Warto wiedzieć, ile ważą nasze krowy

Dochowanie się w prowadzonym gospodarstwie „idealnej” krowy, jak wszyscy doskonale wiedzą, nie jest rzeczą łatwą. Wpływa na to mnogość czynników zarówno hodowlanych, jak i behawioralno-środowiskowych. Duże znaczenie w tym procesie ma waga, której monitorowanie może przynieść wiele korzyści.

tekst: Mateusz Uciński, na podstawie Progressive Dairy

Idealna waga – to pojęcie względne w odniesieniu do wielu gatunków. Weźmy na przykład ludzi. Eksperci opracowali na podstawie średnich populacji idealny wskaźnik masy ciała, który określa optymalną wagę, uwzględniając wzrost danego osobnika. Jeśli jej parametry nie mieszczą się w określonych granicach, zalecana jest interwencja. Niektórzy ludzie funkcjonują doskonale, mimo że ich waga jest poza idealnym zakresem, podczas gdy inni, być może z powodu uwarunkowań genetycznych, borykają się z problemami zdrowotnymi. Ważne jest, abyśmy znali swoją wagę, zadbali o to, by była prawidłowa i stosowali odpowiednią dietę i ćwiczenia, aby ją utrzymać.

Obserwując wzrost

To, co napisaliśmy o ludziach, w ogromnej mierze dotyczy także stada mlecznego. Zwierzęta od narodzin do pierwszego wycielenia są na ścieżce wzrostu, która doprowadzi je do idealnej, dojrzałej wagi. Ta waga jest dość stała w zależności od rasy, ale może zmieniać się w różnych stadach. Jałówki idealnie będą się cieliły przy około 85% średniej dojrzałej masy stada. Będą rosły i przybierały na wadze przez pierwszą laktację i ostatecznie osiągną dojrzałą wagę po drugim cielęciu.

W końcówce laktacji, do wycielenia, przybieranie na wadze będzie następowało w zdrowym tempie. Po wycieleniu ich krzywa masy ciała będzie odwrotnie proporcjonalna do krzywych laktacji i spożycia suchej masy (DMI) – patrz rysunek 1. Masa ciała spada zaraz po wycieleniu i osiąga prawidłowe wartości dopiero po około 100 dniach laktacji. Krowy powinny odzyskać prawidłową masę przed wycieleniem, gdzieś w ciągu ostatnich kilku miesięcy laktacji, ponieważ produkcja i spożycie suchej masy osłabną.

Optymalnie krowy świeżo wycielone powinny mieć kondycję między 3,25 a 3,75 (wg oceny BCS), w zależności od ich wieku i rasy. Mogą stracić od 3% do 3,5% masy ciała po wycieleniu lub połowę punktu BCS w ciągu pierwszych 80 dni laktacji, ponieważ energia skierowana na intensywną produkcję mleka kradnie rezerwy organizmu. Jeśli krowy, które się cielą, są w odpowiedniej kondycji, ich organizm powinien mieć wystarczająco dużo rezerw, aby mogły przejść przez ten trudny okres.

Nie odchodźmy od schematu

Jeśli krowy pozostaną w tym normalnym schemacie utraty wagi, nie powinno być problemu. Wyzwania pojawiają się, gdy zboczą z tej ścieżki. Jeśli krowa traci 5% lub więcej swojej masy ciała, należy podjąć interwencję, aby zrozumieć, dlaczego tak się dzieje. Przyczyną mogą być problemy z kulawizną i zaburzenia metaboliczne, w tym podkliniczne zapalenie wymienia, ketoza, przemieszczenie trawieńca i inne zaburzenia. W przypadku gdy utrata masy ciała się utrzymuje, problemem może być słaba wydajność reprodukcyjna.

Jeśli krowy tracą na wadze, ale po wycieleniu stan ich zdrowia utrzymuje się w normie, prawdopodobnie uzasadnione jest dostosowanie do dobrowolnego okresu oczekiwania (VWP). Zwierzęta, które ciężko się doją i tracą na wadze, prawdopodobnie mają problem z rozrodem i nie od razu się rozmnażają, w tej sytuacji przedłużenie VWP byłoby właściwe.

