Nowości w zakładce Hodowla w SOL, czyli co kryją geny Twoich krów

Zakładka „Hodowla” w karcie Jałówki-Krowy (KJK) w programie SOL przedstawia wartości hodowlane, osiągnięcia wystawowe i pochodzenie poszczególnych sztuk. W nowym wydaniu zakładka ta otrzyma nową podzakładkę „Szczególne cechy genetyczne zwierzęcia”, (w której prezentowane będą wyniki badań genetycznych) oraz zmodyfikowaną podzakładkę z pochodzeniem o nowej nazwie „Weryfikacja pochodzenia”.

tekst: Izabela Jannasz

Szczególne cechy genetyczne zwierzęcia

W tej podzakładce prezentowane będą wyniki badań genetycznych zwierzęcia, które było analizowane pod kątem defektów genetycznych, białek mleka, umaszczenia czy bezrożności. Podzakładka składa się z czterech sekcji odpowiadających im wyżej wymienionym grupom cech genetycznych. W każdej z nich znajduje się kod i nazwa cechy, interpretacja wyniku, data badania, laboratorium, które przeprowadziło badanie oraz opis cechy, który kryje się pod niebieskim kwadracikiem ze znakiem zapytania. Aktualnie kliknięcie w większość kwadracików spowoduje pojawianie się komunikatu „Opis w przygotowaniu”. Poinformujemy, kiedy opisy zostaną dołączone do programu SOL.
Co ważne, w pierwszej sekcji pt. „Defekty genetyczne”, w przypadku wyniku badania, które wskazywałoby na nosicielstwo, wynik ten zostanie podświetlony na czerwono, a w kolumnie „Interpretacja” pojawi się słowo „nosiciel”. Pozwoli to na szybsze wychwycenie zwierząt z niepokojącym genotypem.

Kolejną sekcją jest „Mleko”, w której znajdują się wyniki badań genotypu pod kątem zawartości kazein – m.in. wyników na „mleko A2A2”.

Następne dwie sekcje zawierają informacje o tych genach zwierzęcia, które warunkują jego wygląd (pokrój). Z tych dwóch sekcji dowiemy się, czy dane zwierzę posiada geny, które mogą spowodować czerwony kolor umaszczenia u potomstwa lub jego naturalną – wynikającą z genów – bezrożność.

Umaszczenie bydła holsztyńskiego zależne jest od dwóch genów: genu COPA (Dominant Red/Variant Red) i genu MC1R (Red Factor). Gen COPA jest dominujący, oznacza to, że samo wystąpienie tego genu powoduje czerwone umaszczenie zwierzęcia.

Bezrożność natomiast jest korzystną ekonomicznie cechą. W praktyce istnieją dwie metody uzyskiwania bezrożności: dekornizacja rogów chemicznie lub fizycznie oraz hodowla ras bezrożnych. Genetycznie uwarunkowana bezrożność pozwala na nieinwazyjne, długoterminowe rozwiązanie problemów związanych z mechaniczną lub chemiczną dekornizacją. Wszystkie zwierzęta mające chociaż jedną kopię allelu (jednego genu w różnych wariantach) bezrożności będą bezrogie. Wynika z tego, że wybierając na ojca buhaja bezrożnego, mamy pewność, że niezależnie od fenotypu i genotypu matki otrzymamy minimum 50% potomstwa naturalnie pozbawionego rogów.

Aby dowiedzieć się więcej na temat szczególnych cech genetycznych zwierząt oznaczanych m.in. w Laboratorium Genetyki Bydła PFHBiPM, zapraszamy do lektury ulotki „Cechy genetyczne u bydła. Przegląd wybranych cech genetycznych”. Znajdują się tam krótkie opisy defektów genetycznych, białek mleka czy umaszczenia bydła, sposób ich dziedziczenia, a także etiologii występowania. Na początku ulotki zamieszczone są krótkie definicje z zakresu genetyki, dzięki czemu publikacja jest przystępna dla każdego czytelnika.

