Skuteczne karmienie krów wycielonych

Zarządzanie żywieniem wysokowydajnych krów ma kluczowe znaczenie dla skutecznego przystosowania do laktacji, utrzymania wapnia we krwi i zdrowia żwacza oraz dla utrzymania wydajności reprodukcyjnej w okresie poporodowym. Właściwy skład diety zaspokaja potrzeby żywieniowe krów, zapobiega nadmiernemu poborowi energii, poprawia przebieg okresu przejściowego i zwiększa płodność.

Tekst: Mateusz Uciński na podstawie Dairy Global

Ujemny bilans energetyczny w okresie wczesnej laktacji wynika z braku pobrania z suchej masy składników odżywczych w ilości wystarczającej do zaspokojenia potrzeb energetycznych produkcji mleka. Ujemny bilans energetyczny niekorzystnie wpływa na płodność i zdolności rozrodcze, działając na czynność podwzgórza, przysadki mózgowej i jajników, powodując utrudnione wznowienie cykliczności jajników, a także wpływając na jakość, żywotność i funkcję oocytów lub ciałka żółtego oraz rozwój stłuszczenia wątroby.

Wczesna owulacja po wycieleniu zwiększa płodność; jednak ujemny bilans energetyczny zmniejsza częstotliwość uwalniania LH, wielkość i tempo rozwoju pęcherzyków, stężenie estrogenu i progesteronu oraz wielkość ciałka żółtego. Ponadto przenoszone przez krew metabolity będące wynikiem reakcji na ujemny bilans energetyczny mają szkodliwy wpływ na oocyty i ciałko żółte. Dodatkowo stłuszczenie wątroby i nacieki lipidowe w wątrobie, które są pośrednio spowodowane skrajnie ujemnym bilansem energetycznym, zmniejszają płodność i reprodukcję.

Jak krowa przystosowuje się od ciąży do laktacji?

Insulina i leptyna mają wyższe stężenie w okresie zasuszenia niż przy wczesnej laktacji i sprzyjają magazynowaniu energii w tkance tłuszczowej. Maksymalne zapotrzebowanie na składniki pokarmowe przez płodowe cielę i łożysko na 3 tygodnie przed wycieleniem; jednakże spożycie suchej masy spada o 10% do 30% w porównaniu z wczesnym okresem zasuszenia.

Niskie spożycie suchej masy w połączeniu z czynnikami stresogennymi prowadzi do ujemnego bilansu energetycznego przed wycieleniem, który pogłębia się po wycieleniu. W okresie okołoporodowym stężenie insuliny spada, a stężenie hormonu wzrostu wzrasta, aby zmobilizować zmagazynowany tłuszcz i wspomóc produkcję mleka. Jednak zmniejszone spożycie suchej masy i ograniczona podaż glukozy z powodu ujemnego bilansu energetycznego i nagromadzenia tłuszczu w wątrobie skutkują ketozą i stłuszczeniem wątroby.

Utrata masy mięśniowej rozpoczyna się przed wycieleniem i w pierwszym tygodniu po wycieleniu, kiedy następuje zwiększona mobilizacja białek mięśniowych. W okresie przejściowym funkcja układu odpornościowego jest osłabiona, co z kolei prowadzi do wysokiej częstości występowania środowiskowego zapalenia wymienia i zapalenia macicy oraz zwiększonego wskaźnika zatrzymania łożyska.

Laktacja wymaga ogromnych ilości wapnia i powoduje niski poziom wapnia we krwi podczas wycielenia, gorączkę mleczną i przemieszczenie trawieńca poprzez zmniejszenie funkcji mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Ponadto niski poziom wapnia we krwi upośledza funkcję komórek odpornościowych.

Strategie żywienia, aby uzyskać najlepsze wyniki

Pobranie suchej masy ma istotny wpływ na głębokość i czas trwania ujemnego bilansu energetycznego. Dlatego strategie żywienia świeżo wycielonych krów powinny koncentrować się na pobudzaniu apetytu i pobieraniu suchej masy po wycieleniu.

Prawidłowe sformułowanie diety opiera się na uwzględnieniu zapotrzebowania większości krów na składniki pokarmowe i zapewnieniu zbilansowanej diety. Zmniejszenie stresorów środowiskowych, zwiększenie komfortu krów, zapobieganie nadmiernemu BCS, hamowanie nadmiernego zużycia energii w stosunku do zapotrzebowania w okresie zasuszenia, dostarczanie wystarczającej ilości błonnika, zapobieganie nadmiernemu pobraniu skrobi po wycieleniu, zwiększanie różnicy kationowo-anionowej w diecie świeżej krowy sprzyja dobremu apetytowi i odpowiedniemu pobraniu suchej masy po wycieleniu.

Właściwa formuła pokarmowa w okresie zasuszenia lub w okresie mu zbliżonym pozwoli na utrzymanie lub umożliwi adaptację żwacza do pasz wysokoziarnistych po wycieleniu i poprawi produkcyjność we wczesnej laktacji. Krowy muszą być karmione niskoenergetyczną dietą przez okres 5 tygodni, a następnie dietą o wyższej zawartości energii przez ostatnie 3 tygodnie przed porodem, aby zapewnić wystarczającą adaptację żwacza.

Podostra kwasica żwacza jest problemem u świeżo wycielonych krów, spowodowanym nagłym wzrostem gęstości energetycznej diety. Podostra kwasica żwacza zmniejsza pobranie suchej masy i strawność składników pokarmowych. Ponadto odpowiednia forma fizyczna diety, zawartość skrobi i zdolność do fermentacji są niezbędne do stymulowania aktywności żwacza i zachowań związanych z przeżuwaniem.

Umiarkowana zawartość skrobi (około 23-25% suchej masy) przy umiarkowanej fermentowalności wraz z odpowiednim efektywnym włóknem paszowym jest odpowiednia dla krów tuż po wycieleniu. Karmienie dietą glukogenną do momentu wznowienia cykliczności jajników przez krowy, a następnie dieta o większej zawartości tłuszczu w okresie połogowym poprawia sukces reprodukcyjny. Suplementacja wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak sole wapniowe oleju szafranowego i sole wapniowe oleju rybiego, poprawia zdrowie macicy i zwiększa wskaźniki ciąż i produkcję mleka.

Zastosowanie ukierunkowanej strategii żywieniowej w celu poprawy poboru suchej masy przez świeżo wycielone krowy zmniejsza problemy zdrowotne, minimalizuje ujemny bilans energetyczny i poprawia płodność. Chociaż niewiele wiadomo na temat składu diety na okres bezpośrednio poporodowy, konieczne są dalsze badania w celu optymalizacji sukcesu tego okresu i późniejszej reprodukcji.