegi do SOL, dobrze jest okresowo kontrolować, czy inseminator zarejestrował je w systemie SYMLEK. Rejestracja w nim zabiegu to nie tylko formalność wymagana przepisami. Bez niej urodzone z tego zabiegu cielę nie uzyska potwierdzenia pochodzenia! SOL oferuje specjalne narzędzie ułatwiające wspomnianą kontrolę, w postaci wykazu „Niepotwierdzone pokrycia”. Można ten wykaz uzyskać, klikając w znajdującą się w menu programu opcję „Rozród”, a następnie nazwę wykazu. Program udostępnia wówczas listę tych wszystkich zabiegów inseminacyjnych, które zostały zarejestrowane w SOL, ale nie posiadają potwierdzenia od strony systemu SYMLEK, mimo że od ich wykonania minęło więcej niż 30 dni. Jeśli ta lista nie jest pusta, to z pewnością warto pogadać „od serca” z inseminatorem.

Przyszłość – rejestracja zabiegu w systemie SYMLEK za pośrednictwem programu SOL
Żeby ułatwić pracę tym użytkownikom SOL, którzy sami inseminują własne krowy i jałówki, zamierzamy jeszcze w tym roku udostępnić dodatkowy moduł SOL, dzięki któremu pokrycia, które Hodowca wprowadzi do programu, będą przekazywane do systemu SYMLEK, przy zachowaniu wszelkich wymogów związanych z oficjalną rejestracją zabiegu.

Zapraszamy do lektury następnych artykułów z cyklu „Jak to się robi w SOL?”, które będą się ukazywały w kolejnych numerach HiChB. Tym z Państwa, którzy nie chcą tak długo czekać, polecamy informacje o SOL dostępne na stronie internetowej programu (www. stadoonline.pl).