15 kroków do zmniejszenia liczby komórek somatycznych

Podkliniczne formy mastitis, choć niewidoczne znacząco uszczuplają dochody z produkcji mleka.

Tekst i zdjęcie: Ryszard Lesiakowski, źródło: thecattlesite.com

Mililitr mleka ze zdrowego wymienia zawiera ok. 100 tys. komórek somatycznych. Australijscy naukowcy obliczyli skalę strat ponoszonych przez producentów mleka w wyniku wzrostu  zawartości komórek somatycznych w mleku o każde 50 tys./ml.  I tak wzrost zawartości komórek somatycznych ze 100 tys./ml do 150 tys./ml powoduje stratę ok. 36 dolarów amerykańskich (USD)/rok/krowę. Przy zawartości LKS 200 tys./ml dochody są mniejsze o ok. 79 USD/rok/krowę, a zawartość 250 tys. komórek somatycznych w mililitrze mleka oznacza stratę rzędu 126 USD/rok/krowę. LKS 300 tys./ml mleka wiąże się z mniejszym dochodem o ok.  160 USD/rok/krowę w odniesieniu do produkcji mleka zawierającego ok. 100 tys. komórek somatycznych/ml. Natomiast pozyskiwanie surowca z liczbą komórek somatycznych 350 tys./ml  oznacza stratę rzędu ok. 244 USD/rok/krowę w porównaniu z produkcją mleka przez krowy o zdrowym wymieniu.

Ponoszone straty obejmują spadek wydajności mlecznej z powodu mastitis, koszty leczenia oraz wyższe brakowanie zwierząt. Przedstawione dane przekonują do wysiłków na rzecz poprawy zdrowotności wymion, co nie jest prostym zadaniem. Portal thecattlesite.com zaleca podjęcie następujących kroków:

1. Utrzymuj krowy w higienicznych warunkach. Zapewnia to czystość powierzchni strzyków i zapobiega przedostawaniu się bakterii do kanałów strzykowych.

 2. Nawiąż współpracę z lekarzem weterynarii z dużym doświadczeniem w leczeniu chorób bydła lub doradcami, inspektorami surowcowymi z mleczarni.

 3. Co miesiąc oznaczaj zawartość komórek somatycznych w mleku dojnych krów, aby poznać trendy w stadzie i wykryć zakażone krowy.

 4. Przeprowadzaj comiesięczne badania mikrobiologiczne próbek mleka zbiornikowego w laboratorium o dobrej renomie, aby dowiedzieć się, jakie rodzaje bakterii powodują infekcje gruczołu mlekowego.

 5. Jeśli wyniki próbki zbiorczej mleka  wskazują na obecność zakaźnych patogenów zapalenia wymienia, to należy zidentyfikować zakażone zwierzęta. Chore krowy odizolować i doić na końcu, ograniczyć trzeba  rozprzestrzenianie się patogenów między krowami (międzyudojowa dezynfekcja aparatów udojowych).

 6. Jeśli wyniki próbki mleka tankowego wskazują na patogeny środowiskowe, to trzeba poprawić zarządzanie ściółką i przygotowanie krów przed udojem. Raz w tygodniu wymieniaj organiczną ściółkę (słomę) w każdym boksie na czystą. Codziennie wymieniaj ściółkę w tylnej części boksu na świeżą. Jeśli stosujesz piasek jako ściółkę, to uzupełniaj go w boksie świeżym i czystym przynajmniej raz w tygodniu oraz codziennie usuwaj zabrudzony piasek.

 7. Popraw rutynę dojenia. Uwzględnij kąpiel strzyków przed i po udoju. Aparaty udojowe zakładaj na czyste i suche strzyki co najmniej  po upływie 1 minuty od początku przygotowywania strzyków do doju.

 8. W czynnościach rutynowych uwzględnij wykonanie próby TOK, aby zidentyfikować ćwiartki o wysokiej zawartości komórek somatycznych i nie dopuścić do przedostawania się mleka z tych ćwiartek do schładzalnika.

 9. Wybrakuj krowy z przewlekle wysoką liczbą komórek somatycznych, które nie reagują na terapię.

 10. Krowy produkujące mleko zwierające podwyższoną zawartość komórek somatycznych zasuszaj pod osłoną antybiotyków, preparat uzgodnij z lekarzem weterynarii.

 11. Rozważ stosowanie u zasuszanych krów zatyczek dostrzykowych.

 12. Zapewnij zasuszonym krowom odpowiednią przestrzeń, wentylację i czystą ściółkę (dane Stowarzyszenia Doskonalenie Bydła Mlecznego w Minesocie (DHIA Minesota) wskazują, że średnio 35% krów i jałówek cieli się z wysoką liczbą komórek somatycznych.

 13. Podczas upałów utrzymuj krowy  w możliwie najchłodniejszym miejscu.

 14. Zwalczaj muchy.

 15. Zadbaj o dobry stan techniczny sprzętu udojowego. Wymieniaj gumowe strzykowe w zalecanych odstępach czasu. Upewnij się, że myjnia sprzętu dojarskiego funkcjonuje prawidłowo.