XX Międzynarodowe Forum Spółdzielczości Mleczarskiej

W dniach 20–21 września 2023 roku w Białymstoku odbyła się XX edycja Międzynarodowego Forum Spółdzielczości Mleczarskiej. Udział w nim wzięli eksperci z całego świata, m.in. z Nowej Zelandii, Danii, Estonii, Stanów Zjednoczonych, ale także przedstawiciele Komisji Europejskiej, Europejskiego Stowarzyszenia Mleczarzy (EDA), Europejskiego Stowarzyszenia Handlu Mleczarskiego (Eucolait), Copa-Cogeca. Tegoroczne Forum było okazją dla uczestników do przedyskutowania perspektywy przemysłu mleczarskiego z komisarzem Unii Europejskiej ds. rolnictwa Januszem Wojciechowskim.

tekst: Dorota Grabarczyk

Komisarz Janusz Wojciechowski podkreślił, że pandemia Covid-19 oraz rosyjska agresja na Ukrainę powodują, że sektor rolny jest pod ogromną presją na skutek gwałtownego wzrostu cen energii elektrycznej, środków produkcji, takich jak pasze dla zwierząt i nawozy. Coraz więcej europejskich producentów boryka się z płynnością finansową, do czego przyczyniają się niskie ceny produktów rolnych oraz wysokie koszty produkcji. Dodatkowo wysoka inflacja wpływa na zmianę decyzji zakupowych konsumentów, którzy coraz częściej kierują się ceną, a nie jakością produktu. Obecnie ogromnym wyzwaniem jest zapewnienie całej branży rolno-spożywczej funkcjonowania pod względem bezpieczeństwa żywnościowego, stabilności, zrównoważonego rozwoju i solidarności społecznej.

Wielokrotnie podkreślano, że światowy rynek mleka znajduje się w spadkowej fazie cyklu, o czym świadczy utrzymujący się od kilku miesięcy trend spadkowy cen produktów mlecznych, choć tempo spadku wyraźnie spowolniło. Spadki cen na światowym rynku odzwierciedlają sytuację na krajowym rynku mleka, gdzie od początku bieżącego roku cena skupu tego surowca, po uwzględnieniu czynników sezonowych, obniżyła się aż o ponad 20%. Z taką skalą spadku polscy producenci mleka nie mieli do czynienia nawet po wprowadzeniu rosyjskiego embarga w 2014 roku czy po zniesieniu kwotowania produkcji mleka w 2015 roku. Przyczyn spadku cen można upatrywać we wzroście produkcji u największych światowych eksporterów oraz słabego popytu ze strony Chin, największego światowego importera produktów mlecznych. Prognozy przewidują, że światowy rynek mleka pozostanie w spadkowej fazie cyklu do III kwartału 2024 roku. Cena skupu surowca w kolejnych miesiącach utrzyma trend spadkowy, w ślad za obniżającymi się cenami produktów mlecznych. Lokalnym czynnikiem ograniczającym skalę spadku cen mleka surowego jest wysoka konkurencja pomiędzy mleczarniami o surowiec. Według prognoz na koniec 2023 roku średnia cena mleka w Polsce wyniesie ok. 195 zł/hl, a na koniec 2024 roku ok. 190 zł/hl.

Pomimo występujących trudności rynkowych w perspektywie długoterminowej zapotrzebowanie na mleko i jego przetwory będzie rosło, a podczas produkcji mleka jeszcze więcej uwagi będzie się zwracało na zdrowie ludzi, zwierząt i całej planety. Producenci już teraz podejmują wiele inicjatyw, żeby poprawić dobrostan krów, walczyć ze zmianami klimatycznymi. W najbliższym czasie takich inicjatyw będzie jeszcze więcej, żeby produkcja stała się jak najbardziej zrównoważona, a szansą dla sektora mleczarskiego jest utrzymanie i budowanie zaufania konsumentów.

Podczas Forum odbyło się również spotkanie organizacji mleczarskich z Polski i Ukrainy. W dyskusji podkreślano, że zarówno polski, jak i ukraiński przemysł mleczarski pragną prowadzić dialog i współpracę w zakresie mleczarstwa, a zwłaszcza handlu, aby w ten sposób wzmacniać pozycje obu krajowych sektorów mleczarskich na arenie międzynarodowej. Podsumowaniem dyskusji był podpisany wspólny apel do władz obu krajów o wsparcie współpracy sektorów mleczarskich ponad politycznymi zawirowaniami.

Podczas Forum odbyła się również gala wręczenia nagród XVI Rankingu Spółdzielni Mleczarskich. Laureaci zostali wybrani spośród 60 podmiotów ocenianych na wielu płaszczyznach.

Wyniki XVI Rankingu Spółdzielni Mleczarskich w poszczególnych kategoriach:

• Małe spółdzielnie mleczarskie – nagrodę otrzymała Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kosowie Lackim.
• Średnie spółdzielnie mleczarskie – nagrodę przyznano Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Kole.
• Duże spółdzielnie mleczarskie – zwyciężyła Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita.
• Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) – liderem okazała się Okręgowa Spółdzielnia w Sierpcu.
• Przedsiębiorstwo zielonych rozwiązań – laureatem została Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy.
• Działalność Badawczo-Rozwojowa – nagrodzono Spółdzielczą Mleczarnię Spomlek.

Poza głównym konkursem kapituła w tym roku przyznała również nagrody w kategorii specjalnej – Lider Ekspansji, Menadżer Roku oraz Kobieta Biznesu.

• Laureatką nagrody Kobieta Biznesu jest Agnieszka Kamela (SM Spomlek).
• Nagroda Menadżera Roku powędrowała do Pawła Gacy (SM Spomlek).
• Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu okazała się Liderem Ekspansji. 