Żywienie krów w czasie letnich upałów
W okresie letnich upałów kluczowe znaczenie ma nie tylko skład dawki pokarmowej, ale również sposób jej podawania. Szczególnie ważna jest prewencja kwasicy żwacza! – podkreśla na naszych łamach prof. Zygmunt M. Kowalski z UR w Krakowie.
opr. Marcin Jajor
Znaczną część negatywnych skutków upałów można powiązać z zaburzeniami żywieniowymi, takimi jak zwiększone ryzyko kwasicy żwacza czy obniżony apetyt. Dostosowanie żywienia krów do warunków letnich, a często nawet jego zmiana mogą skutecznie ograniczyć wpływ upałów na zwierzęta.
Krowy mniej jedzą
Według eksperta z UR w Krakowie, jedną z najważniejszych reakcji krowy na wysoką temperaturę w oborze jest pogorszenie apetytu. Dlatego utrzymanie wysokiego pobrania paszy w okresie letnim ma kluczowe znaczenie, szczególnie u krów we wczesnej i szczytowej fazie laktacji. Krowy jedzą mniej, bo zmęczone upałem rzadziej podchodzą do stołu paszowego. Z powodu kwasicy żwacza, znacznie częstszej w okresie letnim, gorsza jest strawność w żwaczu, co zmniejsza pobranie paszy. Krowy słabiej przeżuwają, a to dodatkowo pogarsza strawność.
Zachęcanie krów do większego pobierania pasz latem stanowi duże wyzwanie. Jednym ze sposobów jest stosowanie dodatków paszowych, takich jak kwaśny węglanu sodu (soda) czy kultury drożdżowe, które pomagają ograniczyć ryzyko kwasicy żwacza. Do lepszego pobierania pasz można zachęcić krowy przez instalowanie wentylatorów czy zraszaczy nad stołem paszowym. Zachęci to krowy do przebywania w okolicy stołu paszowego, co z pewnością zwiększy ilość pobieranej paszy. Warto także zadbać o komfort legowisk, co sprzyja lepszemu przeżuwaniu. Duże znaczenie ma również organizacja zadawania paszy.
Jak zadawać pasze?
Poniżej przedstawiono listę najważniejszych zaleceń dotyczących organizacji zadawania pasz w okresie letnich upałów. Ich stosowanie może zwiększyć pobranie paszy.
• Karmienie tylko świeżo wymieszanym TMR-em lub PMR-em – błędem jest karmienie popołudniowe mieszaniną sporządzoną rano czy dzień wcześniej.
• Zwiększenie częstotliwości zadawania paszy – zadawanie TMR-u lub PMR-u dwa razy dziennie jest w okresie letnich upałów zawsze korzystniejsze niż zadawanie jednokrotne; dla grupy najbardziej wydajnych krów warto rozważyć zadawanie trzykrotne, bo częstsze zadawanie pasz ogranicza ryzyko sortowania, zachęca do częstszego przebywania przy stole paszowym i zmniejsza ryzyko zagrzewania się pasz na stole paszowym.
• Dbanie o staranne mieszanie pasz w wozie paszowym – dobre mieszanie pasz zmniejsza możliwość ich sortowania, co ogranicza ryzyko kwasicy żwacza; dla zmniejszenia sortowania przed okresem upałów warto zmienić lub naostrzyć noże wozu paszowego.
• Zwiększenie ilości TMR-u lub PMR-u zadawanych „na noc” – zwykle pasze zadaje się rano i wieczorem (w proporcji 50 : 50) lub tylko rano (100 : 0); w okresie upałów, podczas których krowy są mniej aktywne w dzień, a częściej podchodzą do stołu paszowego nocą, gdy jest chłodniej, dzienną dawkę pokarmową można podzielić tak, aby większa jej część była zadawana wieczorem (np. 30 : 70).
• Unikanie przesuszania się pasz na stole paszowym – gdy z różnych powodów pasze przesuszają się (np. bo działają wentylatory), należy zraszać je wodą, nawet kilkakrotnie w ciągu doby.
• Stosowanie dodatków zmniejszających ryzyko przesuszania się pasz, np. melasy czy preparatów melasopochodnych.
• Stosowanie dodatków zmniejszających zagrzewanie się TMR-u lub PMR-u na stole paszowym – firmy paszowe proponują szereg dodatków, w których znajdują się kwasy organiczne (np. kwas propionowy) oraz sole kwasów organicznych (np. sorbinian potasu i benzoesan sodu); kwasy i ich sole nie tylko ograniczają zagrzewanie się pasz, ale także działają przeciwpleśniowo oraz przeciwbakteryjnie.
• Staranne czyszczenie stołów paszowych i usuwanie psujących się niedojadów.
• Dbanie o staranne wybieranie kiszonek z silosów – kiszonki z kukurydzy i kiszonki z przewiędniętej lucerny są szczególnie podatne na psucie się, bo są niestabilne tlenowo; kiszonki zagrzane, spleśniałe są niechętnie pobierane przez krowy.
Na co jeszcze zwrócić uwagę w żywieniu krów w kontekście stresu cieplnego? Jak niwelować ryzyko zagrzewania się TMR-ów i PMR-ów na stole paszowym? Które dodatki paszowe, warto rozważyć w czasie letnich upałów? Na te i wiele innych pytań znajdziesz odpowiedź w lipcowym wydaniu Hodowli i Chowu Bydła. Zapraszamy do lektury!