Dla kogo technologia zbioru kukurydzy Shredlage jest dobrym rozwiązaniem?

O praktycznym wykorzystaniu nowej technologii zbioru kukurydzy na kiszonkę w żywieniu krów mlecznych informuje prof. Zygmunt M. Kowalski z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

rozmawiał: Ryszard Lesiakowski

Co nowego wnosi do żywienia krów mlecznych zbiór kukurydzy w technologii Shredlage?
Kiszonka z kukurydzy zbierana w technologii Shredlage w porównaniu do kiszonki z kukurydzy zbieranej tradycyjnie, tj. pociętej na sieczkę o długości nawet mniej niż 1 cm, poprawia strukturę fizyczną dawki pokarmowej. W żywieniu krów o wysokiej wydajności mlecznej pasze strukturalne w dziennej dawce pokarmowej wpływają na motorykę żwacza, pobudzają do wydzielania śliny, a tym samym warunkują poprawne trawienie pasz. Niestety konieczność zapewnienia dużej koncentracji składników pokarmowych w dziennych dawkach pokarmowych dla wysokomlecznych krów zmusza do stosowania pasz drobno pociętych i rozdrobnionych. Drobno pocięta kiszonka z kukurydzy ma zapewnić dobre rozdrobnienie ziarniaków, aby zawarta w nich energia była dobrze wykorzystana przez organizm krów. Poprawnej struktury dziennej dawki pokarmowej nie budują także pasze treściwe. Paszami strukturalnymi są natomiast kiszonki z traw i lucerny, których dostępność w wielu regionach jest ograniczona. Z problemem tym uporali się producenci mleka w Stanach Zjednoczonych, którzy wdrożyli do praktyki technologię zakiszania kukurydzy pociętej na sieczkę o długości 3–4 cm, z jednoczesnym zniszczeniem struktury łodyg i dokładnym rozdrobnieniem ziarniaków. Technologię zbioru, którą nazwano Shredlage, wdrożyła firma Claas. Kukurydza tak zbierana zapewnia bardzo dobrą strukturę fizyczną dawki pokarmowej bez konieczności stosowania dużych dawek kiszonek z traw lub lucerny. W tej technologii, mimo długiego pocięcia, uzyskuje się także bardzo dobre rozdrobnienie ziarniaków. Dzięki temu energia w nich zawarta jest dobrze wykorzystana przez organizm krów, podobnie jak składniki pokarmowe zawarte w łodygach, które podczas zbioru są zgniecione. Uszkodzenie struktury łodyg i liści zapewnia ich rozkład przez bakterie żwaczowe, co jest znacznie utrudnione tylko przy pocięciu na długą sieczkę.

Czy kiszonka z kukurydzy zbieranej w technologii Shredlage umożliwia zrezygnowanie z dodatku do TMR‑u sieczki ze słomy w celu poprawy jego struktury?
Rzeczywiście w wielu gospodarstwach, w celu poprawy struktury dziennej dawki pokarmowej dla wysokomlecznych krów, praktykuje się niewielki dodatek słomy paszowej. Żywienie kiszonką z kukurydzy zbieranej w technologii Shredlage umożliwia uzyskanie poprawnej struktury dawki pokarmowej bez udziału sieczki ze słomy. Wyeliminowanie tego komponentu z dawki pokarmowej upraszcza sporządzenie TMR-u i zmniejsza ryzyko popełnienia błędu, np. podczas odważania potrzebnej ilości słomy. Ponadto wyeliminowanie z żywienia krów wysokomlecznych paszy ubogiej w składniki pokarmowe, jaką jest słoma, i zastąpienie jej kiszonką z kukurydzy Shredlage zwiększa koncentrację składników pokarmowych w dawce pokarmowej. Efektem będzie z pewnością wzrost dziennej produkcji mleka. Dodatkowym efektem wyeliminowania z TMR-u pasz niechętnie pobieranych przez krowy, do których zalicza się zwłaszcza słoma, jest ograniczenie ich sortowania.

