Obraz stada w jednym raporcie
Nowy raport Moje Stado pozwala na spojrzenie na własne stado z o wiele szerszej perspektywy, co z kolei jest przydatne w podejmowaniu bardziej strategicznych i dalekosiężnych decyzji. Najlepsi posiadacze stad ocenionych na podstawie tego raportu uhonorowani zostali na tegorocznej Mlecznej Gali. O to, co się składa na ten użyteczny instrument usprawniający codzienną pracę hodowlaną i jak z niego korzystać, zapytaliśmy pomysłodawcę projektu, Zbigniewa Wróblewskiego, szefa grupy doradców żywieniowych Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka.
Mateusz Uciński
Moje Stado to nowe narzędzie w ofercie PFHBiPM. Jaki cel przyświecał twórcom tego raportu?
Raport Moje Stado to pomysł na kompleksową ocenę stada krów w wielu wymiarach. Idea zrodziła się w 2016 roku i wtedy przedstawiłem główne założenia dla, jak to roboczo nazwałem, Indeksu Stado.
Celem jest uzyskanie obrazu stada w jednym raporcie zamykającym się oceną w skali 100-punktowej, co daje łatwe porównanie między stadami krów. Ale, co ważne, indywidualnie dla każdego hodowcy wskazanie mocnych i słabych obszarów. Ideałem byłoby znalezienie stada tzw. doskonałego, czyli na 100 punktów w MS. Nie mniej, a może i dużo bardziej, ważne są wzajemne relacje (wpływ) ocenianych obszarów. Jeden obszar może determinować wynik w innym obszarze, np.: energia w pierwszych 100 dniach laktacji wpływa na rozród. Stado doskonałe można scharakteryzować za pomocą istotnych parametrów, są to: wysoka produkcja mleka (roczna i życiowa) przy zachowaniu optymalnych parametrów płodności (wiek pierwszego wycielenia, okres międzywycieleniowy), zdrowotności (LKS, ciała ketonowe) i prawidłowego bilansu białkowo-energetycznego.
Założenia ogólne
- indeks Stado (IS) obliczany jest tylko dla rasy polskiej holsztyńsko-fryzyjskiej i tylko dla gospodarstw całorocznie ocenianych – gospodarstwa z krótszą historią niż 12 mies. pozostają bez naliczenia IS;
- IS obliczany jest na podstawie danych zebranych z ostatnich 12 mies;
- wartość IS prezentowana jest w punktach (od 0 do 100 pkt);
- brak sezonowości – czyli wartości z poszczególnych czasokresów mogą być logicznie i wiarygodnie ze sobą porównywane.
Co się składa na ten raport?
W pracach nad wskaźnikiem określono dwa główne obszary decydujące o sukcesie ekonomicznym stada.
Obszar: żywienie
- podobszar: energia (aceton, BHBA, % białka w mleku);
- podobszar: mocznik (w poszczególnych grupach laktacyjnych);
- podobszar: wydajność (średnia kg mleka od krowy).
Obszar: dobrostan i zdrowie
- podobszar: komórki somatyczne (LKS);
- podobszar: płodność (W1W, OMW, DL);
- podobszar: wydajność życiowa i długowieczność (przeciętna wydajność życiowa krów ubyłych, przeciętna długość użytkowania krów ubyłych).
Każdy z podobszarów ma określoną wagę w całości raportu. W prezentacji raportu wartości porównywane są rok do roku i tendencje (progres; regres) dla każdego obszaru, co daje możliwości tworzenia wielu analiz z historii stada.
Na podstawie czego określane są poszczególne wskaźniki?
Poszczególne składowe to informacje zaimportowane z wyników oceny wartości użytkowej krów. Co ważne, są to informacje wprowadzane podczas wykonywania próbnego doju przez zootechnika oceny. W tym celu ZETO tworzy specjalny plik wsadowy do aktualizacji danych.
Jak duża jest dokładność poszczególnych składowych?
Wiarygodność tych danych gwarantuje nam metodyka prowadzenia oceny przez PFHBiPM, a IS obliczany jest na podstawie danych zebranych przez pełne 12 mies. Zapewnia to wiarygodność wyników nawet w przypadku niewielkich stad. Taka propozycja indeksu sprawia, że wartości z poszczególnych lat będą porównywalne zarówno między stadami, jak i między latami w ramach jednego stada.
Czego może się dowiedzieć hodowca z tego raportu o utrzymywanym w gospodarstwie stadzie?
W obecnym układzie i podziale na dwa wspomniane główne obszary hodowca po otrzymaniu raportu ma bardzo dokładny obraz swojego stada krów mlecznych. Widzi obszary, w których jego krowy sobie radzą, i te, które wymagają zmian. Jeśli właściciel stada wykona niezbędne zmiany, np. przy pomocy doradcy z PFHBiPM, w następnym raporcie zauważy progres.
Jakie praktyczne zastosowanie w gospodarstwie niesie ze sobą raport Moje Stado?
Hodowca widzi stado w szerszej perspektywie, co może być przydatne w podejmowaniu bardziej przemyślanych, strategicznych i dalekosiężnych decyzji. Dzięki temu może zapobiegać, przy zastosowaniu odpowiedniej profilaktyki, problemom produkcyjnym i zdrowotnym, zwiększając rentowność produkcji mleka.
Czy zaobserwował Pan prawidłowość, że np. mniejsze lub większe stada osiągają lepsze wyniki?
Nie ma tu znaczenia wielkość stada krów (i to uważam za duży atut tego raportu), znaczenie ma to, jak hodowca podchodzi do całości zagadnienia chowu i hodowli krów mlecznych.
Dlaczego raport Moje Stado odnosi się tylko do krów rasy HF?
Każda rasa krów ma charakterystyczne dla siebie cechy produkcji i składu mleka, zapotrzebowania na składniki pokarmowe w różnych fazach laktacji, akceptowalne parametry rozrodu i odchowu. Polska Federacja obecnie ocenia krowy głównie tej rasy (ponad 90% pogłowia krów ocenianych), dlatego pierwszy raport powstał dla rasy HF. Prowadzę prac nad raportem, który będzie przedstawiał wyniki dla krów w stadach ras PC, JE, SM, MO. Jest możliwe, że takie raporty będą gotowe już na koniec tego roku. Oprócz tego w planach na najbliższe lata mam opracowanie wartości finansowej punktów w poszczególnych obszarach i podobszarach z oceną ogólną przychodów i strat.
