Notujemy podstawowe zdarzenia

Kiedy pierwsze kroki w programie mają Państwo za sobą, czas zabrać się za rejestrację podstawowych zdarzeń – przybyć, ubyć, zasuszeń oraz wycieleń. W tym artykule pokażemy, jak proste jest ich wpisywanie do aplikacji SOL, oraz w jaki sposób ułatwia to pracę w oborze będącej pod oceną wartości użytkowej bydła.

Tekst: Joanna Kwaśniewska PFHBiPM

Nowe zwierzęta w stadzie
Zdarza się, że do stada przybywa nowe zwierzę – na przykład zakupiona przez nas jałówka cielna. Aby zarejestrować ten fakt, należy wybrać zakładkę „Przemieszczenia zwierząt”, a w niej – „Przybycie/rejestracja”. Wyświetli się 4-etapowa formatka, którą trzeba kolejno wypełnić (numer kolczykowy, płeć, nazwa, rodowód, lokalizacja w gospodarstwie, rasa itd.). Aby zatwierdzić wykonaną operację, należy kliknąć przycisk „Akceptuj” – od tego momentu karta zwierzęcia pojawi się w programie. W przypadku, gdy chcemy w swoim stadzie zarejestrować zwierzę, które w SYMLEK-u jest przypisane do innego stada, otrzymamy odpowiedni komunikat, a dane zwierzęcia zostaną nam udostępnione wtedy, gdy SYMLEK zarejestruje jego ubycie z tamtego stada (zwykle po próbnym doju). Dane zwierzęcia trafią wówczas do boksu „Przesłano Ci zwierzęta” (żółty przycisk na pulpicie w sekcji „Alarmy”), skąd należy je przyjąć. Sposób przyjmowania zwierząt z tego miejsca jest opisany w bieżącym numerze HiChB, w artykule „Pierwsze kroki w programie SOL”.

W miarę powiększania się liczby użytkowników aplikacji SOL coraz częściej będziemy mieli do czynienia z sytuacją, gdy do naszego gospodarstwa SOL docierają zwierzęta zakupione od hodowcy, który też jest użytkownikiem tego programu. W takim wypadku – jeżeli poprzedni właściciel ubędzie je w swoim gospodarstwie, ze wskazaniem, że my jesteśmy odbiorcą – karty zwierząt od razu pojawią się w boksie „Przesłano Ci zwierzęta”.

Jak zarejestrować sprzedaż lub padnięcie zwierzęcia?
Wszystkie kwestie związane z obrotem zwierzętami warto rejestrować na bieżąco. Chwila poświęcona na wpisanie zdarzenia, podobnie jak w przypadku innych zdarzeń, ułatwia życie hodowcy oraz pozwala na uzyskanie cennych informacji o poszczególnych zwierzętach i całym stadzie. Każde zarejestrowane ubycie zostaje umieszczone na WZ (Wykaz Zdarzeń) oraz pozwala na wygenerowanie zgłoszenia przemieszczenia bydła lub padnięcia zwierzęcia do ARiMR. Program dostarcza też zestawienia pozwalające na analizę ruchu zwierząt w stadzie (analiza „Obrót stada”) oraz przyczyn brakowania zwierząt. Ta ostatnia jest nieocenionym źródłem wiedzy o stadzie – jak na dłoni widać wtedy problemy, z którymi boryka się gospodarstwo, np. choroby racic i kulawizny powodujące zwiększone poziomy brakowania.

Ubycie rejestrujemy w SOL za pomocą zakładki „Przemieszczenia zwierząt” -> „Ubycie”. Jeżeli ubyło jedno zwierzę, wystarczy je odszukać i kliknąć na szary numer kolczykowy, a program przeniesie nas do zakładki „Obrót” w jego karcie, gdzie należy wybrać przycisk „Ubycie”. W przypadku, gdy zostało sprzedanych więcej zwierząt, można skorzystać z grupowej rejestracji – zaznaczamy zwierzęta na liście i klikamy przycisk „Ubycie grupowe”.

