Zdrowie racic i „wielka trójka”, czyli główne przyczyny kulawizny – Choroba linii białej

Trzecią zmianą chorobową racic odpowiedzialną za wiele przypadków kulawizn w gospodarstwach mlecznych jest choroba linii białej (WL – skrót wg ICAR atlas zdrowia racic). Stanowi ona dopełnienie „wielkiej trójki”, na którą prócz WL składają się dermatitis digitalis (DD) oraz wrzody podeszwy (SU).

tekst: Dr Huw McConochie (Zinpro)

Podobnie jak w przypadku każdego z tych trzech schorzeń, zmiany w obrębie linii białej stanowią przyczynę znacznych strat ekonomicznych ze względu na obniżoną wydajność, gorsze wyniki rozrodu, zwiększoną utratę masy ciała, większe ryzyko brakowania sztuk o obniżonej wartości oraz koszt remontu wynikającego z konieczności zastąpienia krowy w stadzie.

Choroba linii białej jest związana z oddzieleniem rogu ściany racicy od rogu podeszwowego z powodu uszkodzenia w rejonie linii białej. Wynika ono z jednoczesnego wystąpienia zmian wewnętrznych czy zewnętrznych z osłabieniem linii białej, wynikającym z niestabilności kości racicowej w puszce racicowej. Choroba linii białej jest częściej zauważalna na jednej lub obu racicach zewnętrznych kończyn tylnych. Występuje ona częściej u krów wysokowydajnych o dużej masie ciała utrzymywanych w oborach (rys. 1 i 2).

Choroba linii białej nie jest konkretnym typem zmiany, a terminem odnoszącym się do grupy zmian o różnym nasileniu i wynikających z tego strat. Kolejno możemy tu wyróżnić krwiaki, pęknięcia (ściana oddzielona WLF – wg ICAR atlas zdrowia racic) oraz ropnie (ropień linii białej WLA – wg ICAR atlas zdrowia racic).

Wszystkie te zmiany chorobowe mają swoją przyczynę w niestabilności kości racicowej i istnieją trzy teorie, dlaczego tak się może dziać.

1. Pierwsza z nich dotyczy zmian w ukrwieniu skóry właściwej, czyli części racicy, która jest odpowiedzialna za wytwarzanie rogu racicowego. Mogą one skutkować rozerwaniem połączenia pomiędzy kością racicową a puszką racicową.
2. Druga teoria mówi, że zwiększona aktywność enzymów może rozciągnąć tkankę łączną, która zawiesza kość racicową, prowadząc do jej niestabilności. Te zmiany w poziomie enzymów mogą być wywołane przez zmiany hormonalne przy wycieleniu oraz potencjalnie przez zmiany żywieniowe powodujące zwiększone ryzyko wystąpienia podostrej kwasicy żwacza.
3. Wreszcie zmiany w grubości i składzie poduszek tłuszczowych mogą prowadzić do ograniczenia wsparcia dla kości racicowej.

Ściana zewnętrznego palca racicy tylnej jest poddawana największej presji, wynikającej z kontaktu z podłożem, zarówno gdy krowa stoi, jak i chodzi. Linia biała w obszarze położonym w dwóch trzecich długości od czubka palca jest najbardziej podatna na zmiany. Ściana zewnętrzna racicy jest często przerośnięta, co zwiększa obciążenie, przyczyniając się do powstawania zmian.

Przekrwienie i osłabienie struktury linii białej w połączeniu z uszkodzeniem podłoża może spowodować powstanie szczeliny, w której róg ścienny oddzieli się od podeszwy. W takim miejscu może dojść do zaklinowania się kamienia lub innego materiału. Jeśli nie zostanie on usunięty, istnieje prawdopodobieństwo, że dojdzie do rozwoju ropnia, który rozprzestrzeniając się wzdłuż blaszek, może pojawić się w obrębie koronki. Alternatywnie możliwe jest zakażenie głębszych tkanek i rozwoju posocznicy.

Ponadto WL może być konsekwencją nadmiernego usuwania lub ścierania rogu, na przykład w przypadku gdy krowy chodzą przez długi czas po szorstkim betonie lub gdy podczas korekcji racic usuwana jest zbyt duża warstwa podeszwy, co prowadzi do odsłonięcia skóry właściwej przy linii białej w obszarze palców.

