46. Konferencja ICAR&Interbull za nami
Konferencje naukowe są platformą wymiany myśli i spostrzeżeń, dzielenia się najnowszą wiedzą i doświadczeniem w danej dziedzinie oraz nawiązywania nowych kontaktów naukowych i biznesowych ze światowej klasy specjalistami. Właśnie takimi cechami charakteryzowała się konferencja łączona ICAR&Interbull, która odbyła się w dniach 19–24 maja 2024 roku w miejscowości Bled na Słowenii.
tekst: Dr Magdalena Graczyk-Bogdanowicz
W konferencji w Bled uczestniczyli przedstawiciele Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka, w tym Centrum Genetycznego. Tematem przewodnim obu spotkań było hasło „Zrównoważone systemy produkcji zwierzęcej w nowej erze”.
Konferencja Interbull co roku gromadzi przedstawicieli krajów uczestniczących w międzynarodowej ocenie wartości hodowlanej prowadzonej przez organizację Interbull, światowej klasy specjalistów z dziedziny genetycznego doskonalenia bydła oraz ekspertów akademickich. W ramach części Interbullowej przygotowano cztery sesje tematyczne dotyczące: nowości w tematyce różnorodności genetycznej i produkcyjności, doskonalenia nowych cech (2 części), metodologii jednostopniowej oceny wartości hodowlanej oraz nowych osiągnięć w dziedzinie genetyki i genomiki w ocenie (między)narodowej. Dodatkowo w ramach sesji łączonej ICAR&Interbull poruszona została tematyka pozyskiwania obserwacji do oceny efektów krzyżowań krów ras mlecznych z buhajami ras mięsnych. W sumie w trakcie konferencji Interbull zaprezentowano 36 prezentacji w części głównej i 6 w sesji łączonej.
Genetyka na pierwszym miejscu
W ramach pierwszej sesji, dotyczącej różnorodności genetycznej i produkcyjności, tematem przewodnim była zmienność genetyczna populacji i inbred. Temat inbredu jest ciągle aktualny, a problem przyspieszającego tempa przyrostu inbredu staje się jeszcze bardziej palący w dobie selekcji genomowej. Jak podkreślał dr Jan-Thijs van Kaam z ANAFIBJ (Włoskie Stowarzyszenie Hodowców Bydła Fryzyjskiego, Brązowego i Jersey), w ostatnich latach w populacji bydła można zauważyć znaczący spadek heterozygotyczności w pewnych regionach genomu (oceniony na podstawie SNP-ów), co przekłada się na zmniejszenie zmienności genetycznej populacji. Ponadto efektywna wielkość analizowanej przez niego populacji osiągnęła granicę bezpiecznego minimum, które wynosi 50. Poniżej tej wartości zaburzone są mechanizmy, które są w stanie przeciwdziałać negatywnym skutkom inbredu, i osłabia się potencjał adaptacyjny zwierząt. Osiągnięcie tego progu jest zjawiskiem niebezpiecznym z punktu widzenia różnorodności genetycznej populacji i występujących mutacji, które łatwo utrwalają się w populacji. Jak podkreślono, w dobie ery genomowej łatwo można zgenotypować zwierzę i oszacować inbred genomowy. Jednak zwrócono uwagę, że wyniki te są bardziej precyzyjne, jeśli oboje rodzice również zostali zgenotypowani. Wtedy z większą pewnością możemy wskazać fragmenty genomu, które zostały przekazane potomstwu od rodziców i ich wspólnych przodków. Z kolei dr Paul M. VanRaden z USDA (Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych) przedstawił poziom genotypowania na świecie i jego wpływ na ocenę wartości hodowlanej oraz zinbredowanie zwierząt. Niewątpliwie kraje Ameryki Północnej wiodą prym w genotypowaniu – zgenotypowano tam już ponad 3,2 mln samic bydła (dane do grudnia 2023). Kompletność rodowodów samic w zależności od regionów świata jest na zadowalającym poziomie i odzwierciedla stopień zaawansowania hodowli. W krajach rozwiniętych z Ameryki Północnej i Europy Zachodniej wynosi ona średnio 85%. W Europie Wschodniej, Azji i Afryce – ok. 70%. Kompletność rodowodu ma bezpośrednie przełożenie na dokładność szacowanego poziomu inbredu osobników. Dodatkowo podkreślono, że wiele buhajów oraz zgenotypowanych samic ocenianych w danym kraju posiada przodków spokrewnionych z amerykańską populacją referencyjną. Taki stan rzeczy przekłada się na wysoki poziom inbredu rodzących się cieląt i spokrewnienie wybieranych do kojarzeń rodziców na całym świecie. Ponieważ problem inbredu jest ciągle aktualny, zachęcam, aby wrócić do artykułu „Inbred – jak teoria stała się praktyką” opublikowanego w sierpniowym numerze „Hodowli i Chowu Bydła” (08/2023: 23–25). W artykule przybliżono podstawy teoretyczne inbredu, przykłady oraz praktyczne wskazówki dla hodowców. Globalny problem inbredu w populacjach bydła holsztyńsko-fryzyjskiego był jednym z tematów, który wielokrotnie powracał w różnych kontekstach w trakcie całej konferencji.