Wyświetla się prosta formatka, gdzie podajemy datę, powód oraz miejsce ubycia. To ostatnie jest wymagane wyłącznie wówczas, gdy prowadzimy w SOL Księgę Rejestracji Bydła. Należy wtedy dodać odbiorcę zwierząt – za pomocą niebieskiego przycisku „+” przejdziemy do odpowiedniej formatki, gdzie podajemy dane kontrahenta (innego gospodarstwa, rzeźni lub zakładu utylizacyjnego). Ważne, aby zaznaczyć radio button „obce” (opcję „własne” zaznaczamy, gdy potrzebujemy dodać kolejny numer IRZ w naszym gospodarstwie) i wypełnić pola (można także podać adres odbiorcy zwierząt – do formatki wyświetlającej się po kliknięciu na szary przycisk „Adres”, ale to nie jest wymagane). Wpisanie numeru do pierwszego pola, jakim jest „Numer siedziby stada”, spowoduje, że kolejne („Numer gospodarstwa IRZ”) uzupełni się samo, po „odkliknięciu” w dowolne miejsce.

„Poziom zgody” oznacza zakres danych udostępnianych użytkownikowi, do którego ubywamy zwierzę. Trzeba podkreślić, że dotyczy to tylko tych odbiorców zwierząt, którzy są użytkownikami SOL. Jeżeli rejestrujemy ubycie zwierzęcia do osoby, która nie korzysta z programu, to żadne informacje o zwierzęciu nie są jej przesyłane! Dla przykładu, gdy zwierzę ubywa z naszego gospodarstwa do rzeźni czy zakładu utylizacyjnego, to niezależnie od tego, jaki „poziom zgody” wybierzemy, żadne dane tego zwierzęcia nie zostaną przekazane, ponieważ wspomniane jednostki nie są użytkownikami programu SOL.

Jaki „poziom zgody” możemy wskazać? Zależy to jedynie od naszej decyzji. Minimalny zestaw to „dane identyfikacyjne”. Obejmują one numer i nazwę zwierzęcia, jego rasę oraz datę urodzenia. „Dane podstawowe” zawierają dodatkowo rodowód zwierzęcia. „Dane rozszerzone” obejmują taki zakres danych, jaki zwykle dostępny jest w drukowanej „Karcie Jałówki-Krowy” oraz w świadectwie rodowodowym. Zaznaczenie „danych pełnych” oznacza, że przekazujemy zwierzę z kompletem informacji: od danych identyfikacyjnych, przez wyniki oceny wartości użytkowej, po zapiski weterynaryjne, które robiliśmy sami.

Teraz wystarczy zapisać i program powróci do formatki rejestracji ubycia, gdzie wybieramy z listy właśnie dodanego odbiorcę.

Kiedy potwierdzimy ubycie zwierzęcia, klikając przycisk „Zapisz”, to w karcie tego zwierzęcia zostanie odnotowany fakt jego ubycia (w zakładkach „Obrót” oraz „Historia zdarzeń”). Karta ubyłego zwierzęcia jest oznaczana napisem „Archiwum”, umieszczonym w jej lewym górnym rogu.

Zasuszamy krowy
Program umożliwia zapisanie daty zasuszenia krowy – dzięki temu jej status produkcyjny zmieni się na „zasuszona”, zdarzenie znajdzie się automatycznie na Wykazie Zdarzeń, który można wygenerować z programu, a zwierzę zostanie doliczone do podsumowania na pulpicie (kliknięcie na wiersz „krowy zasuszone” wyświetli ich listę).

Fakt zasuszenia krowy można zarejestrować na dwa sposoby. Gdy wpis dotyczy jednego zwierzęcia, to najprościej będzie otworzyć kartę tej krowy, a w niej zakładkę „Wycielenia”. Po kliknięciu przycisku „Zasuszenie” wpisujemy datę i klikamy „Zapisz”. Jeżeli jednego dnia zasuszamy kilka krów, wygodniejsza będzie rejestracja grupowa. W tym celu należy kliknąć zakładkę „Rozród” w menu głównym, a następnie „Zasuszenie”. Teraz wybieramy krowy, które zostały zasuszone – poprzez zaznaczenie checkboxów. Tutaj można skorzystać z wyszukiwarek, opisywanych w innym artykule tego wydania. Gdy odpowiednie zwierzęta są zaznaczone, klikamy przycisk „Zasuszenie grupowe”. Teraz wystarczy podać datę i zapisać – dla każdej ze wskazanych krów zostanie odnotowane odpowiednie zdarzenie w jej karcie.