Weryfikacja pochodzenia

Dawna podzakładka „Potwierdzenie pochodzenia” otrzymała nową nazwę – „Weryfikacja pochodzenia”. Składa się ona z krótkiego podsumowania, w którym podani są matka i ojciec zwierzęcia wraz z wynikiem ich weryfikacji (czerwona ramka). Objaśnienia do zamieszczonych w tabelce wyników znajdują się poniżej – pokażą się dopiero po kliknięciu w wiersz „Objaśnienia”, ponieważ sekcja ta domyślnie jest zwinięta (zielona strzałka).

Poniżej objaśnień znajdują się wyniki przeprowadzonych testów genetycznych weryfikujących pochodzenie danego zwierzęcia. Tabelka zawiera kolumnę zarówno z wynikami matki, jak i ojca. Jeśli któreś z nich nie zostało zbadane, taka informacja pojawi się w kolumnie przy odpowiednim rodzicu.

Ostatnia część tej podzakładki zawiera kolejne objaśnienia – tym razem opisane są rodzaje testów, jakim było poddane zwierzę.

Wykaz – Genotyp kazeina

Kolejną nowością związaną z wprowadzonymi modyfikacjami jest nowy wykaz pt. „Genotyp kazeina” w zakładce „Hodowla” (znajdującej się w menu programu z lewej strony). Po jego wybraniu pojawi się lista zwierząt, które miały wykonane badanie w kierunku oznaczenia genotypu beta‑kazeiny lub kappa-kazeiny.

Mleko i produkty mleczne są uważane za pożywne produkty spożywcze, jednak w niektórych przypadkach spożycie mleka może powodować problemy zdrowotne. Spośród białek obecnych w mleku na szczególną uwagę zasługują kazeiny, ponieważ ich wariant genetyczny jest coraz częściej wskazywany jako przyczyna powstawania alergii i uczuleń. Najczęstsze warianty kazeiny to białka A1 i A2. Według badań mleko zawierające wariant kazeiny oznaczony A2 znacznie rzadziej wywołuje uczulenia niż to z wariantem A1.

Z kolei z punktu widzenia przydatności technologicznej mleka bardzo ważną rolę odgrywa gen kappa-kazeiny. W populacji bydła holsztyńsko-fryzyjskiego gen ten występuje w postaci trzech alleli: A, B i E. Wyniki licznych badań jednoznacznie wykazały, że allel B wpływa najkorzystniej na tzw. przydatność technologiczną mleka.

Kalkulator inbredu

Ostatnią – choć nie najmniej ważną – nowością w zakładce „Hodowla” (menu programu SOL > „Hodowla” > „Kalkulator inbredu”) jest bezpośredni link do kalkulatora inbredu, stworzonego przez Centrum Genetyczne i dostępnego na stronie CGen (www.cgen.pl).

Kalkulator rodowodowy pozwala na sprawdzenie przewidywanej wartości indeksów rodowodowych oraz inbredu dla przyszłego potomstwa potencjalnej pary rodzicielskiej. Został opracowany dla rasy holsztyńsko-fryzyjskiej. Obliczane za jego pomocą są: rodowodowy Indeks Ekonomiczny (rIE), dokładność rIE, rodowodowy indeks PF (rPF) oraz inbred.

Kalkulator rodowodowy jest prostym narzędziem pozwalającym ocenić sensowność doboru, czyli kojarzenia wskazanej samicy z wybranym samcem. Tym z Państwa, którzy chcieliby opracować plan kojarzeń dla wielu samic lub dla całego stada, polecamy raczej skorzystanie z programu DoKo.

I to na razie wszystko, jeśli chodzi o nowości w tematyce hodowlanej w programie SOL. Jednakże cały czas pracujemy nad kolejnymi modyfikacjami. O wszelkich zmianach będziemy Was informować na bieżąco. 