Nowe cechy potrzebne od zaraz

Rada Programowa PFHBiPM jednoznacznie opowiedziała się za rozwojem oceny wartości hodowlanej dla nowych cech, ważnych ekonomicznie dla hodowli i produkcji mleka.

tekst: Agnieszka Nowosielska, Radosław Iwański, zdjęcia: Radosław Iwański

7 lipca br. w Parzniewie odbyło się posiedzenie Rady Programowej, podczas którego dyskutowano nad przyszłością oceny wartości hodowlanej bydła mlecznego w Polsce. Jej uczestnicy jednoznacznie opowiedzieli się za tym, żeby w Polsce realizować ocenę wartości hodowlanej bydła mlecznego dla nowych cech. Przed posiedzeniem Rady Programowej, 24 czerwca br. odbyła się Rada Hodowlana PFHBiPM, która również dyskutowała powyższe zagadnienie. Hodowcy także pozytywnie zaopiniowali prace nad oceną wartości hodowlanej dla nowych cech.

W posiedzeniu Rady Programowej, której przewodniczył Dariusz Piątek, uczestniczyli:
• przedstawiciele hodowców: Ireneusz Dymarski, Wiesław Kulesza, Witold Chabuz – prezes Polskiego Związku Hodowców Bydła Białogrzbietego;
• przedstawiciele nauki: prof. dr hab. Wojciech Jagusiak z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, dr hab. Piotr Wójcik i dr Monika Skarwecka z Instytutu Zootechniki PIB w Balicach;
• przedstawiciele spółek unasieniania: Aldona Augustyniak z WCHiRZ w Tulcach, Agnieszka Pawlak i Jarosław Jędraszczyk z MCB w Krasnem, Krzysztof Ogórek i Paweł Kołaczyński z MCHiRZ w Łowiczu, Monika Synakiewicz ze SHiUZ w Bydgoszczy;
• przedstawiciele PFHBiPM: prezydent PFHBiPM Leszek Hądzlik, Ewa Kłębukowska, Tomasz Krychowski, Agnieszka Nowosielska, Tomasz Strabel z CGen PFHBiPM, Radosław Iwański – HiChB.

Przed Radą Programową stanęły pytania istotne dla przyszłości hodowli bydła mlecznego w Polsce, które postawiła Agnieszka Nowosielska, dyrektor ds. hodowli w PFHBiPM. Brzmiały one następująco:
• Czy jesteśmy zainteresowani oceną wartości hodowlanej dla nowych cech w Polsce?
• Jaka będzie forma udziału poszczególnych stron (PFHBiPM, SU, IZ PIB, MRiRW) uczestniczących w ocenie wartości hodowlanej dla nowych cech?
• Które jednostki obliczeniowe i w jakim zakresie będą odpowiedzialne za realizację oceny wartości hodowlanej nowych cech?
• Jakie są możliwe źródła i zasady ich finansowania?

Podmioty uczestniczące w Radzie jednoznacznie opowiedziały się za rozwojem oceny w Polsce i postanowiły współpracować w tym zakresie. Uczestnicy dyskusji podkreślali potrzebę wprowadzenia do oceny wartości hodowlanej bydła mlecznego nowych cech, takich jak: zdrowotność racic, kliniczna i subkliniczna ketoza, mastitis, metritis, wytrwałość laktacji i inne. Polska jest czołowym producentem mleka w Europie i posiada liczną populację bydła rasy HF, dzięki czemu ma możliwość stać się poważnym światowym graczem w tym zakresie i nie kupować gotowych rozwiązań od zagranicznych podmiotów, co de facto oznaczałoby oddanie własnego potencjału genetycznego i zasobów środowiskowych w obce ręce. Wszyscy zgodnie podkreślali, że tylko dzięki istniejącemu systemowi kontroli użytkowości mlecznej, który prowadzi PFHBiPM, jest możliwe wprowadzenie nowych cech do oceny wartości hodowlanej bydła mlecznego. Podjęcie wyzwania dalszej realizacji i rozwoju nowych cech oznacza, że Polska przystąpi w przyszłości do programu GenCoin, realizowanego przez kilka krajów w ramach Spółdzielni EuroGenomics, a który będzie polegał m.in. na wykorzystaniu wspólnej bazy fenotypów.
Podczas spotkania podkreślano, że miarą efektywności produkcji mleka nie jest już tylko wydajność mleczna, lecz walka z kosztami produkcji mleka, przede wszystkim poprzez wybór odpowiednich zwierząt do hodowli, dla których jak najwięcej cech będzie oszacowanych.

Rada Programowa postanowiła, że do końca lipca bieżącego roku wypracuje propozycję wspólnych programów, które pozwolą na zebranie fenotypów i genotypów zwierząt, co w przyszłości umożliwi wprowadzenie nowych cech do oceny wartości hodowlanej, i podejmie decyzje o źródle ich wspólnego finansowania.

Na posiedzenie Rady został zaproszony Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który wielokrotnie zwracał uwagę na konieczność podjęcia wzmożonych działań zmierzających do wzmocnienia współpracy środowisk zajmujących się hodowlą bydła mlecznego, w tym jednostek zajmujących się szacowaniem oceny wartości hodowlanej w Polsce. Niestety, pan minister, ani nikt z przedstawicieli MRiRW, nie zaszczycił Rady Programowej swoją obecnością.
Rada Programowa została utworzona przy Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka. Jest jej organem doradczym i opiniodawczym w sprawach dotyczących programów hodowlanych. Została powołana przez Prezydium Zarządu PFHBiPM. Radzie przewodniczy dr Dariusz Piątek, główny hodowca OHZ w Dębołęce, który jest także sekretarzem Polskiej Federacji i wiceprezesem Łódzkiego Związku Hodowców Bydła. W jej skład wchodzą hodowcy, naukowcy oraz prezesi zarządów spółek inseminacyjnych.

Głównym zadaniem Rady jest podejmowanie działań dotyczących programów hodowlanych w hodowli bydła ras mlecznych wspólnie z hodowcami reprezentowanymi przez PFHBiPM (ścieżka żeńska) oraz spółkami inseminacyjnymi (ścieżka męska) w połączeniu z nauką. Rada Programowa ma przede wszystkim:
• inicjować zmiany w programach hodowlanych;
• analizować realizowany w Polsce system oceny wartości hodowlanej w zakresie metodyki, jego finansowania i wdrażania;
• opracowywać nowe wspólne projekty i wskazywać źródła ich finansowania;
• oceniać programy hodowlane w zakresie trendów genetycznych i poziomu inbredu.

Tworzą ja następujące osoby: Dariusz Piątek, Wiesław Kulesza (członek zarządu PFHBiPM), Ireneusz Dymarski (członek zarządu PFHBiPM), Edgar Beneš (członek zarządu PFHBiPM, prezes Polskiego Związku Hodowców Bydła Simentalskiego), Wacław Drożdż (członek zarządu PFHBiPM, prezes Krajowego Związku Hodowców Czerwonego Bydła Polskiego), prof. dr hab. Witold Chabuz (członek zarządu PFHBiPM, prezes Polskiego Związku Hodowców Bydła Białogrzbietego), prof. dr hab. Stanisław Kamiński (Uniwersytet Warmińsko‑Mazurski w Olsztynie), prof. dr hab. Wojciech Jagusiak (Uniwersytet Rolniczy w Krakowie), Agnieszka Pawlak (prezes MCB w Krasnem), Andrzej Baehr (prezes WCHiRZ w Poznaniu), Krzysztof Ogórek (prezes MCHiRZ w Łowiczu) i Wiesław Drewnowski (prezes SHiUZ w Bydgoszczy).