Jaka przyszłość dla mleczarstwa?

Już po raz 19. odbyło się Międzynarodowe Forum Spółdzielczości Mleczarskiej, niewątpliwie jedno z najważniejszych wydarzeń branży mleczarskiej w Europie Środkowo-Wschodniej. Podczas konferencji dyskutowano nad przyszłością tego sektora, który obecnie boryka się z zagrożeniami, takimi jak skutki wojny, braki i opóźnienia w produkcji oraz w przetwarzaniu mleka czy groźba likwidacji wielu gospodarstw, spowodowana brakiem wymiany pokoleń.

tekst i zdjęcia: Mateusz Uciński

Międzynarodowe Forum Spółdzielczości Mleczarskiej, które odbyło się w dniach 7–8 września w Białymstoku, było doskonałą okazją, by spółdzielnie, producenci oraz przetwórcy kreowali przyszłość sektora według swoich potrzeb, dzieląc się innowacyjnymi rozwiązaniami, oraz by stworzyć możliwość dyskusji na najważniejsze tematy dotyczące branży mleczarskiej, a także rolnictwa jako całości w kontekście bieżących wydarzeń. Gośćmi tegorocznej edycji byli przedstawiciele instytucji takich jak: Komisja Europejska, Europejskie Stowarzyszenie Mleczarstwa – EDA, Europejskie Stowarzyszenie Handlu Produktami Mleczarskimi – Eucolait, europejska organizacja zrzeszająca rolnicze związki zawodowe i organizacje spółdzielcze Copa-Cogeca, Team Europe. Nie zabrakło także Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, której reprezentantami byli prezydent Leszek Hądzlik, dyrektor Ewa Kłębukowska oraz prezes Wielkopolskiego Związku Hodowców i Producentów Bydła Przemysław Jagła.

Podczas pierwszego dnia konferencji goście mieli okazję posłuchać między innymi, jak wyglądają wyzwania dla światowego sektora mleczarskiego w okresie po pandemii, które przedstawił Pekka Pesonen, sekretarz generalny Copa-Cogeca. Z kolei o nowych ramach dla europejskiego mleczarstwa 2030 opowiedział Alexander Anton, sekretarz generalny Europejskiego Stowarzyszenia Mleczarzy – EDA. Jak może wyglądać dostosowywanie się firm i gospodarstw do nowej rzeczywistości mleczarskiej, zreferowała Alice O’Donovan, doradca prawny i polityczny Eucolait. Jakub Olipra, starszy ekonomista Credit Agricole Bank Polska, zastanawiał się, co dalej z kosztami w branży mleczarskiej. Hichem Maya, dyrektor zarządzający CPG EMEA i JAPAC w Google Cloud, w swojej prezentacji „Od stołu do pól” przedstawił wizję transformacji firm z branży mleczarskiej w organizacje zorientowane na konsumenta i bazujące na danych. Czym jest zarządzanie ryzykiem w spółdzielczości mleczarskiej pokazał Raja Rathinam, członek Centralnego Komitetu Wykonawczego Indyjskiego Stowarzyszenia Mleczarzy. Maks Fasteyev, starszy analityk rynku mleczarskiego i partner Projektu Infagro Ltd. opowiedział o waloryzacji mleka surowego poprzez notowania towarów mleczarskich (w czasie wojny) w Ukrainie.
Drugi dzień forum rozpoczęła prelekcja Klausa Rufli, kierownika projektu zarządzania jakością i zrównoważonym rozwojem w QM-Milch e.V., dotycząca oznakowania typu chowu w niemieckim handlu żywnością i jego wpływu na sektor mleczarski. Jak wygląda zrównoważone mleczarstwo w Holandii przedstawiła Carolien Spaans, radca rolny w Ambasadzie Królestwa Niderlandów w Warszawie. Temat zrównoważonego mleczarstwa pojawił się także w wystąpieniu Marie Christine Le Gal, radcy rolnego w Ambasadzie Francji w Polsce, Słowacji, Republice Czeskiej, Litwie, Łotwie i Estonii, z tą jednak różnicą, że poszerzono go o odniesienia do oznaczeń geograficznych produktów. Co daje wspieranie zrównoważonego rozwoju mleczarstwa, monitorowanie jakości wody oraz obecnych emisji, przekazał gościom konferencji Michael Krcmarik, inżynier z Departamentu Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA). Wnikliwą analizę perspektyw rynku mleka w ujęciu globalnym przeprowadził Łukasz Wyrzykowski, dyrektor generalny IFCN – The Dairy Research Network. Mark Casey, dyrektor generalny ds. strategii handlowej i spraw interesariuszy (EMEA) w Fonterra Co‑operative Group Ltd. przedstawił, jakie są wyzwania związane z byciem liderem w dziedzinie zrównoważonego mleczarstwa z perspektywy największej spółdzielni mleczarskiej w Nowej Zelandii. Jak wygląda plan strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej i co ma większe znaczenie – strategia czy taktyka – dla sektora mleczarskiego opowiedział Jerzy Plewa z Team Europe w Polsce. Prof. Andrzej Babuchowski, prezes zarządu Instytutu Innowacji Przemysłu Mleczarskiego, wskazał z kolei szanse i wyzwania dla sektora mleczarskiego w kontekście nowej WPR, Zielonego Ładu i krajowych planów strategicznych.

