Rola żywienia w zdrowiu racic

W dziedzinie zdrowia bydła mlecznego kulawizny stanowią poważne wyzwanie. Najczęściej przyczyną kulawizn u tych zwierząt jest złożona interakcja czynników. Przez wieloczynnikowość rozumiemy, że potrzebna jest kombinacja zdarzeń lub urazów, aby spowodować kulawiznę. Rzadko zdarza się, aby jeden uraz lub zdarzenie spowodowało u krowy rozwój zmiany chorobowej i kulawiznę. Nie jest to jednak niemożliwe; na przykład nieprawidłowy trym funkcjonalny może sprawić, że krowa stanie się kulawa.

tekst: Huw McConochie, Zinpro

Żywienie, a zwłaszcza podostra kwasica żwacza (SARA), jest często wskazywane jako przyczyna kulawizny, a winowajcą są złe zalecenia żywieniowe od dietetyka. Jednak SARA, podobnie jak kulawizna, jest chorobą wieloczynnikową. W tym artykule zagłębiamy się w skomplikowaną sieć czynników, które przyczyniają się do kulawizn u bydła mlecznego.

Na rycinie 1 przedstawiony jest wieloczynnikowy charakter obu schorzeń w odpowiedniej perspektywie. Jak widać, rozwój zmiany chorobowej wymaga szeregu połączonych urazów lub wyzwań. Schemat pokazuje również znaczenie czynników pozażywieniowych, takich jak nadmierna obsada, komfort, czas leżenia i zachowanie (żywieniowe).

Mając nadzieję, że SARA została wyraźnie wskazana jako jedna z bezpośrednich przyczyn kulawizny, w dalszej części tego artykułu chciałbym skupić się na tym, co możemy zrobić z perspektywy żywieniowej, aby poprawić zdrowie racic.

Stan zapalny w racicy
Struktury racicy są bardzo wrażliwe na wpływ wystąpienia stanu zapalnego. Może on prowadzić do zmian w głębokości poduszek tłuszczowych i ukształtowaniu kości racicowej. Rycina 2 przedstawia nieodwracalne zmiany deformacyjne kości racicowej spowodowane stanem zapalnym.
Zminimalizowanie ryzyka wystąpienia stanu zapalnego, szczególnie w okołoporodowym okresie przejściowym, jest kluczem do zapobiegania kulawiznom. Celem w tym okresie jest zapobieganie chorobom, takim jak hipokalcemia, ketoza, zatrzymanie łożyska i zapalenie macicy, które są związane ze stanem zapalnym. Pomyślne przejście obejmuje wiele aspektów, w tym adekwatność udogodnień i minimalizację stresorów społecznych. Patrząc przez pryzmat żywienia, konieczne staje się wdrożenie skutecznej strategii zapobiegania hipokalcemii i utrzymania spożycia suchej masy (DMI) przy jednoczesnym unikaniu nadmiernej podaży energii. Tę delikatną równowagę można osiągnąć poprzez wdrożenie diety dla krów zasuszonych o wysokiej zawartości słomy lub diety typu Goldilocks*.

Nadmierne zmiany kondycji
Metaboliczny stan zapalny jest często nasilony u krów nadmiernie otłuszczonych (BCS > 3,5) w okresie zasuszenia i tych, które przechodzą znaczną mobilizację tkanki tłuszczowej w okresie tuż przed wycieleniem i po nim. Z żywieniowego punktu widzenia krytyczne jest zarówno zapewnienie, by krowy nie przekraczały optymalnego poziomu BCS do czasu zasuszenia, jak i unikanie zmian BCS w okresie zasuszenia i wczesnej laktacji. Poziom pobrania energii we wczesnej laktacji także zależy od wielu czynników, wśród których możemy wymienić zdrowie racic, stres społeczny, przestrzeń paszową i budżet czasowy. Z tego powodu skupienie się tylko na żywieniu jako sposobie zapobiegania zmianom racic będzie mniej skuteczne niż skupienie się na ogólnej strategii zarządzania stosowanej w gospodarstwie.