Żywienie a emisja metanu
Druga sesja dotycząca nowych cech została zdominowana przez tematykę związaną z badaniem pobrania i wykorzystania paszy oraz emisją metanu w kontekście poprawy efektywności produkcji i ograniczenia niekorzystnego wpływu na środowisko. Sesję rozpoczął dr Janez Jenko z firmy Geno, którego mieliśmy okazję gościć przy okazji V Forum Genetycznego w 2023 roku w Balicach. Artykuł na podstawie wykładu przedstawionego na forum pt. „Selekcja genomowa w rasie norweskiej czerwonej” został opisany w grudniowym numerze „Hodowli i Chowu Bydła” (12/2023: 34–35). Prelegent w swojej prezentacji skupił się na przewidywanym postępie genetycznym, jaki jesteśmy w stanie osiągnąć przy odpowiednim poziomie zebranych obserwacji fenotypowych i liczbie genotypów dla cech trudno mierzalnych. Przykładem takich cech jest właśnie wykorzystanie paszy czy emisja metanu, które przez swą specyfikę mierzenia są drogie w pozyskiwaniu. Jednak, jak przekonywał prelegent, w badaniach symulacyjnych jesteśmy w stanie przewidzieć, przy jakim poziomie zebranych obserwacji możemy osiągnąć zamierzony efekt selekcyjny w populacji. Zwrócono jednak uwagę na korelacje genetyczne, jakie występują pomiędzy indeksem selekcyjnym i nową cechą, oraz na wagę, jaką przypisuje się, włączając nową cechę do indeksu. Te mogą wpłynąć na zmniejszenie przewidywanego postępu. W kolejnych prezentacjach przedstawiono wiele sposobów, jak definiować pobranie i wykorzystanie paszy oraz jaki fenotyp jest przydatny do szacowania wartości hodowlanej. Propozycji było wiele: na podstawie kubatury ciała i masy tuszy, jako regresja przyrostów masy ciała, realnego pobrania ze stacji paszowych lub skanowanej powierzchni paszy przez kamery. Ważna w kontekście efektywności produkcji, zmian klimatycznych i dyrektyw unijnych emisja metanu była zwykle analizowana w odniesieniu do wyżej wspomnianych cech jako element zrównoważonej produkcji. Emisja metanu jest skutkiem ubocznym pobranej paszy, a koszt jej jest podwójny, jako stracona energia i gorzej wykorzystana pasza oraz emisja gazów cieplarnianych do atmosfery. Jednak, jak przekonywano w wielu prezentacjach, doskonalenie w kierunku zmniejszenia emisji metanu jest możliwe. W tym kontekście przedstawiciele różnych krajów zaprezentowali stopień zaawansowania procesu wdrażania oceny wartości hodowlanej dla tych cech, modelowania statystycznego, odziedziczalności i pierwsze spodziewane efekty selekcji.
Ocena jednostopniowa
Tematyka sesji trzeciej poświęcona była całkowicie metodyce oceny jednostopniowej. Z punktu widzenia planowanego wdrożenia tej metodyki w Polsce w grudniu 2024 roku sesja ta była bardzo interesująca i pełna najświeższych informacji. Wiele krajów dzieliło się swoimi doświadczeniami na ten temat, między innymi Francja, która wdrożyła tę metodykę dla wszystkich cech w 2022 roku, oraz Holandia – w 2023 roku. Ponadto światowej klasy specjaliści dzielili się najnowszymi technicznymi informacjami, jak sobie radzić z brakami w rodowodzie w ocenie genomowej, przedstawiali sposoby efektywnego szacowania genomowej dokładności oceny i poruszali wiele innych zagadnień praktycznych. Na sesji nie zabrakło doniesień z Polski. Zaprezentowała je dr Katarzyna Stachowicz z AbacusBio, którą można było poznać na I Forum Genetycznym w Poznaniu w 2018 roku oraz która współpracuje z Polską Federacją Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Prelegentka przedstawiła postęp prac w zakresie oceny genetycznej dla przeżywalności krów, rozważanych definicji fenotypu oraz zaawansowania prac nad wdrożeniem metodyki jednostopniowej dla tej cechy.
Konferencję związaną z organizacją Interbull zakończyła sesja dotycząca nowych osiągnięć w dziedzinie genetyki i genomiki w ocenie (między)narodowej. Zdecydowanie sesja ta miała wiele technicznych akcentów, w kontekście przechodzenia z dwustopniowej oceny genomowej na jednostopniową. W szczególności dotyczących włączania zewnętrznej informacji o zwierzętach, takich jak informacje z międzynarodowej oceny wartości hodowlanej MACE (wielokrotna ocena pomiędzy krajami) oraz metod walidacji, a więc sprawdzania poprawności szacowanych wartości hodowlanych.
W ramach konferencji ICAR odbyło się 11 sesji tematycznych poruszających najbardziej ważkie aspekty nowoczesnego rolnictwa, takie jak zarządzanie stadem w kontekście zrównoważonego rolnictwa (4 sesje), emisja metanu w różnych aspektach badań (2 sesje), zbieranie poprawnych danych w ramach ICAR (2 sesje), cechy funkcjonalne w aspekcie hodowli i zarządzania stadem (2 sesje) oraz hodowla owiec i kóz (1 sesja).
Zrównoważone rolnictwo powinno łączyć w sobie wiele aspektów: ograniczenie wpływu hodowli bydła na środowisko poprzez utrzymywanie bardziej efektywnych zwierząt, które jesteśmy w stanie doskonalić dzięki wykorzystaniu najnowszych technik i metod szacowania wartości hodowlanej. Efekt ten, wzmacniany na drodze selekcji genomowej, pozwoli w sposób trwały zwiększyć ekonomikę produkcji i zmniejszyć wpływ na klimat. Tematyka sesji zaprezentowanych podczas konferencji ICAR&Interbull zdecydowanie wpisała się w hasło „Zrównoważone systemy produkcji zwierzęcej w nowej erze”, a porcja najświeższych informacji będzie wykorzystana do budowy systemu oceny jednostopniowej, którego wdrożenie, jak wspomniano, planowane jest na grudzień 2024 roku.