Choroba linii białej występuje najczęściej w oborach wolnowybiegowych, zwłaszcza jeśli podłoże jest śliskie lub wywołujące urazy. Zmiany typu WL są również powszechne u bydła mięsnego, co może wynikać z połączenia niewłaściwego żywienia i nadmiernego obciążenia tylnych nóg.

Leczenie
Priorytetem powinna być profilaktyka.

1. Stan pomieszczeń i podłóg jest czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju wielu zmian chorobowych. Połączenie nadmiernej obsady zwierząt, ograniczonej przestrzeni stołu paszowego, podłóg rusztowych i rur karkowych zamiast drabin paszowych (lub head locków) zwiększa ryzyko jeszcze bardziej.
   Skorzystaj z programu FirstStep® firmy Zinpro, a w szczególności z narzędzia oceny posadzek, aby zidentyfikować miejsca, w których można wprowadzić zmiany korzystne dla zdrowia racic.
2. Wprowadzaj jałówki do stada stopniowo, szczególnie w odniesieniu do nowej dawki pokarmowej i środowiska.
3. Zarządzaj żywieniem tak, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia podostrej kwasicy żwacza.
4. Regularnie przeprowadzaj korekcję racic w celu uniknięcia przeciążenia zewnętrznych racic tylnych nóg.
5. Dodaj do diety 20 mg/dzień biotyny oraz Zinpro Performance Minerals® zawierającego cynk, miedź, mangan i kobalt.

Szybkie leczenie jest ważne, aby zmniejszyć nasilenie problemów i późniejsze straty ekonomiczne.

1. Rozlany krwiak w obszarze linii białej jest najbardziej prawdopodobny u świeżo wycielonych krów lub u krów, u których występuje poważny problem żywieniowy, a środowisko sprawia, że mają one trudności z zapewnieniem sobie odpowiedniej ilości odpoczynku. Każde zwierzę powinno zostać przeniesione do boksu legowiskowego lub na pastwisko, aby umożliwić mu powrót do zdrowia.
2. Bardziej miejscowe głębokie przekrwienia, szczeliny i nieskomplikowane ropnie w zewnętrznym palcu tylnej racicy powinny być leczone poprzez funkcjonalną korekcję racic. Ściana wokół ubytku powinna zostać usunięta, w stopniu wystarczającym do odsłonięcia zdrowego rogu wokół granic zmiany. Piętka powinna być przycięta na poziomie lub poniżej wysokości piętki palca wewnętrznego, przy czym podeszwa nie może być zbyt cienka. Jeśli racica nie może być odpowiednio przycięta, aby przenieść wystarczający ciężar na palec niezmieniony chorobowo, wówczas należy przykleić blok na zdrowy palec.
3. W przypadku gdy ropień pojawił się w obszarze koronki, należy usunąć całą ścianę boczną, aż do warstwy zdrowej tkanki. Należy sprawdzić, czy nie nie ma oznak głębokiego zakażenia tkanek i skonsultować leczenie z lekarzem weterynarii.
4. W przypadku występowania ryzyka zakażenia rany, zwłaszcza rozwoju dermatitis digitalis, powinno być wykonywane bandażowanie zmian. Można zastosować lekki okład, taki jak ADAPTARAPTM firmy Zinpro. Krowy powinny być ponownie sprawdzone po trzech dniach, aby się upewnić, że nie ma infekcji, a następnie sprawdzone trzy tygodnie później.
5. Po leczeniu krowy z łagodnymi zmianami mogą wrócić do obory. Korzystne jest, aby kulawe krowy miały zapewnione wygodne miejsce do leżenia przez kilka dni po leczeniu. W przypadku odsłonięcia skóry właściwej należy omówić z lekarzem weterynarii strategię leczenia bólu.
6. Każda krowa, której podklejono blok, powinna być zbadana po trzydziestu dniach w celu przeprowadzenia ponownej korekcji i usunięcia bloku. Jeśli zmiana nie jest w pełni zagojona, blok powinien zostać założony na kolejne trzy do pięciu tygodni.

Głównym czynnikiem wpływającym na sukces w zarządzaniu zdrowiem racic jest szybkie i skuteczne leczenie wszystkich zmian chorobowych tak wcześnie, jak to możliwe, wraz z programem profilaktycznym obejmującym stosowanie Zinpro Performance Minerals®, takich jak Availa® Dairy. 