Brak utraty masy ciała krów może wskazywać na ich nieoptymalną wydajność. Jest to czas na podjęcie decyzji, czy te zwierzęta mogą być wykorzystane do hodowli na wołowinę lub dodane do listy z adnotacją „nie rozmnażać” i finalnie przeznaczone do brakowania, gdy produkcja spadnie poniżej progu rentowności.

Z całą pewnością niezwykle ważne jest zrozumienie powodów występowania wahań wagi w stadzie. Pytanie brzmi: skąd możesz mieć pewność, gdzie znajdują się twoje krowy z punktu widzenia utraty wagi? Wskaźnik BCS może być podpowiedzią lub wskazówką, jednak skupia się on bardziej na zrozumieniu rezerw ciała niż na jego wadze.

Waga krowy opowiada jej historię

Jedynym obiektywnym sposobem obserwowania zmian wagi jest regularne ważenie krów. Niestety niewielu producentów poświęca czas lub środki na tę czynność. Dostępna jest technologia ułatwiająca ważenie zwierząt i zarządzanie danymi, a tym samym podejmowanie bardziej świadomych decyzji. W ofercie znajdują się wagi spacerowe, które można umieścić w korytarzach wyjściowych z hali udojowej. Czytniki RFID identyfikują każdą krowę przechodzącą przez urządzenie. Manny Salcedo, prezes Dairy Performance Network, od dawna zajmuje się zagadnieniem spadku wagi krów. Opracował algorytm, który dopasowuje wagę konkretnej krowy do jej dziennej produkcji mlecznej. W ten sposób określa, czy utrata wagi kontrolowanej sztuki mieści się w dopuszczalnym zakresie. Każda krowa, która nie spełnia określonych norm, jest oznaczana jako wymagająca dalszej uwagi i obserwacji.

Dane dotyczące masy krów mogą być wykorzystywane na kilka sposobów, zaczynając od punktów odniesienia, ustalonych dla poszczególnych sztuk w obrębie każdego stada. Znając wagę zwierząt, można określić, czy zdarzenie zdrowotne jest nieuchronne i podjąć interwencję, która ułatwi rozwiązanie problemu lub walkę z chorobą. Dodatkowo dietetycy mogą analizować wagę krów w kojcach, aby określić, czy konieczne jest dostosowanie dawki żywieniowej. Wreszcie, jeśli faktycznie pragniemy, aby utrzymywane w gospodarstwie jałówki wydały na świat potomstwo, uwzględniając 85% ich dojrzałej masy ciała, trzeba dokładnie określić tę dojrzałą wagę, co umożliwi ustalenie docelowego kierunku rozwoju jałówek.

Więcej powodów do ważenia

Wiedza na temat dokładnej wagi poszczególnych zwierząt jest ważna także z punktu widzenia ich zdrowia, umożliwia bowiem zastosowanie odpowiedniej metody leczenia i podawanie antybiotyków we właściwych dawkach. Dawkowanie leków wyłącznie na podstawie etapu życia zwierzęcia jest niewłaściwe.

Dr Jeffrey Bewley, analityk mleczarski i naukowiec zajmujący się innowacjami w Holstein Association USA, wskazuje również na wymiar genetyczny ważenia. Idealnie byłoby, gdyby redukcja masy krów po wycieleniu była minimalna, a mimo to zwierzęta te osiągałyby wysoką produkcję, co oznaczałoby krowę bardziej wydajną. Dane dotyczące masy ciała takich zwierząt można by gromadzić i wprowadzać do systemu oceny genetycznej, ułatwiłoby to identyfikację takich krów w ramach programu rozwoju genetycznego.

Zrozumienie, jakie czynniki powodują wahania wagi w stadzie, jest niezwykle ważne i nie powinno być pozostawiane subiektywnej analizie. Dostępna jest już technologia umożliwiająca bezproblemowe zbieranie indywidualnych danych na ten temat i podejmowanie decyzji zarządczych na podstawie tego, co te informacje mówią o stanie poszczególnych zwierząt i całego stada. 