Co dalej z branżą mleczarską w 2023 roku?

Mleczarstwo, które jest fundamentem światowego rynku żywności, w 2023 roku czeka jeszcze szereg zmian i wyzwań. Pierwsza połowa roku jest już za nami i wydaje się, że perspektywy sprzedaży produktów mleczarskich charakteryzują się znacznym cenowym spadkiem w porównaniu z analogicznym okresem 2022 roku. Portal Dairy Global podjął próbę prognozowania trendów, jakie mogą zdefiniować najbliższe miesiące w branży mleczarskiej.

tekst: Mateusz Uciński, na podstawie Dairy Global

A-INSIGHTS to wszechstronna platforma do porównań finansowych, analiz konkurencji i monitorowania wyników sprzedażowych, także tych na rynkach rolnych. Zdaniem Mathieu Geuskensa, analityka w niej zatrudnionego, wspomniany wcześniej spadek cen położył się cieniem na przychodach wielu znaczących firm mleczarskich, które borykają się ze stabilnymi lub nieznacznie zwiększonymi wolumenami, co nie jest w stanie zrównoważyć spadkowej tendencji cenowej. Kluczowym czynnikiem przyczyniającym się do stabilizacji wolumenów jest rosnąca presja inflacyjna występująca na krytycznych rynkach konsumenckich produktów mlecznych, głównie w Europie.

Perspektywy sprzedaży i zmienność cen

Spadek cen produktów mlecznych mocno uderzył w branżę, powodując nie tylko skutki finansowe. Wolumeny przetworów mlecznych nieco się ustabilizowały, ale to nie wystarczy, aby zrekompensować gwałtowny spadek cen. Doprowadziło to do niższych przychodów głównych graczy z branży, którzy teraz muszą dostosować swoje plany, aby poradzić sobie z sytuacją. Warto zauważyć, że wpływ rosnących cen, szczególnie w Europie, pogorszył sytuację, czyniąc środowisko sprzedaży jeszcze bardziej skomplikowanym.

Perspektywy marży, czyli wahania cen mleka i wzrost cen surowców

Podczas gdy duzi gracze, tacy jak Fonterra i Saputo, doświadczyli dobrego pierwszego kwartału, europejscy producenci mleka stanęli w obliczu wyzwań w pierwszej połowie 2023 roku. Bliższe przyjrzenie się pokazuje, że chociaż ceny mleka spadły, spadek ten był wolniejszy niż szerszy spadek cen produktów mlecznych. To niedopasowanie doprowadziło do nieoczekiwanego wzrostu względnych kosztów surowców.

Sytuację dodatkowo pogarsza opóźnienie w dostosowaniu cen mleka, co zmusza przedsiębiorstwa do sprzedaży zapasów wyprodukowanych w okresie, gdy koszty środków produkcji były wyższe, przy obecnych niższych cenach surowców. Wpłynęło to negatywnie na marże zysku branży, co podkreśliła FrieslandCampina, której marża operacyjna (EBIT) spadła z 5% do 0,7% w okresie od I połowy 2022 roku do I połowy 2023 roku (rysunek 1).

Firma ta wskazuje opóźnioną korektę cen mleka jako główną przyczynę zaniżonych marż w swoich działach dotyczących żywności, napojów oraz handlu. Co ciekawe, segmenty odżywek specjalistycznych i składników mają lepszy start, potencjalnie ze względu na mniejszy wpływ na nie zmian cen wywołanych inflacją.

Perspektywa długoterminowa i dostosowanie się do zmieniającej się dynamiki

Patrząc w przyszłość, przyjrzyjmy się kluczowym trendom, które w dłuższej perspektywie będą kształtować ścieżkę rozwoju branży mleczarskiej.

Europejski sektor mleczarski wkracza w fazę transformacji, z unijną strategią „Od pola do stołu” na czele. Strategia ta ma na celu zmniejszenie wpływu praktyk rolniczych na środowisko i niewątpliwie będzie miała wpływ na produkcję mleka. W obliczu spodziewanego spadku produkcji mleka producenci tego surowca muszą skierować się w stronę tworzenia produktów o wartości dodanej i skoncentrować się na określonych segmentach, aby przeciwdziałać skutkom zmniejszonej produkcji. Pomyślne dostosowanie się do tego nowego podejścia będzie miało kluczowe znaczenie dla producentów unijnych, aby utrzymać rentowność i zrównoważony rozwój w zmieniającym się krajobrazie.

Istotny jest także rozwój organicznego nabiału. W nadchodzących latach nacisk na ekologiczną produkcję mleka nabierze tempa. Podejście to jest postrzegane jako sposób nie tylko na utrzymanie dochodów rolników, ale także na osiągnięcie tego celu przy znacznie mniejszym wpływie na środowisko. Najnowsze trendy podkreślają stabilność cen mleka organicznego w porównaniu z opcjami konwencjonalnymi. Na przykład w lipcu 2023 roku FrieslandCampina odnotowała spadek cen mleka organicznego o 10,7% rok do roku, co jest znacznie mniej dotkliwe niż znaczny spadek cen zwykłego mleka wynoszący 27,9%. Innym przykładem tej rosnącej tendencji jest udział giganta mleczarskiego Saputo w projekcie „Pathways to Dairy Net Zero”, mającym na celu optymalizację produktywności i redukcję emisji, o czym mowa w corocznym raporcie Promise.

Poszerzanie horyzontów i dywersyfikacja

Europejskie firmy mleczarskie poza swoimi lokalnymi granicami ponownie oceniają swoje strategie, aby znaleźć wzrost na nowych terytoriach. Podczas gdy dotychczasowe wysiłki ekspansji skupiały się głównie na zwiększeniu sprzedaży na wschodzących rynkach azjatyckich ze względu na wyższy wzrost spożycia nabiału, ostatnie wydarzenia wskazują na rosnące zainteresowanie dywersyfikacją źródeł zaopatrzenia, a nie tylko zwiększaniem sprzedaży w tych regionach. Warto zauważyć, że zaangażowanie firmy Arla we wspieranie lokalnego rozwoju mleczarstwa w Nigerii oraz inwestycje FrieslandCampina w pozyskiwanie produktów mlecznych w Pakistanie wskazują na znaczącą zmianę punktu ciężkości głównych europejskich graczy mleczarskich. Te strategiczne posunięcia w gęsto zaludnionych krajach poza ich rynkami macierzystymi odzwierciedlają zauważalną zmianę strategii. 