Zmiany w fizjologii w okresie przejściowym
Gdy krowa przygotowuje się do wycielenia, w jej ciele zachodzi wiele zmian anatomicznych. Są one zlokalizowane głównie w miednicy, ale wiemy, że zmiany te mogą również wpływać na położenie kości racicowej w puszce racicowej (jak pokazano na rycinie 3). Dochodzi do jej opadania i negatywnego oddziaływania na poduszkę tłuszczową i skórę właściwą.

Samo w sobie nie stanowiłoby to problemu, gdyby krowa mogła cieszyć się odpoczynkiem w bezstresowym, komfortowym środowisku.

Jest to jednak kolejna ilustracja wieloaspektowego scenariusza. Z żywieniowego punktu widzenia musimy zapewnić, że zmiany anatomiczne powrócą do normy tak szybko po wycieleniu, jak to możliwe. Aby to osiągnąć, krowa w okresie wczesnej laktacji potrzebuje znacznej podaży wysokiej jakości białka. Obecnie zalecam optymalizację ilości (g) podawanego białka, a nie procentowego pobrania suchej masy dawki (DMI). Wynika to z faktu, że większość krów ma ujemny bilans białka we wczesnej laktacji.

Wysokiej jakości róg racicowy
Podobnie jak każda inna tkanka w organizmie, róg racicowy wymaga ciągłej odnowy. Dlatego też dostarczanie wszystkich składników odżywczych ma kluczowe znaczenie. Dzięki temu tkanki utrzymują funkcjonalność i zdrowie. Na rycinie 4 pokazano znaczenie makro- i mikroskładników odżywczych we wzroście i rozwoju rogu racicowego.

Oczywiste jest, że przejściowe lub długotrwałe niedobory składników odżywczych mogą wpływać na jakość i zdrowie rogów. Na przykład tkanka rogowa rośnie średnio w tempie około 5 mm miesięcznie, z wyjątkiem okresów ujemnego bilansu energetycznego, kiedy wzrost rogu prawie nie występuje. Inne przykłady obejmują podaż minerałów, takich jak cynk, miedź i mangan. Są one niezbędne dla integralności strukturalnej rogu, ale ich spożycie jest ogólnie wysokie we wczesnej i środkowej laktacji, a najniższe w okresie zasuszenia i po okresie poporodowym. Dostępność tych minerałów po okresie przejściowym jest równie ważna, ponieważ róg jest pod presją ograniczonego spożycia energii i poddawany jest wyzwaniom wynikającym ze stanów zapalnych, z kolei w okresie zasuszenia istnieje możliwość regeneracji po wyzwaniach zakończonej laktacji. Można to osiągnąć z wykorzystaniem wysokiej jakości minerałów organicznych, takich jak Zinpro® Performance Minerals®.

Podsumowanie
Kulawizna to złożony problem, który wymaga kompleksowego rozwiązania. Konieczna jest ścisła współpraca lekarzy weterynarii, korektorów racic i dietetyków w zakresie identyfikacji i rozwiązywania wieloaspektowych wyzwań, przed którymi stają krowy i ich racice. Każdy z tych specjalistów odgrywa odrębną rolę w łagodzeniu występowania zmian w racicach.

Z żywieniowego punktu widzenia kluczowe znaczenie ma zapewnienie zbilansowanej i odpowiedniej diety, która pozytywnie wpływa na ograniczenie chorób przejściowych, zapobiega nadmiernemu kondycjonowaniu krów, zmniejsza ryzyko nadmiernej utraty masy ciała we wczesnej laktacji i ma pozytywny wpływ na zdrowie żwacza. Takie podejście żywieniowe stanowi kluczowy element w holistycznym podejściu do tematu zwalczania kulawizn. 

*Diety o kontrolowanej wartości energetycznej, znane również jako diety Goldilocks, są bogate w paszę niskiej jakości, zazwyczaj słomę, i podawane przez cały okres zasuszenia. Celem karmienia tymi dietami jest zaspokojenie zapotrzebowania krów na energię, ale nieprzekroczenie go, gdy pozwolimy im spożywać je ad libitum.