Podczas trwania 19. Międzynarodowego Forum Spółdzielczości Mleczarskiej odbyła się konferencja prasowa z udziałem komisarza UE ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego oraz wicepremiera i ministra rolnictwa i rozwoju wsi Henryka Kowalczyka, którzy poinformowali, że Komisja Europejska zatwierdziła przygotowany przez Polskę Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. Zaznaczyć trzeba, że znaleźliśmy się wśród siedmiu krajów członkowskich Unii Europejskiej, które jako pierwsze uzyskały akceptację Komisji Europejskiej dla swoich planów strategicznych.

Obydwaj panowie wzięli także udział w jednej z sesji konferencji, gdzie mówili m.in. o Wspólnej Polityce Rolnej i Zielonym Ładzie, a także o wyzwaniach, jakie one niosą dla sektora mleczarskiego. Minister Kowalczyk zapewnił, że w razie koniecznych przerw w dostawach prądu branże mleczarska i mięsna będą chronione, traktowane priorytetowo. Poinformował, że resort rolnictwa pracuje nad kolejnym wsparciem dla rolników na zakup nawozów. Janusz Wojciechowski przypomniał, że ciągle obowiązuje zgoda Komisji Europejskiej na to, żeby państwa członkowskie stosowały pomoc publiczną dla rolników w związku z kryzysem wywołanym przez rosyjską agresję zbrojną względem Ukrainy. Mogą wybierać różne formy pomocy i samodzielnie decydować, które sektory będą wspierać.

Ukoronowaniem 19. Międzynarodowego Forum Spółdzielczości Mleczarskiej była uroczysta gala, podczas której rozdano nagrody laureatom Rankingu Spółdzielni Mleczarskich w poszczególnych kategoriach. Lista prezentuje się następująco:

• Lider ekspansji: Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy
• Innowacyjne ekologiczne opakowanie: Okręgowa Spółdzielnia w Łowiczu
• Przedsiębiorstwo zielonych rozwiązań: Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sierpcu
• Działalność badawczo-rozwojowa: Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Piątnicy
• Kobieta biznesu: Zofia Just, wiceprezes Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Czarnkowie
• Menadżer roku: Łukasz Kalinowski, wiceprezes Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Piątnicy
• Społeczna odpowiedzialność biznesu: Spółdzielnia Mleczarska Spomlek
• Małe spółdzielnie: Ciechanowska Spółdzielnia Mleczarska
• Średnie spółdzielnie: Spółdzielnia Mleczarska w Gostyniu
• Duże spółdzielnie: Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita w Wysokiem Mazowieckiem 