Ograniczanie strat produkcyjnych dzięki regularnej ocenie chodu

Kiedy czujemy się dobrze, to stoimy wyprostowani i idziemy pewnym krokiem. To samo dotyczy bydła. Jednak w warunkach użytkowych mogą się pojawiać różne czynniki wpływające na zdrowie nóg i racic. W celu identyfikacji kulawizny na wczesnym etapie, zanim ich koszty pośrednie i bezpośrednie wzrosną, opracowano darmowy, obiektywny i prosty system obserwacji, zwany punktową oceną chodu (locomotion scoring).

tekst: Huw McConoche, Zinpro

Koszty kulawizny

W przypadku bydła mlecznego kulawizny przekładają się na straty związane z produkcją mleka i długością okresu międzywycieleniowego. W Wielkiej Brytanii oszacowano, że każdy dzień, w którym krowa kuleje, to koszt w granicach 3 euro. W stadzie 200 krów, z których 10% jest kulawych, przekłada się to na roczną stratę rzędu 21 900 euro.

Największym wyzwaniem związanym z obliczeniem kosztów kulawizny w stadzie jest znajomość wskaźnika kulawizny. System punktowej oceny chodu może pomóc w określeniu poziomu tego schorzenia w stadzie. Bardzo przydatne jest również prowadzenie dokumentacji związanej z częstością występowania kulawizn, rodzajem urazu lub choroby je wywołującej – niezależnie od tego, czy jest to przypadek nowy, czy przewlekły – a także ze skutecznością leczenia.

D.J. Sprecher z Uniwersytetu stanu Michigan w 1997 roku opracował i nakreślił pięciopunktowy system oceny chodu krów mlecznych, obejmujący obserwację stojącej oraz idącej krowy – ze szczególnym naciskiem na położenie jej grzbietu, które jest dowodem na redystrybucję masy ciała.

Pięciostopniowy system oceny ruchu jest związany z kosztami kulawizny. Straty w produkcji mleka wzrastają wraz ze wzrostem wartości oceny punktowej – co oznacza, że może to być przydatne do zwrócenia uwagi na zakres strat spowodowanych kulawizną. Straty wydajności związane z poszczególnymi stopniami oceny przedstawiono na wykresie.

Badanie wykazało, że zakrzywienie linii kręgosłupa jest w wysokim stopniu skorelowane z występowaniem schorzeń racic. W związku z tym może stanowić pierwszy wskaźnik kulawizny i sygnał, dzięki któremu można rozpocząć leczenie, zanim schorzenie rozwinie się w bardziej zaawansowaną formę. Poprzez rozpoznanie nawet lekkiego wygięcia grzbietu możliwe jest wykrycie kulawizny na wczesnym etapie.

Problemy z racicami, w tym schorzenia, mogą się rozwinąć w konsekwencji działania czynników infekcyjnych (np. wilgoci lub niskiej higieny) oraz nieinfekcyjnych (np. nadmiernej obsady, wydłużonego czasu stania). W obu przypadkach, gdy stopień kulawizny przekroczy pierwsze dwa poziomy punktacji lokomocji, w większości sytuacji będzie się tylko pogarszać i bardziej zagrażać zdrowiu zwierzęcia.

Podstawy oceny chodu

• Zwierzęta należy oceniać regularnie.
• Powinny być obserwowane podczas stania oraz chodzenia po twardym, poziomym i nieśliskim podłożu. Zwierzęta skracają krok, gdy poruszają się po śliskiej powierzchni lub rusztach, wówczas ocena może być nieadekwatna.
• Biegnące zwierzęta nie powinny być oceniane.
• Jeśli są utrzymywane razem, to ich jednoczesna ocena pomoże w identyfikacji przyczyny, pod warunkiem, że dotyczy całej grupy.
• Jeśli to możliwe, należy prowadzić ocenę przed dojem. Jeśli krowy muszą stać przez jakiś czas, to później mogą wydawać się kulawe, choć w rzeczywistości takie nie są.
• Te same osoby powinny być stale zaangażowane w prowadzenie oceny. W efekcie zrozumieją ruchy poszczególnych zwierząt i wcześniej zauważą oznaki kulawizny.
• Nie należy prowadzić oceny tylko na wybranej grupie zwierząt. Na przykład, oceniając pierwszą połowę krów idących do doju, możemy uzyskać wynik zupełnie odmienny od wyniku oceny prowadzonej na drugiej połowie tej samej grupy.
• Należy nauczyć osoby obsługujące zwierzęta na co dzień rozpoznania trzeciego stopnia kulawizny i kierowania ich do sprawdzenia w jak najkrótszym czasie.

FirstStep

Program FirstStep opracowany przez Zinpro umożliwia rejestrowanie wyników oceny chodu w stadzie oraz obliczanie wielkości strat w produkcji mleka związanych z ilością wykrytych kulawizn. Program tworzy raport przedstawiający informacje w sposób graficzny. Dzięki udostępnieniu go hodowcy możliwe jest wspólne śledzenie postępów w zmniejszaniu poziomu kulawizny w stadzie. 

Pobierz poniższy obrazek w dużej rozdzielczości >>