Ocena mięsna w programie SOL

tekst: Joanna Kwaśniewska

Od niedawna hodowcy posiadający stada mięsne pod oceną Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka mogą w pełni korzystać z programu SOL, który został wzbogacony o kilka nowych funkcji, przeznaczonych dla tego typu gospodarstw. Pojawiło się również nowe narzędzie przydatne także w oborach mlecznych!

Dla jakich krów ocena mięsna?
Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka prowadzi ocenę mięsną dla krów następujących ras: polska czerwona, białogrzbieta i simentalska. Ocena wykonywana jest metodą C, co oznacza, że do pracownika Federacji należy dokonywanie wszystkich zapisów w obowiązującej dokumentacji hodowlanej oraz określenie stopnia umięśnienia zwierzęcia. Do hodowcy należy bieżąca rejestracja zdarzeń w stadzie oraz określanie masy ciała zwierzęcia w określonych metodyką terminach. Minimalna częstość wizyt pracownika Polskiej Federacji w stadzie to dwa razy w ciągu roku. Ocena wartości użytkowej bydła typu użytkowego mięsno-mlecznego w zakresie cech produkcji mięsa obejmuje ocenę użytkowości rozpłodowej (czyli rejestrację m.in. dat wycieleń i ich przebiegu), ocenę stopnia umięśnienia (pomiary wykonywane przez hodowcę i pracownika Federacji) oraz ocenę tempa przyrostu masy ciała (wyliczane na podstawie zarejestrowanych pomiarów masy ciała).

Nowe funkcje w SOL-u
Najważniejszą nowością jest wyświetlanie danych o pomiarach masy ciała, masach standaryzowanych – wyliczonych na 210. dzień życia dla jałówek i buhajków oraz na 420. dzień życia dla buhajów. Do karty zwierzęcia została dodana nowa zakładka – „Pokrój” – gdzie zapisane są wszystkie pomiary i przyrosty dotyczące danego zwierzęcia. Poza pomiarami, które pracownik Federacji wykonał i zarejestrował w systemie Symlek, hodowcy mogą zapisywać dodatkowe pomiary masy ciała, a SOL wyliczy średni przyrost dobowy między nowym a poprzednim pomiarem (rys. 1). We wspomnianej zakładce, poza wynikami ważenia, wyświetla się ocena typu i budowy (w tym umięśnienia), wykonana przez pracownika PFHBiPM. Po każdej wizycie, w trakcie której dokonywana jest taka ocena, jej rezultaty są widoczne w programie SOL (rys. 2).

Funkcje bezpośrednio związane z prowadzeniem stada mlecznego, takie jak rejestracja zasuszenia, wyniki próbnych dojów, wczytywanie wydajności dziennych z urządzeń udojowych czy analizy związane z mlekiem, zostały w gospodarstwach mięsnych ukryte.

Ważenie – nie tylko dla stad mięsnych
W wielu gospodarstwach, nie tylko utrzymujących bydło mięsne, praktykowane jest ważenie zwierząt, np. kontrolne ważenia cieląt w celu monitorowania ich rozwoju, czy ważenie buhajków pozostawionych na opas. W związku z tym funkcja służąca do rejestracji wyników ważenia została udostępniona także w gospodarstwach mlecznych. W łatwy sposób można zapisać wyniki zarówno grupie zwierząt, jak i pojedynczym sztukom.

SOL w stadach mięsnych
Poza nowymi możliwościami, specyficznymi dla obór mięsnych, program umożliwia prowadzenie zapisów dotyczących wielu zdarzeń mających miejsce w stadzie, m.in. pokrycia, badania na cielność, wycielenia czy sprzedaże zwierząt. Bardzo często praktykowanym sposobem krycia w tego typu stadach jest krycie haremowe, które można szybko zapisać w SOL-u – wystarczy wskazać buhaja, datę, od kiedy samice z nim przebywają, oraz datę zakończenia (można uzupełnić, kiedy harem faktycznie się zakończy). Hodowcy stosujący inseminację mają możliwość korzystania z modułu Inseminator, za pośrednictwem którego można rejestrować wykonane zabiegi – zostają one przesłane do systemu Symlek, dzięki czemu uzyskane potomstwo ma oficjalnie potwierdzone pochodzenie (jeśli data pokrycia spełnia odpowiednie parametry, np. długości ciąży).
Jeżeli hodowca regularnie dokonuje zapisów w programie, to pracownik Federacji może otrzymać od niego gotowy wykaz wszystkich zdarzeń, które miały miejsce od ostatniej wizyty i nie są jeszcze zarejestrowane w centralnym systemie. Informacje o zdarzeniach mogą być przekazywane także bez fizycznej wizyty pracownika Federacji (tzw. wizyta wirtualna), dzięki czemu jest pewność, że wszystkie pokrycia zostaną zarejestrowane w wymaganym limicie czasowym 180 dni. Program ułatwia również przesyłanie zgłoszeń do ARiMR (istnieje możliwość drukowania uzupełnionych formularzy, a także przesyłania ich elektronicznej wersji do IRZ Plus – co oszczędza czas i minimalizuje ryzyko popełnienia błędu podczas przepisywania np. numerów kolczykowych czy numeru stada).

Czy hodowla jest opłacalna?
Z punktu widzenia opłacalności produkcji mięsnej najistotniejszym punktem, obok odpowiedniego żywienia, jest stan rozrodu. Utrzymanie optymalnych wskaźników rozrodu, co przekłada się na otrzymanie minimum jednego cielęcia od krowy rocznie, jest niezbędne ze względów ekonomicznych. W programie SOL można przeglądać analizy zasilane danymi, które zostały pozyskane na cele oceny wartości użytkowej lub były wprowadzone przez hodowcę. Jednym z takich zestawień są wskaźniki rozrodu – już pobieżne przyjrzenie się tej tabeli daje wskazówkę, nad czym należy w stadzie popracować. Przedstawione tam wskaźniki to m.in. średni okres międzywycieleniowy, średnia liczba dni, które upłynęły od wycielenia do pierwszego krycia, czy okres międzyciążowy. W systemach utrzymania innych niż ekstensywny, kiedy stosowana jest inseminacja, przydatne mogą być wskaźniki ściśle dotyczące skuteczności zabiegów inseminacyjnych, np. indeks zacielania (liczba słomek wykorzystanych na skuteczne pokrycie samicy, liczone wyłącznie na samicach cielnych) czy indeks inseminacyjny (jest to w zasadzie liczba słomek zużytych na jedno skuteczne zacielenie). Ostatecznie najważniejszym wskaźnikiem mówiącym o opłacalności pozostaje okres międzywycieleniowy – im średnia jest bliższa 365 dni, tym lepiej – oznacza to, że każda samica w stadzie daje jedno cielę rocznie.

Zapraszamy właścicieli stad mięsnych do korzystania z programu SOL – formularz rejestracyjny znajduje się na stronie www.stadoonline.pl,
a wszelkich niezbędnych informacji udzielą SOL-asystenci – dostępni na czacie lub pod numerem telefonu 22 290 00 92.