Od spoczynku jałówki po krowę zasuszoną czyli słów kilka o statusach reprodukcyjnych w SOL-u
Statusy reprodukcyjne
Wyróżniamy dwa rodzaje statusów samic: reprodukcyjne – informujące, w jakiej fazie cyklu rozrodczego dana sztuka się znajduje, oraz produkcyjne – które mówią, czy krowa daje mleko.
Na pulpicie programu, w prawym i lewym dolnym rogu, znajdują się wykresy kołowe. Pierwszy z nich przedstawia informacje o jałówkach, drugi o krowach. Po najechaniu na dany kolor myszką na wykresie pokazuje się opis statusu oraz liczba samic, którym został przypisany. Po kliknięciu wybranego obszaru wykresu pojawia się lista krów lub jałówek o określonym statusie, np. samice cielne lub do kontroli cielności. Dzięki temu zapewniony jest szybszy i łatwiejszy dostęp do wybranej grupy zwierząt.
Statusy znajdujące się na wykresach kołowych mogą być następujące:
Cielna – dotyczy jałówek lub krów, które mają wpisany pozytywny wynik badania na cielność. Użytkownik musi sam zarejestrować tę informację w KJK za pomocą zakładki „Rozród” i przycisku „Nowa cielność”. Status „cielna” otrzymują automatycznie także te krowy, którym zarejestrowano pozytywny wynik testu PAG na obecność glikoprotein ciążowych w mleku.
Cielna do potwierdzenia – status ten otrzymują automatycznie samice, u których zarejestrowano pozytywny wynik badania na cielność, ale po stwierdzeniu tej cielności wystąpiły u nich ruja lub pokrycie; status ten można także nadać (ze statusu „cielna”) za pomocą niebieskiego kwadracika w KJK, opcja „Zmiana statusu reprodukcyjnego” (rys. 2).
Spoczynek – w przypadku jałówek status ten dotyczy tych samic, które nie osiągnęły jeszcze wieku odpowiedniego do krycia. Użytkownik może samodzielnie ustawić minimalny wiek krycia jałówek za pomocą zakładki „Kalendarz” oraz opcji „Kalendarz/Ustawienia”, parametr „Wiek pierwszego krycia jałówki”. W przypadku krów status ten otrzymują samice w okresie spoczynku poporodowego, który w programie domyślnie wynosi 28 dni (można go zmienić w zakładce „Kalendarz”, w opcji „Kalendarz/Ustawienia”, parametr „Okres spoczynku”).
Do krycia – status ten otrzymują jałówki, które osiągnęły wiek odpowiedni do krycia. Można go również ustawić ręcznie dla krów i dla jałówek w Karcie Jałówki-Krowy (za pomocą niebieskiego kwadracika, opcja „Zmiana statusu reprodukcyjnego” – patrz rys. 2). W przypadku krów status ten jest nadawany automatycznie po określonej liczbie dni od wycielenia – w programie wartość ta domyślnie wynosi 42 dni i może zostać zmieniona w opcji „Kalendarz/Ustawienia”, parametr „Okres pierwszego krycia”.
Pokryta – status ten nadawany jest samicom automatycznie od momentu zarejestrowania pokrycia. Obowiązuje aż do upłynięcia liczby dni podanej jako minimalna liczba dni od pokrycia do kontroli cielności (w programie jest to wartość 42 dni, którą można zmienić w zakładce „Kalendarz”, w opcji „Kalendarz/Ustawienia”, parametr „Okres badania cielności jałówki” lub „Okres badania cielności krowy”).
Krycie haremowe – status ten jest nadawany automatycznie jałówkom i krowom umieszczonym w haremie (którym w związku z tym zarejestrowano datę rozpoczęcia krycia haremowego).
Kryta nieskutecznie – status nadawany jest samicom, którym wpisano negatywny wynik badania na cielność.
Nie kryć – użytkownik może sam nadać krowom lub jałówkom taki status, bezterminowo lub na określony czas (za pomocą niebieskiego kwadracika w KJK, opcja „Zmiana statusu reprodukcyjnego” – patrz rys. 2).
