Jak pomagają w zarządzaniu stadem wykazy zwierząt?

Wielu hodowców w codziennej pracy w gospodarstwie wykorzystuje listy zwierząt. Jest to wygodna forma przeglądania danych – SOL udostępnia narzędzie do tworzenia takich wykazów.

tekst: Joanna Kwaśniewska

Jak to działa?
„Moje Wykazy” – tak nazywa się narzędzie w SOL-u służące do tworzenia zindywidualizowanych list zwierząt. Pozwala ono na „wyciągnięcie” z programu praktycznie dowolnej informacji na temat zwierząt, które przebywają w stadzie. Dostęp do niego możliwy jest z pulpitu po wybraniu przycisku „Moje wykazy”. Podczas tworzenia własnego wykazu wybieramy poszczególne kolumny (np. numer oborowy zwierzęcia, dni ciąży lub nazwa buhaja z ostatniego skutecznego pokrycia). Kolejnym etapem jest określenie, jakie zwierzęta mają znaleźć się na wykazie (np. tylko krowy będące w 100.–200. dniu laktacji lub tylko jałówki do 2. miesiąca życia). Jeżeli mamy zamiar pobierać wykaz w formacie pdf, to można go również sformatować: wstawić dodatkowe przerwy pomiędzy wierszami, linie, ustalić sposób szeregowania czy pogrupować zwierzęta wg wybranej kolumny (np. wg rodzaju zwierzęcia – dzielimy na krowy i jałówki, lub wg lokalizacji) (ryc. 1). Narzędzie do formatowania umożliwia także ustalenie sposobu szeregowania – wyboru kolumny, którą chcemy ustawić w kolejności malejącej lub rosnącej.

W przeciwieństwie do wbudowanych wykazów (np. „Wykaz krów”, „Wykaz cielnych krów”, dostępny po kliknięciu na zieloną część diagramu kołowego znajdującego się na pulpicie), które mają ograniczoną liczbę i rodzaj kolumn (a więc danych), to narzędzie umożliwia uzyskanie znacznie większej ilości danych oraz dostosowanie listy do indywidualnych potrzeb.

Do czego można wykorzystać „Moje Wykazy”?
Narzędzie to świetnie sprawdza się przy zarządzaniu rozrodem w stadzie. Przeglądając takie listy, można szybko wyłapać, które zwierzęta już dawno powinny być pokryte. Wystarczy uszeregować je malejąco wg dni, które minęły od wycielenia – sztuki znajdujące się na górze listy będą należały do tych, które są najdłużej niepokryte. Jest to jedno z kluczowych składowych zarządzania rozrodem w stadzie; przedłużające się okresy bez cielności są przyczyną strat w produkcji mleka. W tym przypadku możemy skorzystać z gotowego schematu wykazu – „Krowy niepokryte powyżej 90 dni”. Wybierając ten wykaz, otrzymamy listę krów, od których wycielenia minęło 90 dni, a nadal nie były kryte. Wspomniane szeregowanie zwierząt zdecydowanie ułatwi wyłapywanie problematycznych sztuk. Narzędzie „Moje wykazy” umożliwia także tworzenie kalendarzy wycieleń. Można skorzystać z przygotowanych schematów (na liście wykazów odnajdujemy „Krowy do wycielenia” lub „Jałówki do wycielenia” i klikamy przycisk „Wykonaj”) lub stworzyć własny schemat, gdzie dodamy kolumnę z danymi, które są istotne z naszego punktu widzenia (np. numer laktacji krowy, która ma się wycielić).

Przydatnymi wykazami, z punktu widzenia kontrolowania rozrodu, są te o nazwach „Krowy w kryciu” oraz „Jałówki w kryciu wg wieku”. Szczególnie pomocne są podczas wizyty lekarza weterynarii, który przeprowadza kwalifikację do krycia, badanie na cielność lub wykonuje inseminacje. Jeżeli na bieżąco rejestrujemy w programie SOL zdarzenia, to wykaz ten może zmieniać się z dnia na dzień – dlatego warto generować go dość często, żeby stale wyłapywać zwierzęta wymagające naszej uwagi, jak choćby jałówki, które już przekroczyły wiek kwalifikujący je do krycia, a nadal nie są pokryte. Wszystkie wspomniane schematy wykazów wyświetlą się po kliknięciu przycisku „Moje wykazy”, znajdującego się na pulpicie. Listę schematów możemy dowolnie modyfikować wg naszych potrzeb – wystarczy kliknąć na niebieski kwadrat znajdujący się przy schemacie i wybrać „Edytuj”. Wyświetli się kreator wykazu, gdzie po prawej stronie znajdują się wybrane kolumny – możemy usunąć którąś z nich lub dodać nową. Można także zmienić filtr wyszukiwarki, który jest „spięty” z tym wykazem – przycisk „Więcej warunków”.

Ranking wydajności
Ułożyć ranking produkcyjności swoich krów wg ilości udojonego mleka, kilogramów tłuszczu lub białka – nie ma nic prostszego (ryc. 2). Podczas tworzenia wykazu możemy wybrać, jakie parametry mleka chcemy widzieć na liście i wg jakiego klucza szeregujemy zwierzęta – czy na samej górze listy mają znaleźć się te o największej produkcji w trakcie 305-dniowej laktacji czy te z największą produkcją białka. Jako kolejne kolumny możemy dorzucić pełną wydajność oraz liczbę dni pełnej laktacji. Istnieje możliwość zrobienia listy z wydajnościami życiowymi wraz ze wszystkimi parametrami mleka oraz łączną liczbą dni „spędzonych” pod oceną.

Narzędzie codziennej pracy
Z naszych obserwacji wynika, że spore grono hodowców pracuje z listami zwierząt – przy dużej liczbie zwierząt to bardzo ułatwia i przyspiesza codzienny przegląd sytuacji w stadzie. Zwykle hodowcy mają ustalony schemat działania i codziennie potrzebują takiej samej listy (w znaczeniu „takie same kolumny, ale różne dane”), aby obserwować zmiany zachodzące w stadzie – stąd możliwość zapisania tzw. schematu wykazu, który zawiera informację o tym, jakie kolumny oraz jakie zwierzęta mają znaleźć się na liście. Jeżeli mamy schemat, to można wg niego generować wykaz z dowolną częstotliwością. Każdą listę można również zapisać w jednym z trzech formatów – pdf, xls lub csv – i pobrać na dysk. Warto skorzystać przynajmniej z gotowych schematów, aby sprawdzić, jak działa przeglądanie stada na listach.  