Rada Hodowlana za opracowaniem oceny genetycznej nowych cech

12 września w Warszawie odbyło się posiedzenie Rady Hodowlanej Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, poświęcone m.in. nowym cechom w ocenie wartości hodowlanej, realizacji tzw. szybkiej ścieżki przetwarzania wyników OWH oraz wiekowi buhajów w oficjalnej ocenie wartości hodowlanej.

tekst i zdjęcie: Mateusz Uciński

Spotkaniu przewodniczył Ireneusz Dymarski, a wzięli w nim udział Dariusz Piątek, Witold Chabuz, Bogusław Ciupiński, Marek Niestępski, Edgar Beneš i Felicjan Pikulik. Gośćmi posiedzenia byli reprezentanci Centrum Genetycznego PFHBiPM w osobach dyrektorów Sebastiana Muchy i Marcina Pszczoły, Monika Skarwecka z Instytutu Zootechniki PIB w Balicach, a także z-ca dyrektora PFHBiPM Ewa Kłębukowska, dyrektor ds. Hodowli Agnieszka Nowosielska, dyrektor ds. Oceny Elżbieta Matuszewska, kierownik Wydziału ds. Strategii Oceny Rafał Morawski oraz doradca PFHBiPM Tomasz Krychowski.

Obrady rozpoczęła prezentacja dyrektora Centrum Genetycznego Sebastiana Muchy, który przedstawił postępy w realizacji porozumienia pomiędzy PFHBiPM i IZ PIB, związane z nową procedurą przetwarzania oceny wartości hodowlanej, nazwaną „szybką ścieżką”. Korzyściami z tego rozwiązania są między innymi terminowa publikacja wyników OWH, kompleksowa dokumentacja procedur i kryteriów publikacji. Szybka ścieżka stanie się integralną częścią tworzonego obecnie systemu jednostopniowej oceny wartości hodowlanej.

Dr Monika Skarwecka z IZ PIB w swoim wystąpieniu skupiła się na nowych cechach w ocenie wartości hodowlanej, współpracy w ramach spółdzielni EuroGenomics oraz na działaniu Grupy ds. Harmonizacji Oceny Wartości Hodowlanej, której zadaniem jest wypracowanie wspólnych tzw. złotych standardów, opisujących najlepsze praktyki w zakresie oceny wartości hodowlanej. Prelegentka opisała także model GenCoin, dyskutowany w ramach Spółdzielni EuroGenomics, czyli narzędzie pozwalające na komercyjną wymianę danych dotyczących tzw. nowych cech, mających duże znaczenie ekonomiczne dla hodowców.

Zastępca dyrektora Centrum Genetycznego Marcin Pszczoła zaprezentował korzyści wynikające z pozyskiwania nowych cech genetycznych, takie jak poprawa ekonomiki produkcji, dostosowywanie się do oczekiwań konsumentów, nadążanie za postępem w hodowli światowej oraz wymiana danych w ramach współpracy międzynarodowej. Zwrócił także uwagę na duże możliwości selekcji pod kątem nowych cech. Jako przykłady pożądanych działań wskazał selekcję ukierunkowaną na cechy odpowiadające za poziom produkcji metanu oraz za pobór i efektywność wykorzystania paszy przez bydło mleczne.

Członkowie Rady Hodowlanej jednogłośnie opowiedzieli się za rozpoczęciem prac w Polsce dotyczących dwóch nowych cech w ocenie genetycznej, tj. emisji metanu i efektywności wykorzystania paszy przez bydło mleczne.

Podczas obrad Rady Hodowlanej jej przedstawicielom zaproponowano także przyjęcie dodatkowych kryteriów publikacji oficjalnych genomowych wartości hodowlanych (krajowych i międzynarodowych) dotyczących młodych buhajów w Polsce. Polegałyby one na wprowadzeniu minimalnego wieku w dniu publikacji, wynoszącego 10 miesięcy, a także braku publikacji oceny dla buhajów, które skończyły 7 lat, a nie uzyskały konwencjonalnej oceny wartości hodowlanej dla cech mlecznych.

Dyskutowano także nad prezentacją wyników rocznych w biuletynie PFHBiPM i nagradzaniu hodowców za ich osiągnięcia podczas ogólnopolskiej Mlecznej Gali. Wysunięto projekt zmian zasad prezentowania stad w rankingach według najwyższej wydajności kilogramów mleka oraz kilogramów tłuszczu i białka. Stado będzie mogło się znaleźć w klasyfikacji, jeśli:

• w przypadku ras HO, RW, SM, JE, MO, BS, RE – udział krów danej rasy wyniesie powyżej 50% oraz krów przeciętnie ocenianych w roku w danej rasie będzie min. 5 lub liczba sztuk danej rasy w stadzie będzie wyższa od wartości średniej wielkości stada za poprzedni rok obliczeniowy – w przypadku roku 2022 będzie to 42,8 szt.
• dla ras RP, BG, ZR i ZB – udział krów danej rasy wyniesie powyżej 50% oraz krowy przeciętnie oceniane w roku w danej rasie będą min. 4.

Dodatkowo Rada Hodowlana pozytywnie zaopiniowała pojawienie się nowego parametru – przeciętnej długości laktacji. Parametr zostanie opublikowany przy wszystkich rasach zaprezentowanych w biuletynie.

W związku z zaprzestaniem realizowania przez Polską Federację programu hodowlanego bydła rasy szwedzkiej czerwonej oraz umożliwieniem korzystania w części doskonalonej populacji bydła rasy polskiej czerwonej z genetyki wszystkich europejskich ras czerwonych (rasa RE) – zaproponowano zaprzestanie prezentowania danych dotyczących ras szwedzkiej czerwonej oraz norweskiej czerwonej. Dane dotyczące zwierząt tych ras miałyby być publikowane pod jednym szyldem – rasa RE.

Rada przychyliła się także do wniosku Zarządu Krajowego Związku Hodowców Czerwonego Bydła Polskiego w sprawie wyróżnienia najlepszego hodowcy według wydajności kilogramów mleka z grupy stad utrzymujących rasę RP w zasobach genetycznych podczas ogólnopolskiej Mlecznej Gali.

Posiedzenie Rady Hodowlanej było bardzo owocne w dyskusje, co pokazuje, że zmiany w polskiej hodowli są bardzo dynamiczne i istnieje konieczność dalszych rozmów. Na kolejne posiedzenia zgłoszono następujące tematy:

• Jakie cechy powinny być oceniane genetycznie w przyszłości,
• Możliwości zbierania i przetwarzania danych fenotypowych dla nowych cech,
• Koszty oceny genetycznej dla nowych cech i możliwości ich finansowania,
• Analiza projektów oceny nowych cech w innych krajach,
• Modyfikacja indeksów selekcyjnych. 