Czy nowa technologia zbioru kukurydzy ogranicza ryzyko występowania kwasicy żwacza?
Profilaktyka występowania kwasicy żwacza sprowadza się przede wszystkim do zapewnienia optymalnej struktury fizycznej skarmianych pasz dawek pokarmowych. Zadanie to znacząco ułatwia zastosowanie w żywieniu krów wysokomlecznych kiszonki z kukurydzy zbieranej w technologii Shredlage, która jest strukturalną paszą objętościową, bogatą w łatwo dostępną energię. Większy udział kiszonki z kukurydzy w dawce pokarmowej zwiększa podaż energii i umożliwia zmniejszenie ilości zadawanych pasz treściwych, tym samym mniejsze jest ryzyko wystąpienia kwasicy. Wspomniałem, że kiszonka zbierana w nowej technologii ogranicza sortowanie pasz w mieszaninie TMR, co także zmniejsza ryzyko występowania kwasicy. Trzeba podkreślić, że optymalna struktura TMR-u zapobiega występowaniu zaburzeń metabolicznych, np. ketozy.

Jak pogodzić długą sieczkę z zielonki z kukurydzy zakiszanej w technologii Shredlage z dobrym ubiciem w silosie?
Bez względu na to, w jakiej technologii zbierana jest kukurydza na kiszonkę, konieczne jest przestrzeganie podstawowych zasad. Dobre warunki fermentacji uzyskuje się, jeśli zawartość suchej masy zakiszanej kukurydzy wynosi ok. 35%. Wyższa zawartość suchej masy utrudnia dokładne ubicie zielonki, co w praktyce oznacza zagrzewanie się kiszonki. Wyparcie powietrza ze stogu kiszonkowego poprzez ugniecenie oraz szczelne okrycie folią jest warunkiem wyprodukowania dobrej kiszonki z kukurydzy. Zakiszanie nadmiernie suchego materiału kiszonkowego, o zawartości suchej masy powyżej 40%, jest równie trudne w technologii Shredlage, jak i w tradycyjnych technologiach zbioru.

W jakich okolicznościach nowa technologia zbioru kukurydzy jest szczególnie zalecana?
W moim przekonaniu zbiór kukurydzy w technologii Shredlage uzależniony jest przede wszystkim od dostępu do dobrych objętościowych pasz strukturalnych. Na myśli mam zwłaszcza dobrej jakości kiszonki z traw i lucerny. W regionach z dużym udziałem trwałych użytków zielonych, np. na Podlasiu, inwestowanie w technologię Shredlage nie musi być w pełni uzasadnione. Pasze z użytków zielonych to nie tylko dobra struktura fizyczna dawki pokarmowej, ale także relatywnie tanie źródło białka, o czym nie można zapominać. Natomiast zbiór kukurydzy w technologii Shredlage może być interesujący dla hodowców z regionów ubogich w użytki zielone lub dotkniętych suszą. Problem niedoboru wody występuje od kilku lat zwłaszcza w województwach lubuskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim. Z pewnością wyeliminowanie słomy paszowej z dziennej dawki pokarmowej i zastąpienie jej kiszonką z kukurydzy Shredlage jest dobrym rozwiązaniem.

Jakich korzyści można oczekiwać ze stosowania kiszonki z kukurydzy zbieranej w technologii Shredlage?
Pod względem wartości pokarmowej kiszonki z kukurydzy zbieranej tradycyjnie (krótko pociętej) i w technologii Shredlage są bardzo podobne, różni je natomiast struktura fizyczna. Zatem korzyści wynikające ze skarmiania kiszonki zbieranej w nowej technologii są konsekwencją wprowadzenia do dawki pokarmowej paszy objętościowej bogatej w energię i o dobrej strukturze. Zauważalnego efektu w postaci wzrostu wydajności mlecznej mogą się spodziewać hodowcy, którzy wyeliminują z żywienia słomę paszową na rzecz kiszonki z kukurydzy Shredlage. Trudno oczekiwać takiego efektu po wprowadzeniu tej kukurydzy do poprawnie zbilansowanej dawki pokarmowej z udziałem kiszonki z traw lub lucerny i o poprawnej strukturze. Technologia Shredlage rozwiązuje problemy w gospodarstwach borykających się z niedoborem objętościowych pasz strukturalnych. Z pewnością tradycyjna technologia zbioru kukurydzy, jak i Shredlage będą się uzupełniały. Obie, zależnie od okoliczności, umożliwiają poprawne żywienie krów wysokomlecznych. 

Dziękuję za rozmowę.