Do kontroli cielności – status automatycznie otrzymują samice, którym upłynęła odpowiednia liczba dni od pokrycia (w programie jest to wartość 42 dni, którą można zmienić w zakładce „Kalendarz”, w opcji „Kalendarz/Ustawienia”, parametr „Okres badania cielności jałówki” oraz „Okres badania cielności krowy”.
Do badania – status ten dotyczy tylko krów – mowa jest tutaj o badaniu ginekologicznym w celu ocenienia, czy samica może być kryta. Krowa otrzymuje domyślnie ten status po poronieniu oraz po upływie określonej liczby dni od wycielenia (w programie domyślnie jest to 28 dni, liczba ta określa długość spoczynku poporodowego – można go zmienić w zakładce „Kalendarz”, w opcji „Kalendarz/Ustawienia”, parametr „Okres spoczynku”). Status do badania można także nadać rejestrując wycielenie w programie i zaznaczając checkboks przy pytaniu „Czy skierować krowę do badania ginekologicznego?” – wtedy krowa ta zostanie automatycznie przydzielona do grupy przeznaczonej do badania. Status ten można również nadać za pomocą niebieskiego kwadracika w KJK, wybierając opcję „Zmiana statusu reprodukcyjnego” (rys.2).
Ustawienia kalendarza
Jak wspomniałam, ustawienia poszczególnych parametrów, czyli edycja czasu trwania poszczególnych statusów, jest możliwa w zakładce „Kalendarz”, w opcji „Kalendarz/Ustawienia”.
O tym, czy dany parametr podlega zmianom, informuje pierwsza kolumna pt. „Można modyfikować” oraz niebieski kwadracik z ikoną notatnika i ołówka (czerwona strzałka). To właśnie kliknięcie w kwadracik otwiera okienko edycji, w którym podana jest nazwa zmienianego parametru, jego aktualna wartość oraz puste pole do uzupełnienia nowej wartości, jaką użytkownik chce nadać.
Ostatnie kolumny tabelki (żółte strzałki) informują o minimalnych i maksymalnych wartościach, które można podać w edytowanych parametrach. Czyli np. maksymalna dopuszczalna wartość przy okresie pierwszego krycia jałówki wynosi 600 dni, ponieważ i tak w gospodarstwach kryje się młodsze samice, a jałówka, która skończyła 600 dni, jest już prawie klasyfikowana jako stara – nie ma więc potrzeby, aby wiek ten miał większy dopuszczalny zakres.
Po wpisaniu nowej wartości w okienku edycji należy kliknąć przycisk „Zapisz”. Nowe wartości zaczną obowiązywać od razu po ich zmianie, bez potrzeby wylogowywania się.
W celu usunięcia wartości parametru, który został nadany przez użytkownika, wystarczy ponownie otworzyć okienko edycji i kliknąć przycisk „Wyczyść” lub ręcznie skasować podaną wartość. Program zapyta wtedy, czy na pewno użytkownik chce usunąć dane – wystarczy potwierdzić przyciskiem „Usuń” i gotowe. Skasowanie wartości nadanych przez użytkownika spowoduje powrót programu do stosowania wartości domyślnych, ustawionych dla danego parametru.
Porządek przede wszystkim
Statusy krów i jałówek w programie SOL stanowią przydatne narzędzie pracy. Samice są przyporządkowywane automatycznie do danych grup statusowych, a o tym, jak i kiedy mają się zmieniać, decyduje użytkownik. Dzięki interaktywnym wykresom kołowym hodowcy mogą bezpośrednio, za pomocą jednego kliknięcia zobaczyć listę sztuk np. do krycia. Ponadto w tzw. dużej wyszukiwarce jest także możliwość wybrania zwierząt za pomocą ich statusów produkcyjnych lub reprodukcyjnych. Program Stado OnLine ma za zadanie ułatwiać i uporządkowywać pracę ze stadem – mamy nadzieję, że statusy reprodukcyjne przyczyniają się do osiągnięcia tego celu.
tekst: Izabela Trochimiuk