Wpisywanie wycieleń
Jak już wspomniałam, rejestrowanie na bieżąco zdarzeń, jakie zachodzą w stadzie, nie tylko oszczędza czas hodowcy i utrzymuje aktualność danych, ale także znacznie zwiększa użyteczność informacji dostarczanych przez program SOL. Nie inaczej rzecz się ma z wycieleniami. Rejestracja wycielenia pozwala na:
• automatyczne dodanie zdarzenia na WZ;
• wygenerowanie zgłoszenia do ARiMR (po zarejestrowaniu cielęcia);
• naliczenie dla krowy okresu spoczynku, po upływie którego program wyświetli ją jako krowę do badania poporodowego;
• dostarczenie danych do zestawienia dotyczącego rodzaju porodów, w zależności od numeru laktacji czy użytego buhaja, oraz do podstawowych wskaźników rozrodu, takich jak np. okres międzywycieleniowy.

Wycielenie wpisujemy bezpośrednio do karty zwierzęcia, dostępnej w programie SOL. Wystarczy wyszukać odpowiednie zwierzę i w jego karcie kliknąć zakładkę „Wycielenia”, a następnie przycisk „Nowe wycielenie”. W przypadku wycielenia jałówki należy wejść do zakładki „Rozród”, gdzie znajdziemy wspomniany przycisk.

Teraz wyświetla się formatka, w której wypełniamy poszczególne pola. Jeżeli urodziło się więcej niż jedno cielę, klikamy na przycisk „Dodaj kolejne cielę” – liczba cieląt uzupełni się automatycznie. Po uzupełnieniu danych wycielenia klikamy przycisk „Zapisz”. Program zapyta, czy chcemy zarejestrować cielę, które się urodziło, czyli wpisać jego numer kolczykowy, podać rasę, masę urodzeniową itd. Można to zrobić od razu albo odłożyć na później. Opcja „odłożenia na później” jest użyteczna na przykład w sytuacji, gdy chcemy zapisać, że krowa się wycieliła, ale nie możemy jeszcze podać numeru cielęcia (bo nie zostało zakolczykowane). SOL jest tak zaprojektowany, aby zapiski można było robić na bieżąco, w oborze, dlatego jeżeli korzystają Państwo ze smartfona, to warto zrobić z niego użytek i (tak dalece, jak to jest możliwe) rejestrować zdarzenia natychmiast po ich zauważeniu.

WZ w parę sekund
Wprowadzanie na bieżąco informacji o zdarzeniach, jakie mają miejsce w stadzie, ma wiele zalet. Jedną z nich jest możliwość szybkiego wygenerowania Wykazu Zdarzeń (WZ) – dokumentu, który hodowca powinien dostarczyć zootechnikowi prowadzącemu próbny dój. W tym celu należy kliknąć zakładkę „Dokumenty”, w niej „Dokumenty WZ”, a następnie przycisk „Nowy WZ”. Wyświetli się formatka, która jest automatycznie uzupełniona danymi zootechnika i datą poprzedniej próby – należy tylko wybrać numer obory (jeżeli mamy jeden numer obory SYMLEK – będzie on umieszczony w polu automatycznie). Pozostaje kliknąć przycisk „Generuj WZ” – wyświetli się lista zdarzeń, które odnotowano w SOL, a które powinny się znaleźć na WZ. Aby wydrukować dokument, klikamy pomarańczowy przycisk „Drukuj WZ” – plik zostanie pobrany na dysk komputera w formacie pdf.

Wykaz wygląda trochę inaczej niż tradycyjny drukowany formularz WZ, dotychczas funkcjonujący w oborach – jest podzielony na „Zdarzenia”, „Inwentaryzacje” oraz „Pokrycia”, a w każdej sekcji są dodatkowe puste wiersze, w które można wpisać brakujące zdarzenia. Ważne jest, aby wykaz generować tuż przed próbnym dojem – jeżeli utworzymy WZ, a w międzyczasie ubędzie zwierzę, i wpiszemy to w programie SOL, należy wykaz zaktualizować. Robi się to tak samo, jak tworzenie nowego – program nas zapyta, czy chcemy zaktualizować poprzednio wygenerowany WZ.

Przerzucenie się z notowania w zeszycie na prowadzenie zapisów w SOL ma, jak widać, wiele zalet, a dodatkowo jest szybkie i łatwe. Jeżeli jeszcze mają Państwo jakieś wątpliwości lub trudności – polecamy artykuł na temat wsparcia technicznego, jakie PFHBiPM oferuje wraz z aplikacją SOL. Zapraszamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na temat programu oraz śledzenia strony internetowej www.stadoonline.pl.